Karar Destek Sistemleri

Yanıt Açıklaması: Negatif değere sahip üretim miktarının bir anlamı olmadığından, Çözücü’ye değişken hücrelerin negatif değer almaması gerektiğini bilgisi verilmelidir. Bunun için  Kısıtlanmamış Değişkenleri Pozitif Yap kutucuğunu işaretlenmelidir. Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: Problemin karar değişkeni xi : i. bobin eni stokta bulundurulacaksa 1, bulundurulmayacaksa 0 değerini alacaktır. Yukarıda verilen probleme ait çok amaçlı karar modelidir.

Yanıt Açıklaması: Eniyleme problemlerinin işlem tablosunda eniyi değer araştırılırken temel olarak  izlenen iki adım vardır. Birinci adım, model geliştirme aşaması olarak adlandırılmaktadır. Bu asamada, amaç fonksyonunun ne olacağına, karar değiskenlernn ve kullanılması gereken kısıtların neler olacağına ve bunların birbirleriyle nasıl uyum içerisinde olacağına karar verilir. Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: Doğrusal programlama modeli, aynı dönem içerisinde hem işçi almayı hem de işçi çıkarmayı, her ikisinin de ayrı bir maliyeti olduğu için engelleyecektir. Bir dönem içerisinde ya işe işçi alınacak ya da işten işçi çıkarılacaktır.

Yanıt Açıklaması: Amaç fonksiyonu hücresi: Çözücü (Solver) sistematik bir şekilde, amaç fonksiyonu hücresinde yer alan değeri eniyilemek için değişken hücrelerdeki değerleri değiştirir. Bu hücrenin, doğrudan veya dolaylı bir şekilde formüller aracılığıyla değişken hücrelerle arasında bağlantı olması gerekir.

Yanıt Açıklaması: Ayırma ölçüsünün hesaplanması: Bu adımda alternatifler arasındaki ayrım ölçüsü için Öklid uzak bağıntısı kullanılır.

Yanıt Açıklaması: Çok ölçütlü karar probleminde, sınırlı sayıda seçenek arasından en uygununun belirlenmesine çalışılmaktadır ve en uygun seçeneği belirlemekte kullanılacak ölçüt sayısı birden fazladır. Çok amaçlı problem ise; birden fazla sayıda ve birbiriyle çelişen amaç fonksiyonlarına sahip bir karar problemidir. Bu bağlamda hem çok sayıda ve çeşitli mobilya talep edip hem de maliyeti düşük tutma isteği çelişen iki amacı ortaya koymaktadır. Dolayısıyla doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: Herhangi bir matematiksel modelin LINGO formatında açık olarak yazımı basit olarak aşağıdaki şekildedir: MIN( veya MAX) = amaç fonksiyonu; Kısıt 1 ; Kısıt 2 ; .. Kısıt n ; END Doğru yanıt C’dir.

Yanıt Açıklaması: Kısıt, bir modeldeki karar değişkenleri ve karar değişkenleri ile parametreler arasındaki ilişkiyi gösteren ifadedir. Örneğin, kullanılabilir işgücü saati kısıtı.

Yanıt Açıklaması: Grafikler (Charts): Grafikler verilerin görsel bir sunumu olup, büyük miktardaki verilerin özetlenmesinde kullanılan en önemli araçlar arasındadır. Verilerin gösteriminde uygun grafik türleri kullanılarak, veriler arasındaki ilişkilerin daha iyi anlaşılması ve yorumlanması sağlanabilmektedir. Excel; Ekle sekmesi altında bulunan Grafikler grubundaki araçlarla, çalışma sayfalarında bulunan verileri ifade edebilecek farklı türlerdeki grafiklerin oluşturulmasına imkân sağlamaktadır. Grafikler, verilerin bir sunumu olması sebebi ile bir yönüyle veri yönetiminin, verilerin görsel bir modeli olması sebebi ile de model yönetiminin ortak kullanımına açık Excel özelliklerinden biridir.

Yanıt Açıklaması: Yönetsel karar problemi süreci; problemin tanımlanması, modellenmesi, seçim ve uygulama olmak üzere dört aşamada incelenebilir.

Yanıt Açıklaması: Çok ölçütlü karar problemleri için Pareto-Eniyi tanımı ilk olarak 1906 yılında Pareto tarafından izleyen şekilde verilmiştir. “Topluluktaki bireylerin tamamı dikkate alındığında, ekonomik olarak eniyi nokta, topluluktaki her hangi bir bireyin tatmin düzeyini, diğerlerinin tatmin düzeyini bozmadan çok az da olsa artırmanın mümkün olmadığı noktadır.” Çok amaçlı programlamada genellikle birden çok Pareto-Eniyi çözüm söz konusudur. Grafikte ilgili ölçüt vektörünün üzerine konisi konulduğunda konı içinde başka bir vektör yoksa bu vektör diğerlerine baskındır. Bununla birlikte Amaçlardan ilki en küçükleme ikincisi enbüyükleme olduğunda grafiğin sağ üst kısmına değil sol üst kısmına bakılır. Dolayısıyla doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: Kısmen-yapılandırılmış problemler, karar vericinin yargısına gereksinim duyulan kararlardır. Karar verici, probleme ilişkin birçok bilgiye erişilebilir, betimsel ve kestirimci analitikten yararlanabilir ve karar analitiği uygulayabilir. Tüm bu çalışmalar problemin daha iyi anlaşılmasına yardımcı olmakla beraber, problemin çözüme kavuşturulması ancak bir veya bir grup karar vericinin değerlendirmesiyle sonuçlanır. Soru örneğinde de bahsi geçen vezne görevlisi karşılaştığı problemin niteliği nedeniyle şube müdürünün değerlendirmesiyle karar vermeyi tercih etmiştir. Dolayısıyla doğru cevap D’dir.

Yanıt Açıklaması: Yönetsel karar verme, seçenekler arasından birinin bilinçli ve akılcı olarak seçilmesidir.

Yanıt Açıklaması: Çok ölçütlü karar probleminde, sınırlı sayıda seçenek arasından en uygununun belirlenmesine çalışılmaktadır ve en uygun seçeneği belirlemekte kullanılacak ölçüt sayısı birden fazladır.

Yanıt Açıklaması: İşlemtablosunda çözülen doğrusal programlama modellerinin genel olarak bileşenleri: Girdiler, değişken hücreler, amaç fonksiyonu hücresi ve kısıtlardır. Stok maliyeti maliyet bileşenlerinden biridir. Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: Karar verme sürecinin aşamalarının izlenmesinde gösterilen dikkat, titizlik ve nesnellik bir kararın doğru verildiğini gösterir. Sonuçta bir başarısızlık olması kararın yanlış bir seçim yapıldığı anlamına gelmeyebilir; çünkü bir karar kontrol edilebilen ve edilemeyen bileşenlerden oluşur. Örneğin, milyonda bir kazanma sansınızın olduğu bir piyango biletinden 1 tl verip bir adet almanız rasyonel bir karar değildir. Çünkü beklenen kazanç sıfıra yakındır. Aldığınız piyango biletine ikramiye vurması, “bilet alma” kararınızı doğrulamaz. Dolayısıyla doğru cevap E’dir.

Yanıt Açıklaması: Grup çalışmaları için gerekli işbirliği ve iletişim teknolojilerini sunan sistemlere iletişim yönelimli ve grup KDS denir. Bu nedenle doğru cevap D seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: İletişim-yönelimli ve grup KDS: Grup çalışmaları için gerekli işbirliği ve iletişim teknolojilerini sunan sistemlerdir. Toplantılar, ürün tasarımı amaçlı işbirlikleri, tedarik zinciri yönetimi, yöntembilgisi yönetimi uygulamaları gibi kurumsal dayanışmayı destekleyen KDS’ler bu gruba girerler.

Yanıt Açıklaması: Çok ölçütlü karar problemleri için Pareto-Eniyi tanımı ilk olarak 1906 yılında Pareto tarafından izleyen şekilde verilmiştir. “Topluluktaki bireylerin tamamı dikkate alındığında, ekonomik olarak eniyi nokta, topluluktaki her hangi bir bireyin tatmin düzeyini, diğerlerinin tatmin düzeyini bozmadan çok az da olsa artırmanın mümkün olmadığı noktadır.”