Bilgi Toplumu Ve E-Devlet

Yanıt Açıklaması: "Araştırma altyapılarıyla ilgili genel strateji çalışmaları yapmak ve bu konuda öncelikleri değerlendirmek" Teknoloji ve Yenilik Politikaları Kurulu’nun görev ve yetkilerinden biridir.

Yanıt Açıklaması: Türkiye’de e-Devlet alanındaki faaliyetle­rin idare ve eş güdümünü gerçekleştiren temel birim, Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı bünyesinde faaliyet gösteren Haberleşme Genel Müdürlüğü içerisindeki E-Devlet Hizmetleri Daire Başkanlığıdır.

Yanıt Açıklaması: UYAP, 2009 yılından beri yüksek yargı dâhil tüm adalet sistemini kapsayacak biçimde Türkiye çapında kullanılmaktadır. UYAP ile başta Anayasa Mahkemesi, Yargıtay ve Danıştay olmak üzere, Yüksek Seçim Kurulu, her düzey ve türdeki mahkemeler, Cumhuriyet savcılıkları, cezaevleri ve diğer tüm birim ve kurumlar e-Yargı sistemine dâhil edilmiştir.

Yanıt Açıklaması: İlk kez 1907’de Amerika Birleşik Devletleri’nde ortaya çıkan ve bugünkü anlamına 1960’lardan itibaren evrilen (Bar ve Riis, 2000: 100) İngilizce bir kavram olan “universal service” (Mueller, 1999: 353), Türkçeye her ne kadar “evrensel hizmet” olarak çevrilmişse de, e-Devlet literatürü açısından daha doğru bir çevirisi, “herkese hizmet/herkese erişim” olsa gerekir (Yıldız, 2002: 81). Bu kavram, geçmişte telefon bağlantısı gibi telekomünikasyon hizmetleri için ortaya atılmışsa da giderek İnternet bağlantısını da kapsar bir hâle gelmiştir.

Yanıt Açıklaması: E-Parlamento uygulamalarının başarısı maddelerin tamamına bağlıdır. Doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: Kamu yönetimi disiplininde, “kamu yönetiminin yeniden yapılandırılması”, “kamu yönetimi reformu” ya da “idari reform” olarak adlandırılan olgu, idari sistemlerin her çağın değişen şartlarına ayak uydurabilmesi için yapılması gereken değişikliklerin neler olması gerektiğini, hangi kaynaklardan besleneceğini/ transfer edileceğini ve nasıl uygulanırsa başarılı sonuçlar alınacağını inceleyen bir çalışma alanıdır.

Yanıt Açıklaması: Şili’de  vatandaşların bilimsel analize dayalı fikirlerini parlamentonun dikkatine sunmak için kullandıkları Bilim Yoluyla Fikirler (Ideas Con Ciencia, https://www.ideasconciencia.cl/) web sitesi yer almaktadır. Doğru yanıt B seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: E-Parlamento, bir yasama organının bilgi ve iletişim teknolojileri kullanımı yoluyla daha şeffaf, erişilebilir ve hesap verebilir olması, insanları çeşitliliği koruyarak yapabilir kılması ve parlamento belgelerine daha fazla erişim sağlayarak kamu yaşamına ve faaliyetlerine daha fazla dâhil olmayı mümkün hâle getirmesidir. Bilgi ve iletişim teknolojilerine erişimi olan paydaşların parlamentoların başlıca işlevleri olan temsil, kanun koyma ve gözetim işlevlerini etkili bir şekilde desteklediği bir örgüt türüdür. Modern teknoloji ile standartların uygulanması ve bunu destekleyen kamu politikaları yardımı ile adil ve kapsayıcı bir bilgi toplumunun gelişimini teşvik eder.

Yanıt Açıklaması: Elektronik imza (e-İmza) 2004 tarihli ve 5070 sayılı Elektronik İmza Kanunu’nda “Başka bir elektronik veriye eklenen veya elektronik veriyle mantıksal bağlantısı bulunan ve kimlik doğrulama amacıyla kullanılan elektronik veri” (Madde 3/b) olarak tanımlanmıştır. Elektronik imza kavramı çok genel bir tanım olup kişilerin elle atmış olduğu imzaların tarayıcıdan geçirilmiş hâli olan sayısallaştırılmış imzaları, kişilerin göz retinası, parmak izi ya da ses gibi biyolojik özelliklerinin kaydedilerek kullanıldığı biyometrik önlemleri içeren elektronik imzaları veya bilginin bütünlüğünü ve tarafların kimliklerinin doğruluğunu sağlayan sayısal imzaları içermektedir. Sayısal imza, imzalanan metine göre farklılık gösterir ve içeriğin matematiksel fonksiyonlardan geçirilerek eşsiz olduğu düşünülen bir değer bulunması sureti ile elde edilir. Yani kişilerin, elle atılan imzada olduğu şekilde tek imzası yoktur; bunun yerine imzalamada kullanılan anahtarları vardır.

Yanıt Açıklaması: Fransa Parlamentosu tarafından kullanılan “Parlamento ve Vatandaş” (Parlement & Citoyens) uygulaması, kâr amacı gütmeyen bir kuruluş olan SmartGov tarafından tasarlanmış ve geliştirilmiştir. Bu uygulama yardımıyla milletvekillerinin yürüttüğü yasa yapma sürecine vatandaşların da katkı vermesi mümkün olmaktadır. Sistem şu şekilde işlemektedir: Bir parlamenter, somut bir toplumsal sorunu ve bu sorunun olası çözümlerini özetleyen bir video ve metin açıklamasını yayınlar. Bu içerikten hareketle vatandaşlar da sorun hakkındaki analizlerini sisteme yüklerler. Takiben yine vatandaşlar, sisteme yüklenen fikir ve önerilere oy verebilirler. Sonuçlar Parlamento ve Vatandaş uygulaması tarafından analiz edilir ve sınıflandırılır. Ortaya çıkan sonuçlara göre parlamenter, mecliste bir yasa teklifi yapar. Aşağıdaki web görüntüsünde “Parlamento ve Vatandaş” uygulamasının web sitesi incelenebilir.

Yanıt Açıklaması: Dağınık ve yüksek düzeyde güvenli bir kayıt takip teknolojisi olan blokzincir/kayıt zinciri (blockchain) uygulamalarının özellikle adalet sistemlerinin noterlik ayağında kullanılma ihtimali olduğu düşünülmektedir. Örneğin; Durğay ve Karaaslan (2018), blokzincir teknolojisinin kamu yönetimi alanında bilgi ve belge paylaşımı, kayıt ve kimlik yönetimi ve ödeme sistemlerinde kullanımının yaygınlaşacağını öngörmüşlerdir. Ølnes, Ubacht ve Janssen (2017) ise, her ne kadar blokzincir teknolojisinin genelde kamu yönetiminde, özelde ise yargı ve noterlik alanlarında uygulanma potansiyelinin yüksek olduğunu kabul etseler de (s. 357), bu konuda daha fazla araştırma yapılmasını ve teknolojik modaları takip ederek değil, somut ihtiyaçlardan hareketle uygulama kararı verilmesini önermektedirler.

Yanıt Açıklaması: UYAP Avukat Portalı, avukatların cep telefonu ile işlem yapabilmesine yönelik bir mobil adalet uygulaması da içermektedir. Bu bağlamda, UYAP sisteminde 2018 yılı Nisan ayında avukatlara yönelik olarak yeni bir mobil (m-)Adalet hizmeti devreye girmiştir. “CELSE” (Mobil Avukat Bilgi Sistemi), adı verilen bu uygulamayı kullanmak isteyen avukatların, ilk olarak “CELSE” uygulamasını akıllı telefon ve tablet gibi mobil araçlarına yüklemeleri gerekmektedir. Takiben, uygulamaya giriş şifrelerini UYAP Avukat Portal Bilgi Sistemi üzerinden oluşturmaları istenmektedir.

Yanıt Açıklaması: UYAP Vatandaş Portalı ile SMS Bilgi Sistemi üzerinden “devletten vatandaşa” elektronik etkileşim kategorisinde sunulan bilgi ve hizmetlere erişilebilir. UYAP Kurum Portalı ’nda ise “devletten devlete” etkileşim kategorisinde sunulan bilgi ve hizmetler mevcuttur. UYAP Avukat Portalı ve Bilirkişi Portalı vasıtasıyla ağırlıklı olarak “devletten özel sektöre” etkileşim kategorisindeki bilgi ve hizmetler sunulmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Parlamento kavramı “Fransa’da krallık zamanında vilayetlerde bulunan meclis” anlamına gelen Fransızca “parlament” sözcüğünden gelmektedir.

Yanıt Açıklaması: 2008 yılında yayımlanan ve Türkiye’nin de dâhil olduğu toplam 105 ülkenin parlamentosundan bilgi alınarak hazırlanan ilk Dünya E-Parlamento Raporu’nda bu raporun amacının dünyadaki e-Parlamento uygulamalarının kıyaslamasını ve sıralamasını yapmak olmadığı önemle vurgulanmıştır. Söz konusu raporun sonuç kısmında, aşağıdaki alt başlıklar özelinde bilgi toplanarak birtakım değerlendirmelerde bulunulmuştur (IPU, 2008: vii): a. Parlamento, BİT ve bilgi toplumu; b. Vizyon, yenilik ve liderlik; c. Vizyonu uygulamak: yönetim, planlama ve kaynaklar; d. Altyapılar ve hizmetler; e. Yasama sürecini belgelemek; f. Parlamento web siteleri; g. Parlamento için bir bilgi tabanı oluşturmak; h. Parlamentolar ve vatandaşlar: diyalogu geliştirmek ve i. İş birliği ve koordinasyon.

Yanıt Açıklaması: E-Devlet kavramının biri idari, biri de siyasi olmak üzere iki temel boyutu olduğu söylenebilir:

Yanıt Açıklaması: Kurumsal düzeydeki e-Parlamento faaliyetleri, başlıca üç başlık altında değerlendirilebilir. Aynı zamanda e-Parlamento uygulamalarının parlamento faaliyetlerine katma değer sağladıkları işlevler de olan bu kategoriler, (i) yasama sürecine katılım, (ii) iletişim ve temsil; ve (iii) denetim ve gözetimdir. Doğru yanıt E seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Başarılı e-Parlamento uygulamalarından biri olan ABD Kongresi web sitesi aynı zamanda bu alandaki ilk örneklerden de biridir. 1995 yılında Kongre Kütüphanesi tarafından adını ilk ABD başkanlarından Thomas Jefferson’dan alan THOMAS sistemi üzerinde çalışmaya başlamıştır.

Yanıt Açıklaması: Parlamentoların yapı ve işleyişi uzun süre çok fazla değişmese de 20. yüzyılın son çeyreğinde başta internet olmak üzere bilgi ve iletişim teknolojilerinin gelişmesiyle ve yaygınlık kazanmasıyla beraber bu alanda önemli değişimler yaşanmaya başlanmıştır (Leston-Bandeira, 2007). Daha 1990’ların başında Griffith (1991a), ABD Kongresi Araştırma Birimi’nde (Congressional Research Service) bilgi teknolojilerinin nasıl kullanıldığı ve başka ne şekillerde kullanılabileceği konusunda analizler gerçekleştirmiştir. Yine Griffith (1991b), bilgi teknolojilerinin ABD’nin Soğuk Savaş dönemindeki en büyük siyasi, ekonomik ve askerî rakibi olan Sovyetler Birliği Parlamentosunda ne şekilde kullanıldığını da araştırmıştır. E-Parlamento uygulamaları yeni ortaya çıkmamıştır. Bu yöndeki faaliyetler 1990’lardan beri devam etmektedir.

Yanıt Açıklaması: E-Parlamento konusunda 2012 yılında Türkiye’de yapılan bir çalışmada (Sobacı, 2012b), 2000 yılında dünyadaki parlamentoların %57’sinin, 2009 yılında ise %97’sinin resmî bir web sitesine sahip olduğu aktarılmıştır. Diğer bir deyişle, 2000’li yılların ilk on yılı sona erdiğinde, resmî bir kurumsal web sitesi vasıtasıyla bilgi ve hizmet sunmak parlamentolar için küresel bir hizmet sunma standardı hâline gelmiş gibi görünmektedir.