Karar Destek Sistemleri

Yanıt Açıklaması: Birim maliyet, kâr oranı ve toplam kârı karşılaştıran çift yönlü veri tablosu

Yanıt Açıklaması: İnsan beyninin çalışma prensiplerinden yararlanan ve beyindeki sinirsel yapıyı taklit ederek problemleri çözmeyi amaçlayan yöntemler, sinirsel hesaplama (neural computing) olarak adlandırılır. Temel işleme ünitesi nörondur. Bir dizi nöron, katmanlar (layers) halinde gruplanır ve birbirlerine bağlanır. Beynin bu basitleştirilmiş modeline yapay sinir ağı denir. Yapay sinir ağı oluşturulurken, girdiler ve çıktılar için girdi ve çıktı katmanları tanımlanır. Ayrıca bu iki katman arasında ara veya gizli katmanlar kullanılabilir. İki nöron arasındaki bağlantının ağırlığı, sinir ağının içerdiği yöntembilgisidir. Denetimli (supervised) veya denetimsiz (unsupervised) öğrenme için kullanılabilir. Denetimli olması halinde, eğitim veri setlerinden yararlanılır. Eğitim veri setleri, hangi girdiler için hangi çıktıların doğru yanıt olduğunu içerecek şekilde oluşturulur. Öğrenilecek konunun derinliği ve kapsamı veri setlerinin tasarımına yansıtılmalıdır. Denetimli öğrenme, sınıf aralıkları önceden belirlendiğinde, verinin ait olduğu sınıfın belirlenmesine yönelik iken; denetimsiz öğrenme, verilerin kümelenmesinde olduğu gibi doğru yanıtın önceden bilinmediği durumlarda uygulanır. İşletmecilikte en yaygın kullanıldığı yerler arasında yatırım kararları, finansal  ararlar, iflas tahmini ve hisse senedi piyasasındaki al-sat kararları yer alır.

Yanıt Açıklaması: Raporların en yaygın kullanım amaçları arasında şunlar sayılabilir: • Tüm departmanların beklenen performansta çalıştığından emin olmak, • Durum bilgisi gereksinimini gidermek, • Analiz ve araştırmaların sonuçlarını sunmak, • Yetkilileri bir konuda harekete geçmeye ikna etmek, • Kurumsal bir bellek oluşturmak.

Yanıt Açıklaması: İşlem tablolarının hazırlığı için kullanılan Senaryo Yöneticisi, Veri Tabloları’ndan daha basittir. Bütün gerekli olan, girdilerin veya çıktıların yer alacağı başlangıç listesinin hazırlanmasıdır. İlgili hücrelere, uygun veri değeri ve formül bilgisi girilmelidir. Senaryo Yöneticisi diyalog penceresini görmek için işlemtabloları menüsünden Veri → Veri Araçları → Durum Çözümleyici açılır penceresinden Senaryo Yöneticisi seçilir. Bir senaryo oluşturmak için sadece Ekle tuşunu tıklayın. Refere edilen bu hücre, işlemtablosu hazırlanırken oluşturulan girdilerin listesi olmalıdır. Bu aşamada ayrıca, Senaryo adlandırılması yapılmalıdır.

Yanıt Açıklaması: Bulanık problemler, parametrik değerleri hakkında olasılık (probability) kuramından değil, olabilirlik (possibility) kuramından yararlanılan problemlerdir.

Yanıt Açıklaması: Benzetim–tabanlı bir karar destek modelinde, bir sistem için kurulmuş model çalıştırılarak istenilen eniyi çıktı değeri için eniyi girdi değerleri tespit edilmektedir. Model içerisinde verilerin analizinde veya belli bir mantık içerisinde yapılmak istenen işlemler, işlemtablolarının sunuduğu fonksiyonlar ile kolay bir şekilde yapılabilmektedir. Bu fonksiyonlara örnek olarak şunlar verilebilir: Rasgele sayı üreteci, belirtilen sayılar arasında rasgele sayı üreteci, birikimli beta olasılık işlevi, binom dağılımının olasılığı, bir değer kümesinin enküçük ve enbüyük değeri, belli bir aralık için ortalama değer. Bununla birlikte, elde edilen çıktılar tablo haline getirildikten sonra grafik olarak raporlanması ve çıktıların diğer karar vericilere sunulması konusunda işlemtabloları birçok araç sunmaktadır

Yanıt Açıklaması: Veri tabloları, bir problemin bazı girdi ve çıktıları için fonksiyon veya formül içeren hücrelere atıfta bulunmak için işlem tablolarını kullanmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Senaryo Yöneticisi, 32 girdi hücresine kadar, çeşitli değer veya senaryo ve birçok çıktı hücresinin sonucundaki değişiklikleri gözlemlemeye imkân vermektedir. Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: Ünitede paylaşılan örnek incelendiğinde: Sheets(“Transport”).ChartObjects.Count ifadesi Transport isimli sayfada kaç adet grafik nesnesi olduğunu saymaktadır. Sheets(“Transport”).ChartObjects.Delete ifadesi çalışma sayfası üzerindeki grafik objelerinin tamamının silinmesini sağlamaktadır. Range(“U3:V23”).Select ifadesinin ardından ActiveSheet.Shapes.AddChart2(240,xlXYScatterLinesNoMarkers).Select ifadesinin gelmesi, XY dağılım grafiğinin bir türünün U3:V23 aralığını esas alarak oluşturulduğunu göstermektedir. ActiveChart.SetSourceData Source:=Range(“Transport!$U$3:$V$23”) ifadesinin bu aralığı kullanmış olmasının sebebi bir önceki Select ifadesinin seçimindendir. ActiveChart.Axes(xlCategory).MinimumScale = 25000 değerine set edilerek grafiğin 0 değerinden başlamasının önüne geçilmiştir. ActiveChart.ChartTitle.Text=“Z1-Z2 Pareto Grafigi” ifadesi grafiğin üzerine bir başlık eklemektedir. ActiveChart.ChartArea.Left = 0 ve ActiveChart.ChartArea.Top = 0 grafiğin, Excel ekranı üzerinde görüneceği konumu ayarlamaktadır. Dolayısıyla doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: Kişisel karar destek sisteminin bakım, güncelleme ve iyileştirme süreçlerinin etkinliği karar vericinin kontrolünde olmaktadır. Bu nedenle doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: Hiçbir belirsizlik içermeyen problemler belirgin (deterministik) problemler olarak tanımlanmaktadır. Doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: Bir işletmenin OKDS’den etkili bir şekilde yararlanabileceği bazı durumlar şunlardır: 1. İşletmelerin kurumsal amaçları konusunda farklı departmanların anlayışlarının farklı olması ve bu farklı amaçlar açısından problemin analizine ve çözümün duyarlılığına ihtiyaç duyulması, 2. Karar vericilerin öncelik ve tercihlerinin zamanla değişmesi, 3. Rekabet karşısında işletmenin stratejik yönelimlerindeki değişimin kararlara yansıtılması, 4. Modele yansıtılan gerçeklerin niceliksel olması; niteliksel gerçeklerin modellerde yer almaması veya son derece sınırlı yer bulması, 5. Çözümlerin farklı varsayımlar altında duyarlılıklarının incelenmesi, 6. Bazı bilgi ve parametrelerdeki belirsizliğin içerdiği riskin analizi, 7. Karar vericilerin kendi kararlarının geçerliliğini ve uygunluğunu görme arzusu, 8. Kontrol dışı etmenlerin veya rakiplerin olası hamlelerine karşı alternatif planların oluşturulması.

Yanıt Açıklaması: Genetik algoritmalar, veri kümesindeki örnekleri bulmak için doğal evrim sürecinin benzetimini yapmak için bilgisayarları kullanan akıllı bir yöntemdir. Belirli bir problem için çözüm, kromozom olarak temsil edilir.

Yanıt Açıklaması: Karar destek sistemleri; model ve veriden yararlanarak karar vericilerin akıl yürütme sürecine katkı sağlar. Hangi modelin hangi verilerle çalıştırılarak karara yönelik ne tür bilgi türetilmesi gerektiği, türetilen veri ve bilgilerin hangi değerlendirmeleri tetiklemekle sonuçlanacağı karar vericinin yargısına bırakılmıştır.

Yanıt Açıklaması: YY’de kullanılan yöntembilgisi dolabı ile uzman sistemlerde kullanılan yöntembilgisi tabanı apayrı şeylerdir.

Yanıt Açıklaması: Yöntembilgisi yönetimi; işletmelerin sahip olacağı teknolojik bir çözüm değil, işletmenin benimsediği bir yöntemdir. Buna rağmen teknolojik çözümlerin niteliği YY’nin başarısını etkiler. YY’nin yaşama geçirilmesinde yararlanılacak üç temel teknoloji vardır. Bunlar: 1. İletişim teknolojileri, 2. İşbirliği teknolojileri, 3. Depolama ve erişim teknolojileri.

Yanıt Açıklaması: Tam Sayımlama: Bir problemin çözüm uzayındaki tüm çözümlerin tek tek incelenerek eniyi çözümün bulunması sürecine verilen isimdir. Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: Analitik sistemler, sundukları işlevlere göre betimsel (descriptive), tanısal (diagnostic), buluşsal (discovery), kestirimci (predictive) analitik ve karar ) analitiği (bazen çözümsel analitik de denir) olarak beş ana başlıkta ele alınabilir.

Yanıt Açıklaması: Algoritma, belirli bir probleme çözüm bulmayı garantileyen ve başlangıç ve bitiş noktaları iyi tanımlanmış adım-adım izlenecek bir komutlar listesidir.

Yanıt Açıklaması: 32 girdi verisine kadar değişiklik yapılmasına ve sonuçlarının karşılaştırmalı bir tablo ile değerlendirilmesine imkân vermektedir.