Yaşlılarda Davranış Sorunları Ve Uyum

Yanıt Açıklaması: Emeklilik, yaşlıların sosyal yaşamında bir dizi değişim gerçekleştirmesine yol açan önemli yaşam olaylarındandır. Kendi yaşamını tek başına sürdüremeyecek olmanın kendisi önemli bir yaşam olayı olmasına rağmen, başka yaşam olaylarının da tetikleyicisi olabilmektedir. Evinden ayrılma, bakım evine yerleşme, yetişkin çocukları ile yaşamak zorunda kalma kendi yaşamını sürdürememenin doğurgusu olan yaşam olaylarındandır. Kayıplar ise, maddi (mal/para kaybı) veya manevi (yakınının ölmesi) gibi durumlardan oluşmakta ve yaşlılar için ciddi stres ve kaygı kaynağı olabilmektedir. Psikomotor becerilerindeki yavaşlamalar nedeni ile kaslarını eskisi kadar hünerli olarak kullanamayan yaşlılar, daha yavaş hareket etmekte, uyarıcılara tepki verme süreleri uzamakta, bu nedenle araba kullanma gibi psikomotor becerilerin kullanımını gerektiren etkinlikleri yapamaz hâle gelmektedirler. Örneğin, kırmızı ışığı gördükten sonra frene basma süresi eskisine oranla daha uzun sürede gerçekleşmekte, bu nedenle trafik kazasına karışma olasılıkları yükselmektedir. Psikomotor becerilerindeki zayıflamanın yanı sıra sinir hücrelerinin kaybı nedeni ile duyularında ortaya çıkan kayıplar da yaşlıların yaşamında ciddi değişiklikler yapmasına ve stres tepkisine yol açmaktadır. İşitme kaybı yaşayan bir yaşlı, kişiler arası ilişkilerinde yeteri kadar iyi duyamadığı için etkileşime giremeyebilmekte, etkileşime girmeye çalıştığında da karşı tarafı anlayamadığı için engellenmişlik yaşayarak öfkelenebilmekte, yüksek sesle konuştuklarında da onlara, “Sağır mı var? Ne bağırıyorsunuz?” şeklinde tepki gösterebilmektedir. Doğru cevap C şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Depresyonla Birlikte Seyreden Uyum Bozukluğu, depresif duygu durumu, ağlama, kederli olma, umutsuzluk ve çaresizlik gibi belirtilerle gözlenmektedir. Bu alt türde yer alan bireylerin depresyon belirtileri depresyon tanısı alacak kadar belirgin ve yoğun olmamakla birlikte, bireylerin yaşadıkları stresten olumsuz etkilenmiş ve işlevselliklerini yitirmiş olması nedeni ile psikolojik desteğe ve müdahaleye ihtiyaç duyması söz konusudur. Doğru yanıt A’dır.

Yanıt Açıklaması: Özerklik, kendi kendini düzenleme, kontrol etme ve kendi yaşamı ile ilgili kritik ve önemli kararlar alabilme becerisi gibi özellikleri vurgulamaktadır.

Yanıt Açıklaması: Merkezi bellek, belleğin farklı işlevlere sahip olan boyutlarından biri değildir.

Yanıt Açıklaması: Bölünmüş dikkat, aynı zaman­da birden fazla etkinliğe konsantre olabilmek olarak tanımlanabilir. Bölünmüş dikkat gösterilmesi gereken etkinliklerin zorluk düzeyi ile­ri yaştaki yetişkinler ile genç yetişkinler arasındaki farkın düzeyinde belirleyicidir. Diğer bir deyişle ileri yaştaki yetişkinler kolay olan iki etkinliğe bölünmüş dikkat göstermede zorlanmaz iken zor olan iki et­kinliğe bölünmüş dikkat göstermede genç yetişkinlere göre daha başarısız oldukları gözlemlenmiştir. Doğru cevap C seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Seçeneklerde verilenlerin tümü yaşlılarda görülen ruhsal sorunlardandır.

Yanıt Açıklaması: Sağlık davranışı, bireyin zararlı alışkanlıkları, sağlık problemi ile ilgili bilgisi, hastalığının günlük yaşamını kısıtlayıp kısıtlamaması gibi durumları içerir. Sağlık davranışı bireyin sağlığı konusunda nasıl davrandığını ifade etmektedir.

Yanıt Açıklaması: Gerçekçi amaçlar belirlendiğinde yaşlılarda ‘işe yaramazlık’ duygusu da ortadan kalkacağı için yaşam kaliteleri de yükselecektir. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: D seçeneği dışındaki seçeneklerde verilen ifadeler görme problemi olan yaşlıların iletişimini ve günlük yaşamını kolaylaştırmak için yapılması gerekenler arasında yer almaktadır. Yüz yüze iletişim kurmak ise işitme problemi olan yaşlıların iletişimini ve günlük yaşamını kolaylaştırmak için yapılması gerekenlerden biridir.

Yanıt Açıklaması: 65-74 yaş nüfusunun 1/3’ü, 75 yaştan daha yaşlı olanların yarısı işitme problemi yaşar.

Yanıt Açıklaması: Kabullenmeyi aynı zamanda uyum sağlama sürecini kolaylaştıran bir diğer özellik ise yeniliklere açık olmadır. Yeniliklere açık olma, yaşlının fiziksel, bilişsel ve psikososyal gelişim alanlarındaki eski alışkanlıklarını bırakarak, bu alanlardaki değişimlere yönelik yeni tavır ve tutumlar geliştirmesini sağlamaktadır. Yeniliklere açık olmayan bir yaşlı ise eski alışkanlıklarına ve davranış örüntülerine saplanıp kalmakta, yeni durumlara direnç göstermekte, yeni duruma uyum sağlamak için harcayacağı enerjiyi direnmek için harcamakta ve sonunda direnişi başarısızlıkla sonuçlanınca da büyük bir olasılıkla tükenmişlik yaşamaktadır. Doğru yanıt C’dir.

Yanıt Açıklaması: 60 Yaş ve Üzeri Grupta Görülen Hastalıklar Orta ve Düşük Gelir Düzeyine Sahip Ülkeler İşitme kaybı 43,9

Yanıt Açıklaması: Özerklik kendi kendini düzenleme, kontrol etme ve kendi yaşamı ile ilgili kritik ve önemli kararlar alabilme becerisi gibi özellikleri vurgulamaktadır. Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: Yaşlı kişilerin sağlık durumuyla ilgili en önemli kavramlardan birisi “sağlık öyküsü” dür. Sağlık öyküsünün içeriğinde özgeçmiş, soy geçmişi, şu anki durumu ve ilaç kullanımı ile ilgili bilgiler yer almaktadır

Yanıt Açıklaması: Yaşlı yetişkinlerin bilişsel süreçlerinin/işlevlerinin devam etmesinde ya da gelişmesine katkıda bulunan etkinlikler gerçekleştirmeleri yaşla ortaya çıkan atro­fi etkisinin azalmasına katkı sağladığı bilinmektedir. Bu etkinlikler içerisinde en yaygın olarak bilinenler kitap okumak, bulmaca çözmek, eğitim hayatına de­vam etmek ve sosyal etkinliklere katılmaktır. Doğru cevap E seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Tatlı, tuzlu, ekşi ve acının tadını alma 60 yaşından itibaren belirgin bir şekilde azalır. Yemeklerin lezzetinin eskisi gibi alınamaması, evde şikâyet ve tartışmalara neden olabilir. Koku alan hücrelerin sayısındaki azalma ile de kokuları birbirinden ayırt etmek zorlaşır. Bireyin yediği yemekten aldığı zevk azalır, yetersiz beslenmeye başlar. Tat ve koku alma duyusunun azalması ile tuz ve şeker tüketim eğilimi artar. Yüksek tansiyon ve diyabeti olan yaşlı bireylerde tuz ve şeker tüketiminin artması sorunların ortaya çıkmasını kolaylaştıracağı için gerekli önlemler alınmalıdır.

Yanıt Açıklaması: Davranışsal alandaki belirtiler kişilik değişiklikleri, duygu durum bozuklukları, algı bo­zuklukları ve düşünce bozuklukları olarak görülür.

Yanıt Açıklaması: Yaşlı kişilerin sağlık durumuyla ilgili en önemli kavramlardan birisi “sağlık öyküsü” dür. Sağlık öyküsünün içeriğinde özgeçmiş, soy geçmişi, şu anki durumu ve ilaç kullanımı ile ilgili bilgiler yer almaktadır.

Yanıt Açıklaması: Bilişsel pragmatiklerin, deneyim, sosyalleşme ve kül­türlenme ile ilişki değişkenleri içermesi nedeniyle bireyin yaşamaktan vazgeçmediği sürece gelişimine devam ettiği söylenebilir.

Yanıt Açıklaması: Yaşlanmanın getirdiği kayıplarla karşılaşan bireyler, seçim yapma süreci ile daha az etkinliğe yönelerek kalan enerjilerini zorunlu ve kendileri için hayati öneme sahip olan etkinliklerine ayırabilmekte, böylece sağlıklı ve bağımsız yaşama olasılıklarını ve uyum sağlama düzeylerini yükseltmektedirler. Doğru cevap D seçeneğidir.