Yaşlılarda Davranış Sorunları Ve Uyum

Yanıt Açıklaması: Psikososyal gelişim alanında ise benlik kavramındaki değişiklikler, eş kaybı, akranların ölümü, emeklilik ve emeklilikle ortaya çıkan gelirde azalma, statüde değişiklik, huzurevinde veya yaşlı bakım evine yerleşmek zorunda kalma gibi değişiklikler bireylerin yaşamlarını güçleştirmekte, uyum düzeylerini düşürmektedir. Bununla birlikte yaşlılık dönemindeki bireyler de gelişimsel süreçte kayıpların yanı sıra sanılanın aksine birtakım kazançlar da elde etmektedirler. Yaşlılık döneminde çocukların evden ayrılması, iş yaşamının emeklilikle birlikte sona ermesi gibi nedenlerle yaşamının pek çok alanında sorumluluğu azalan bireyler sakin ve dingin bir yaşama adım atmaktadırlar. Doğru cevap E seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: B tipi kişilikte, rahat ve ace­leci olmayan bir tarzda çalışma, rekabetten uzaklık ve işleri ertelemeye yatkınlık görülmektedir.

Yanıt Açıklaması: çalışma yaşamında yaşlı bireylerden sağlık açısından risk içermeyen, fiziksel performans ve teknoloji kullanımı gerektirmeyen rol ve görevler beklemek en doğrusudur. İş yerinde yaşlı bireylerden beklentiler bilgi ve becerilerin kullanımına dayalı rol ve görevler talep etmek olmalıdır. Yaşlı çalışanlardan bilgi ve becerilerine yönelik görev beklentisinde bulunmak, bu bireylerin çalışma yaşamında daha uzun süre kalmalarını ve çalışma yaşamında yaşlılardan daha fazla yararlanmayı arttırmaktadır. Doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: Bilişsel mekaniklerin temel bileşenleri; (a) duyusal girdiler, (b) görsel ve motor bellek, (c) karşılaştırma, (d) ayırt etme ve (e) sınıflandırmadır. Bilişin bu bileşenlerinin en temel gücü hız ve doğruluktan gelir. Hız ve doğruluğun verimliliği ise yaş ile azalma eğilimindedir. Bilişsel pragmatikler ise kültür ve özelde de eğitim bağımlıdır. Bu nedenle bilişsel pragmatikler yaşlanma devam etse de gelişmeye devam eder. Yaşlanan birey içinde bulunduğu dünya ve çevre ile etkileşimini kesmez, değişime, öğrenmeye ve heyecan duymaya devam ederse bilişsel pragmatiklerin gelişimsel süreci devam eder. Okuma ve yazma becerileri, dil ve dilin kavranması, eğitimsel beceriler, profesyonel beceriler, problemlerin ve yaşamın üstesinden gelmemize yardımcı olan benlik ve yaşam becerileri bilişsel pragmatiklerin temel bileşenlerini oluşturmaktadır. Doğru cevap C seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Dörtlü Yas Görevleri Modeli, Kübler-Ross’un beş aşamalı yas modeline oranla farklı özellikler taşır. İkisi arasındaki en önemli fark, Dörtlü Yas Görevleri Modeli’nin kayıp yaşayan bireyi yas sürecini etkileyen bir nitelikte görmesidir.Kayıp gerçeğini kabul etmek,Kaybın acısıyla çalışmak, . Kaybedilenin olmadığı bir çevreye uyum sağlamak, Kaybedileni duygusal olarak farklı bir yere yerleştirmek ve hayata devam etmek ise Wordenİn modelinde belirttiği dört  farklı görevdir. Bu yüzden cevap E seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Hezeyanlar en çok şizofreni, psikotik özellikli mani ve organik beyin bozuklularında görülür. Hezeyanlar “hakkımda kötü düşünüyorlar, beni izliyorlar, komplo kurmuşlar beni zehirleyecekler” gibi kötülük görme korkusu biçiminde olabileceği gibi “bana söz atıyorlar, arabalar farlarını yakıp söndürerek bana imada bulunuyorlar” gibi doğrudan bir eylem algısı biçiminde de olabilirler. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Yas sürecini açıklayan bir başka model de Worden (2001) tarafından geliştirilmiş olan KüblerRoss’un modelinde olduğu gibi aşamalardan çok, kayba uğrayan kişi tarafından tamamlanması gereken temel ödevleri tanımlayan bir modeldir. Worden bu modelde bir yakının kaybı sonrası yaşama uyum sürecinde dört farklı ödevden/görevden söz eder. Doğru cevap C seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Kübler-Ross’un (1970) beş aşamalı yas modeli, bir yakının ölüm yoluyla kaybedilmesinin ardından yaşanan süreci beş aşamaya ayırır ve bu aşamaların özelliklerini tanımlar. Doğru cevap E seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Bütünleşmiş kişilikler Yaşlı bireylerin hayatlarını sürekli olarak yeniden düzenleyecek girişimlerde bulunmaları, enerjilerini bir- iki rolde yoğunlaştırarak etkin olmaları veya etkinlik düzeylerini düşürerek kendi dünyalarına çekilmeleri yoluyla yaşam doyumlarının yüksek olmasına işaret eder. Zırhlı-savunmacı kişilikler Yaşlı bireylerin sebatkâr bir biçimde orta yaş etkinliklerini koruyarak yüksek veya ortalama etkinlik düzeyinde olabilmeleri bunun yanı sıra daralmış sosyal ilişkileri içinde de yüksek yaşam doyumu elde etmelerine işaret eder. Edilgin-bağımlı kişilikler Yaşlı bireylerin yüksek düzeyde birilerine bağımlılık geliştirerek yüksek yaşam doyumu veya edilgen ve kayıtsız ilişkiler içinde orta-düşük seviyede yaşam elde edebilmelerine işaret eder. Bütünleşmemiş kişilikler Yaşlı bireylerin düşünce ve duygusal süreçlerinde genel bir gerileme yaşamalarına; düşük etkinlik ve düşük yaşam doyumu elde edebilmelerine işaret eder.

Yanıt Açıklaması: Vicdan­lılık/düşüncelilik, bireyin planlama, düzenleme ve görevlerini yerine getirebilme eğilimi olarak açık­lanmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Gerçeği değerlendirme yetisinin bozulması acil müdahale gerektiren bir durumdur. Gerçeği değerlendirme yetisinin bozulması kişinin bilinçli bir biçimde hareket edemeyeceğinin de göstergelerinden birisidir. Yaşlılık döneminde ortaya çıkan bazı psikolojik durumlar yukarıda da söz edildiği gibi tedavi gerektirir. Yaşlılıkta ortaya çıkan bu rahatsızlıkların kimileri görece daha hafifken bazıları oldukça ağır seyreder. Ayrıca ortaya çıkan hastalıkların bazılarında kişilerin bilinçlerinin kapandığını ve gerçeği değerlendirme yetilerinin bozulduğunu bazılarında ise bilincin kapanmadığını ve bireyin gerçeklerden kopmadığını görebiliriz. Bu durum psikoz ve nevroz kavramlarını gündeme getirmektedir. Kişinin gerçeği değerlendirme yetisinin bozulup bozulmaması bir açıdan durumun ciddiyetini de gösteren bir belirtidir. Ancak kişinin bilincinin açık olması ve durumun farkında olması bir sorun olmadığı anlamına gelmemektedir. Gerçeği değerlendirme yetisi tümüyle yerinde olan bir hastanın da intihar girişiminde bulunabileceği akıldan çıkarılmamalıdır. Psikotik belirtiler ya da “psikoz” kişinin gerçeklik ile bağının koptuğu bir durumdur. Böylesi bir durumda kişinin gerçek olan ile gerçek olmayanı birbirinden ayrıt etmeyebilmektedir

Yanıt Açıklaması: Yaşlılığa uyum süreci Seçim Yapma , Telafi Etme , Etkili ya da Fonksiyonel Kılma olmak üzere üç bileşenle açıklanmaktadır. Doğru seçenek E’dir.

Yanıt Açıklaması: Yaşlılıkta intihar için risk faktörleri umutsuzluk, erkek cinsiyet, düşük eğitim düzeyi, yalnız yaşama, dul veya boşanmış olma, düşük sosyo-ekonomik düzey, yaşamı sürdürme nedenlerinin azlığı, psikiyatrik ve/veya fiziksel hastalıkların varlığı ve geçmişte intihar girişimlerinin olmasıdır.

Yanıt Açıklaması: Sağlık durumu bozulmuş olan bireyler emeklilik sonrasında boş zaman etkinliklerine katılma, sosyal etkinliklerde bulunma ya da yeni emeklilik rolleri geliştirme gibi süreçlerin dışında kalabilmektedirler. Bu nedenle, biyolojik bozulmaların düzeyi bireyin emeklilik yıllarındaki doyumunu ve uyumunu etkileyen temel faktör olarak görülmektedir.

Yanıt Açıklaması: Karışık veya Belirsiz Uyum Bozukluğu alt türünde ise duygusal ve davranışsal belirtiler aynı anda görülebileceği gibi, diğer uyum bozukluğu alt tiplerinin hiç birisinde yer almayan belirtiler de gözlenebilmektedir. Algılanan stres sonrasında sosyal çekilme ya da katılım beklenen etkinliklerde (çalışma hayatı) ketlenme yaşanması bunlardan bazılarıdır. Doğru yanıt E’dir.

Yanıt Açıklaması: Engelli

Yanıt Açıklaması: Açık sistemler çevreleriyle sürekli olarak etki­leşirler. Devamlı olarak çevreden girdiler alır ve bunları çıktı olarak değişime uğratırlar (Hodgetts, 1975). Açık sistemler bu çıktılarını çevrelerine ih­raç ederler. Açık sistemler durağan değil, değişim, gelişim ve büyümeye açık olarak devamlı bir biçim­de hayatta kalmak üzere düzenlenmişlerdir.

Yanıt Açıklaması: Pasif ihmal, zarar verme niyeti olmadan bakıcı kişinin, yaşlı bireyin temel ihtiyaçlarını karşılamada yanlış davranışıdır.

Yanıt Açıklaması: Yas, bir kayba yönelik gösterilen, doğal, evrensel bir tepkidir. Bu doğal tepki içinde pek çok ögeyi barındırır. Örneğin, kişide konsantrasyon kaybı ve yeni durumlara adapte olmada güçlük, uykusuzluk ya da uyku düzenindeki değişimler, iştahsızlık ya da yeme alışkanlıklarındaki değişimler, uyuşukluk hissi gibi duygu ve davranış değişimleri ile seyreden dalgalı bir dönemi ifade eder. Yani kaybın ardından olağanın dışında psikolojik bir süreç yaşanır. Bu süreç, her bir birey için aynı şekilde seyretmese de kişiyi zorlayan normal gündelik hayata adapte olmasını güçleştiren bir niteliğe sahiptir. D seçeneğinde yer alan "entellektüel gelişim" bu dönemde görülmesi beklenen bir tepki değildir.

Yanıt Açıklaması: Verilen ifadelerin hepsi doğrudur. Doğu cevap E'dir.