Yaşlılarda Davranış Sorunları Ve Uyum

Yanıt Açıklaması: Kübler-Ross’un beş aşamalı yas modeline göre kayıpla yüzleşilip çaresizlik duygusunun bir şeyi değiştirmediği görüldüğünde bir boşluk duygusu oluşur. Bu duygu ile birlikte gelen aşama çökkünlük olarak da adlandırılan depresyon aşamasıdır. Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: Ani duygu değişimi depresyonun belirtileri arasında yer almaktadır.

Yanıt Açıklaması: Normal yas kavramı acı duyulmadığını, acının bastırıldığını ya da kaybedilen kişinin ve acının çabucak unutulup hayata geri dönüldüğünü değil, sürecin getirdikleri içinde zorlanılan fakat doğal olarak yaşanılan bir durumu ifade eder. Hayatında önemli yer tutan birinin ölümü ile birlikte normal olarak yaşanılan süreç 1-2 yıl devam eder. Dolayısıyla doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: Bireyin çevresiyle etkileşiminin bir ürünü olarak, en belirleyici unsur olarak anne-baba gibi temel bakım veren kişilerle yaşadığı de­neyimlere bağlı olarak sosyal ortamıyla şekillenen özellikler bütünüdür.

Yanıt Açıklaması: Bireyler yeniden yönelim evresinde, emeklilik koşullarını tekrar gözden geçirerek, bu koşullara uygun emeklilik rolleri geliştirmeye yönelmektedir. Bu roller sosyal yardım kuruluşlarında ya da sivil toplum örgütlerinde çalışma; yemek yapma, pasta yapımı, el sanatları gibi yeni ilgi alanları edinme ve kurslara katılma; torunlara bakma gibi etkinlikler olabilmektedir. Bu evredeki bireylerin amacı kendilerine keyif alabilecekleri yeni roller edinmektir.

Yanıt Açıklaması: Anormal kavramını belirleyen bazı ölçütler bulunmaktadır. Bunlardan biri de istatistiksel seyrekliktir. Anormal davranışın bir özelliği seyrek olmasıdır ancak seyreklik anormalliğin tek belirleyicisi de değildir. Doğru cevap B şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Bireylerin emekliliğe uyumunu etkileyen birçok faktör bulunmaktadır. Bu faktörleri ortak özelliklerine göre dört grupta incelemek mümkündür. Buna göre emeklilik dönemine uyumu etkileyen biyolojik faktörler, sosyokültürel faktörler, psikolojik faktörler ve ekonomik faktörler bulunmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Bir ölüm haberi vermek kolay değildir. Acı bir haber nasıl verilebilir konusunda önceden düşünülmüş olması gerekir. Ölen kişinin yakınlarına ya da yaşlının kendisine bu haberi iletirken haberin verildiği kişinin eğer biliniyorsa sağlık durumunun bilincinde olmak gerekir. Örneğin tansiyon gibi ani sonuçları olabilecek hastalıklarda hastanın ilacını almış olduğunu önceden kontrol etmek faydalı olabilir. Bunun gibi olasılıkları pratik olarak yerine getirdikten sonra ölüm haberinin dolaylı yolları kullanmadan mümkün olduğunca direkt bir şekilde söylenmesi tercihen daha uygundur. Fakat bu haberin verildiği kişiden kişiye değişebilir, bu nedenle bu farklılığı göz önünde bulundurmakta fayda vardır. Çok önemli olabilecek bir diğer nokta, haberin verildiği ortamın sakin, tercihen izole ve nezih bir yer olmasına dikkat edilmesidir. Koridorda ayak üstü, sıradan ve önemsiz bir haberi veriyormuş gibi bir rol içinde olmak karşıdaki kişi ya da kişilerce yaralayıcı olarak algılanabilir. Özel, başka insanların ve gürültünün olmadığı bir ortam tercih edilmeli ve eğer biliniyorsa yakınlar ölüm sebebi ile ilgili teknik detayları iletecek kişilere yönlendirilmelidir. Net olmayan bilgilerin verilmesi ortadaki belirsizliği ve dolayısıyla şok, öfke ve gerginlik durumunu tetikleyici bir niteliğe sahip olacaktır. Bu nedenle bundan uzak durulmalıdır.

Yanıt Açıklaması: Beklenen yas, kişinin kendisinde ya da yakınında beliren ölümcül bir hastalıktan, boşanma, hayat ya da organ kaybı riski taşıyan önemli bir ameliyat öncesi vb. bir durumdan dolayı yas sürecinin kayıptan önce başladığı ve yas sürecini içeren yaşantının kayıptan önce gözlemlendiği yas türüne denir.

Yanıt Açıklaması: Yaşlılık döneminde karşılaşılan diğer bir psikolojik sorun ise deliryumdur. Deliryum; hızlı başlayan, dalgalı seyir gösteren, çok farklı nedenlerden dolayı ortaya çıkan, bilinç, algılama, düşünce, uyku-uyanıklık döngüsü değişimlerinin eşlik ettiği bir klinik sendromdur. Doğru cevap D şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Yaşla birlikte gelişen psikolojik hastalıklardan birisi de deliryumdur. Deliryum ani başlangıçlı, zaman içinde dalgalanan algılama, dikkat ve bilinç düzeyinde değişikliklerin olduğu, uyku-uyanıklık döngüsü, davranış ve hareketlerde değişikliklerin olduğu organik (beyin işlev bozukluğuna bağlı) gelişen bir tablodur.Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Olgun tip: İçinde bulunduğu durumu kabul ederek, başkalarıyla ilişkilerinde doyum arayarak, geçmişteki olumsuz yaşantıların yükünü taşımaksızın, elinden gelenin en iyisini yapmaya çalışan, yaşamdan zevk almaya çalışan yaşlı bireyleri ifade eder. Doğru cevap A'dir.

Yanıt Açıklaması: Etnik özellikler

Yanıt Açıklaması: Gelişim görevleri ilgili yaş grubunun gelişimsel özellikleri , toplumun ve kültürün beklentileri ve bireyin kendi hedefleri ve amaçları tarafından belirlenip şekillendirilmektedir. Doğru cevap D’dir.

Yanıt Açıklaması: Yas yaşantısını açıklayan bilim insanları bu konuda farklı fikirler ortaya atmışlardır. Genel anlamda görülen bazı ortak etkenlerin ifade edildiğidir. Örneğin, Raphael, Minkov ve Dobson (2001) bazı kişisel ve sosyal etkenlerden söz eder. Bunlar kaybedilen kişi ile sahip olunan ilişkinin doğası, travma, önemli yaşam olayları ve kayıp ile ilgili kişisel baş etme tarzı, geçmişte yaşanan kayıplar ve son olarak da kişinin sosyal destek ağı olarak belirtilmektedir. Bu etkenlere ek olarak cinsiyet, kayıptan bu yana geçen zaman ve ölüm şeklinin de yas yaşantısının nasıl yaşanacağını belirleyici faktörlerden olduğu bazı araştırmacılar tarafından ifade edilmiştir. Bu etkenler arasında toplumsal statü yer almaz.

Yanıt Açıklaması: İşitme problemi olan yaşlıların iletişimini ve günlük yaşamını kolaylaştırmak için; • Yüz yüze iletişim kurmak, • Yaşlı duymadığından, korkmasını önlemek için kendimizi fark ettirmek, • Cihaz kullanıyorsa cihazın çalıştığından emin olmak, • Yaşlının hangi kulağı iyi duyuyorsa o tarafta konuşmak, • Gürültülü ve dikkat dağıtıcılı ortamlarda iletişim kurmamaya dikkat etmek, gürültüyü azaltmak, • Yavaş, düşük ses tonuyla, bağırmadan konuşmak, • Basit kelimeler ve kısa cümleler kullanmak, yaşlı söylenileni anlamadığında farklı şekilde ifade etmek, • Yaşlıya cevap vermesi için zaman vermek, aceleci davranmamak, • Gerektiğinde kağıda yazarak, görsel materyal veya beden dili kullanarak iletişim kurmak, • Yaşlı yorgun veya hasta ise daha fazla iletişim sorunu yaşayabileceğini göz önünde bulundurmak yararlıdır.

Yanıt Açıklaması: Sallanan sandalyeli tip, içinde bulunduğu durumla barışık, ilişkilerinde dengeli olmakla birlikte edilgen ve içe dönük özellikler gösterir. Sorumluluktan kurtulduğu, emekli olduğu için mutlu olan bireyleri ifade eder.

Yanıt Açıklaması: İlerleyen yaşla birlikte, “sindirim sisteminde”, salgı ve emilim kapasitesinde azalmalar oluşabilmekte, böbreklerde kan dolaşımı azalarak süzme hızı yavaşlayabilmektedir. Bu değişiklikler kalp hastalığı, diyabet, yüksek tansiyon ve osteoporoz gibi kronik hastalıkların yaşlı nüfusta görülme riskini arttırabilmektedir. Kanser bunlar arasında yer almamaktadır.

Yanıt Açıklaması: Gelir düzeyinin etkisi hem hastalıkların görülme oranlarına, hem de hastalık nedeniyle ölüm oranlarına yansımaktadır.

Yanıt Açıklaması: Kişinin davranışlarını ailesi, arkadaşları ya da yöneticileri etkilediği gibi kişi de onların davranışlarını etkiler. İkinci aşamadaki alt kültür mezosistemdir.