Restorasyon ve Koruma İlkeleri

Yanıt Açıklaması: 1964 Venedik tüzüğünden 1976’daki Nairobi tavsiye kararına kadarki dönemde sırası ile 1968 ve 1972 tarihli UNESCO tavsiye kararları ile 1970 tarihli Kültür Varlıklarının Kanunsuz İthal, İhraç ve Mülkiyet Transferinin Önlenmesi ve Yasaklanması için Alınacak Tedbirler ile ilgili Paris Sözleşmesi, 1972 tarihli UNESCO Dünya Mirası Sözleşmesi ve ekleri, 1975 tarihli Avrupa Konseyi tarafından düzenlenen Avrupa Mimari Miras Tüzüğü ve yine aynı yıl içindeki Amsterdam Deklarasyonu ile 1976 tarihli ve ICOMOS kaynaklı Kültürel Turizm Tüzüğü önemli kilometre taşları olarak karşımıza çıkar.

Yanıt Açıklaması: 17. yüzyılda Giovanni Pietro Bellori ve 18. yüzyılda ise Johann Joachim Winckelmann gibi araştırmacılar tarafından geliştirilen modern koruma ilkeleri 20. yüzyıl başlarından itibaren Cesare Brandi, Gustavo Giovannoni ve Alois Riegl gibi kuramcıların önerdiği modern koruma kuramları içinde yerlerini almış, yapılan eleştirilerin de yardımı ile bu dönemde gelişmiş ve yerleşmiştir.

Yanıt Açıklaması: Ülkemizde koruma amaçlı imar planı ile korunacak alanlar gösterilir. 1970li yıllardan itibaren yeni ortaya çıkan koruma olgusunun yasal bir çerçeveye oturtabilme çabasıdır. Bu bağlamda kapsayıcı bir ifadeyle yasal tabanda sit alanları gösterilir.

Yanıt Açıklaması: Kentsel koruma tek yapı ölçeğinden doku ölçeğine doğru kapsamlı bir ifadeyi içinde barındırır. Bu nedenle koruma kavramında süreç içinde bir değişim söz konusu olmuştur.

Yanıt Açıklaması: Kentsel kültürel ve ekonomik yenileme stratejileri ve politikalarının yardımı ile oluşturulan kent planları ile tarihi kentler kaybettikleri kimliklerine yeniden kavuşmayı hedeflemektedir. Bu kentlere, Roma, Granada, Bruges ve Rotterdam gibi kentler örnek olarak verilebilir. Paris bu kentlerden biri değildir.

Yanıt Açıklaması: Bozulmanın tespitinin yapılması ve müdahele önerilerinin geliştirilmesi süreci niteliksel ve niceliksel gözlemlere dayandırılmalıdır. Mevsimlere göre değişkenlik gösteren çatlama, çiçeklenme, kavlama, yasunlanma gibi bozulmalar her mevsimde gözlemlenmelidir. Korumaya yönelik geliştirilen öneriler yapının tüm biçim ve dönemlerine saygı duymalı tek döneme odaklanmamalıdır. Bozulma tespiti için yapının hem iç hem de dış mekandan gözlemlenmesi ve değerlendirilmesi gereklidir.

Yanıt Açıklaması: 1973 tarih ve 1710 sayılı “Eski Eserler Kanunu” ile korumacılık konusundaki yasa karmaşası yok edilmiş, daha önce sözünü ettiğimiz ve Osmanlıdan kalan nizamnameler yürürlükten kaldırılmıştır. Eski eser kavramı yenilenmiş ve yasa kapsamına giren “şeyler” açıkça sıralanmıştır. Bu yasanın bir önemli yönü ise; saptanan es- ki eserlerin “Gayrimenkul Eski Eserler ve Anıtlar Yüksek Kurulu” tarafından onaylandıktan sonra tapu kütüğünün beyanlar hanesine (eski eser) kaydı yazılarak tescil ve ilan edileceği hükmünü getirmiş olmasıdır. Dolayısıyla, “tescil” kavramı ile tarihi eserlerin korunmasına yönelik önemli bir adım atılmış, daha önemlisi; sit alanlarının kendi içindeki farklılaşmasını anlatan “kentsel sit, tarihi sit, doğal sit, arkeolojik sit” kavramları ilk kez bu yasada yer almıştır.

Yanıt Açıklaması: Bütünleme (Reintegration), Taşınmazda, yapı elemanında yok olmuş parçaların tamamlanması işlemidir. Doğru yanıt E şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Çok müdahaleci stilistik restorasyonun tam tersi bir görüş, John Ruskin (1819- 1900) tarafından dile getirilmiştir. Ruskin’in anıtlara en az müdahaleyi öneren yaklaşımı romantik görüş olarak adlandırılmıştır. Ruskin, The Seven Lamps of Architecture adlı kitabında, restorasyonu, “...Anıtlarınıza iyi bakınız; O zaman restorasyona gerek kalmayacaktr. Zamanında çatıya koyulan birkaç kurşun levhası, yağmur oluklarından zamanında alınan birkaç dal ve yaprak, hem çatıyı, hem de duvarları hasardan kurtaracaktır...” (Ahunbay, 1996: 14) ifadesi ile tanımlamaktadır.

Yanıt Açıklaması: Kentsel koruma ile planlama birbirini destekleyen iki kavramdır. Bu kavramlar kapsam itibariyle Amsterdam Deklarasyonunda vurgulanarak işaret edilmiştir.

Yanıt Açıklaması: Uluslararası ya da ulusal tarihler açısından önemli olaylara sahne olması nedeni ile korunması gerekli olan alanlara Tarihi Sit adı verilir.

Yanıt Açıklaması: Rölöve, bir taşınmazın, planlar, kesitler, görünüşler aracılığı ile mevcut niceliksel özelliklerinin yeniden çizilmesidir. Ancak rölöve aynı zamanda taşınmazın niteliksel özelliklerini de kapsar.

Yanıt Açıklaması: İkinci dönem için en önemli uygulama 1962 tarihli Malraux Yasasıdır. Fransız Kültür Bakanı André Malraux adıyla anılan bu düzenleme geniş kapsamlı kentsel koruma konusundaki ilk çaba olarak kabul edilmektedir.

Yanıt Açıklaması: Bugün kültür ve doğa varlıklarının (çevrelerin) korunmasının ülkemizdeki tek aracı “Koruma Amaçlı İmar Planı” dır. Koruma amaçlı imar planı terimi 1970’li yıllarda Türkiye’de yeni yeni ortaya çıkan çevre koruma olgusunu yasal bir çerçeveye oturtabilme çabalarının ürünüdür

Yanıt Açıklaması: 1975 tarihli Avrupa Konseyi tarafından düzenlenen Avrupa Mimari Miras Tüzüğü UNESCO dışındaki uluslararası kurumların koruma alanındaki çabalarının bir örneğidir.

Yanıt Açıklaması: Kentsel korumayı, mimari mirasın korunmasını kentsel ve bölgesel planlamanın bir parçası, bir hedefi olarak gören ve bunu “bütünsel koruma” olarak kabul eden 1975 tarihli “Amsterdam Bildirgesi” de bu dönemin ürünüdür. Bildirge söz konusu hedefin gerçekleşmesi için gerekli koşulları; halkın katılımı, yasal/yönetsel önlemlerin uyarlanması, toplumsal etkenlerin göz önüne alınması, uygun finans kaynaklarının sağlanması ile restorasyon ve iyileştirmeye yönelik yöntemlerin/teknik becerilerin geliştirilmesi olarak belirlemiştir.

Yanıt Açıklaması: UNESCO birleşmiş milletler eğitim, bilim ve kültür örgütü 1946da kurulmuştur.

Yanıt Açıklaması: Gustava Giovannoni tarafından geliştirilen ilkeler 1931 yılında toplanan ‘Tarihi Anıtların Korunması il ilgili Mimar ve Teknisyenlerin 1. Uluslarası Konferansı’nda uluslararası boyut kazanmıştır.

Yanıt Açıklaması: Romalı yazar ve mühendis Vitrivius 1542 yılında Vitrivius Akademisi’ni kurmuştur.

Yanıt Açıklaması: Mimari restorasyonda “...ciddi bir araştırma sorunu olarak, yapıyı tarihi bağlamı içinde kronolojik ve uslupsal bir karşılaştırmanın konusu yapmak ve bunu sistematik bir disiplin haline getirmek Viollet-le-Duc’un mirası...” (Kuban, 2000: 28) olarak kabul edilmektedir. Violllet Le Duc “...teori olarak her yapının veya yapı kısmının kendi stilinde onarılması, tamamlanması gerekliliğini ...” savunmuştur (Erder, 1975: 149). Onun bu yaklaşımı stilistik restorasyon (stylistic restoration) olarak adlandırılmıştır.