Yaşlılarda Davranış Sorunları Ve Uyum

Yanıt Açıklaması: Halk arasında “bunama” olarak bilinen demans; hafıza, lisan, aritmetik, karar verme yetisi, dikkat ve diğer bilişsel fonksiyonlarda ilerleyici kayıp de­mektir. Her Alzheimer hastası demanslıdır ama her demans hastası Alzheimer hastası değildir. Çünkü demansa neden olan onlarca başka hastalık vardır. Alzheimer hastalığı ise en sık görülen demans tipidir.

Yanıt Açıklaması: Yaşlılık dönemine özgü genel özellikler olmasına karşın, her birey bireysel özellikleri doğrultusunda farklılıklar gösterirler. Yenilikler onlara zaman zaman kaygı verici hâle gelir bazen de ürkütür. Yaşlı kişi yeniliklerden ürkebilir. Değişen durumlara uyumun zorlaşması bireyde ruhsal çöküntüye neden olur. Gün geçtikçe yaşama dair her yeni şey, yaşlı bireyi ürküttüğü için alışkanlıklarını değiştiremez ve yeni durumlara uyum sağlayamaz.Yaşlılık, bireyin geçmişini de daha sıklıkla sorguladığı bir dönemdir. Yaşlı birey ve çevresi arasında sürekli çatışma çıkar. Bu sebeplerle D seçeneği doğrudur.

Yanıt Açıklaması: Nidoterapi bireyin yatılı bakım altında ortamının bir ruh sağlığı çalışanı tarafından sistematik bir biçimde fiziksel ve sosyal anlamda psikolojik işlevlerini iyileştirmesini sağlamak üzere düzenlemesi demektir (Tyrer, 2008). Doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: eş kaybı

Yanıt Açıklaması: Yaşlı kişinin umudunun beslenmesinde • Bakım verme ve kişiler arası ilişkilerin aynı hemşire tarafından sürdürülmesi, • Umut edilebilecekler, umut ve umutsuzluk ayrımı ve normal yaşlanma süreci konusunda yaşlının bilgi verilmesi, • Aidiyet duygusunu güçlendirmeye yönelik olarak aile bireyleriyle, arkadaşlarla ve sağlık hizmeti verenlerle yakınlığın teşvik edilmesi, • Çevrenin ve kaynakların inanç ve ibadetler için elverişli şekilde düzenlenmesi, • İletişim sırasında sınırlılıkların değil olanakların vurgulanması, • Mümkün olduğunca kendisiyle ilgili kararları kendi başına vermeye olanak sağlanması, güzel anıları hatırlamanın teşvik edilmesi, • Stres kaynaklarını belirleme yöntemlerinin öğrenilmesi ve etkili problem çözme becerisinin kazandırılması, • Dinlenme dönemlerinin özel aktivitelerle değerlendirmesinin sağlanması, • İçinde bulunulan durumda çevredeki umut kaynaklarını keşfetmeyi sağlayacak bir bakış açısının ve değerlendirme yeteneğinin kazandırılması, • Amaçların ve planların içinde bulunulan koşullar göz önüne alınarak gerçekçi bir şekilde yeniden biçimlendirilmesinin sağlanması, • Anlamlı etkinliklere aktif ya da pasif olarak katılımın teşvik edilmesi ve küçük mutluluklardan zevk alma alışkanlığının kazandırılması, • Zihnin canlılığını korumak amacıyla kavramsal-bilişsel taktikler kullanma konusunda bilgi ve cesaret verilmesi ve Gönül ferahlığı sağlayacak bir mizah duygusunun geliştirilmesinin desteklenmesi gerekmektedir. Doğru Cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: Eski alışkanlıklarına aşırı bağlı olan bir tansiyon hastası olan bir yaşlı tuzsuz yemekler yeme konusunda direnç gösterebilir, ya da tuzsuz yemek yapma alışkanlığını hemen kazanamayabilir. Felç geçiren ya da Parkinson hastası olan bir yaşlı hastalığı nedeniyle yapması gereken egzersizleri yapmama konusunda direnebilir.

Yanıt Açıklaması: Sistem yaklaşımı sistemin bir bileşeninde ortaya çıkan değişi­min, diğer bileşenleri nasıl etkilediğini ve bu etkinin yine baştaki bileşene ne şekilde yansıdığını görmeye olanak verir.

Yanıt Açıklaması: Psikotik belirtiler ya da “psikoz” kişinin gerçeklik ile bağının koptuğu bir durumdur. Böylesi bir durumda kişinin gerçek olan ile gerçek olmayanı birbirinden ayrıt etmeyebilmektedir. Psikoz durumunda kişi gerçekte olmayan bazı algılamalara sahiptir. Örneğin kötülük göreceğini, birilerinin kendisini takip ettiğini söyleyebilir (hezeyan) veya olmayan kişi ya da nesneleri gördüğünü (halüsinasyon) ifade edebilir.

Yanıt Açıklaması: Alzheimer hastalığı ; beynin, öncelikle hafıza olmak üzere, tüm bilişsel fonksiyonlarında ilerleyici kayba neden olan ve mikroskobik olarak beyinde anormal protein depolanmasıyla karakterize bir hastalığıdır.

Yanıt Açıklaması: Yaşlılık dönemindeki fiziksel gelişim alanındaki değişiklikler sonucunda fiziksel gücün azalması, vücutta güç kaybı ve defarmosyanların ortaya çıkması, duyusal kayıplar ve kronik hastalıkların ortaya çıkması, uyku düzeninde bozulmalar, psikomotor becerilerdeki kayıplar nedeniyle tepki zamanında artış gibi sorunlar ortaya çıkmaktadır. Psikososyal gelişim alanında ise benlik kavramındaki değişiklikler, eş kaybı, akranların ölümü, emeklilik ve emeklilikle ortaya çıkan gelirde azalma, statüde değişiklik, huzurevinde veya yaşlı bakım evine yerleşmek zorunda kalma gibi değişiklikler bireylerin yaşamlarını güçleştirmekte, uyum düzeylerini düşürmektedir. Doğru yanıt B’dir.

Yanıt Açıklaması: Yaşlı birey demans, konfüzyon (bilinç bulanıklığı), alkolizm, enkontinans (idrar tutamama, idrar kaçırma), fiziksel kısıtlılıklar ya da yakınlarıyla ya- şadığı izolasyon (yalıtım, tecrit) nedeni ile toplumdan da uzaklaşabilir. Erikson, yaşlılık dönemini olgunluk dönemi olarak almakta, üretken geçmiş bir yaşamın kişiye “ego bütünlüğü” kazandırdığını, yaşlılık döneminde o güne kadar ürettiklerinden çocuklarının ve torunlarının faydalanışını görmenin kişiye doyum sağladığını, bugünüyle geçmişini böylece bütünleştirebildiğini ifade etmektedir. Ego'nun yaşlı bireyin toplumdan uzaklaşmasında etkisi yoktur.

Yanıt Açıklaması: Ge­nellikle bu kişiler için “yedisinde neyse yetmişinde de odur”, “huylu huyundan vazgeçmez”, “can çıkar huy çıkmaz” gibi deyimler kullanıldığı görülür. Ne yazık ki kişilik bozukluğu görülen bireylerin yaşan­tı ve davranış modelleri esnek değil katı ve değiş­meye dirençlidir.

Yanıt Açıklaması: Bireylerin bilinçli olarak bil­dikleri ve ifade ettik­leri olay ve deneyim­leri içeren açık bellek ile otomatik olarak gerçekleştirilen becerileri ve rutinleri içeren örtük bellek de yaşlanmadan et­kilenmektedir.

Yanıt Açıklaması: Nidoterapi bireyin yatılı bakım altında ortamının bir ruh sağlığı çalışanı tarafından sistematik bir biçimde fiziksel ve sosyal anlamda psikolojik işlevlerini iyileştirmesini sağlamak üzere düzenlemesi demektir.

Yanıt Açıklaması: Kaybın aniden ve beklenmedik şekilde yaşanması, korkunç bir şekilde meydana gelmesi ve buna tanıklık etmek gibi yaşantılar olduğunda travmatik yasın ortaya çıkması olasıdır. Ailesini kazada kaybeden Melih için de aynı durum söz konusudur. Doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: 1980’li yıllarda Neugarten’in ortaya koyduğu sınıflandırmada ise yaşlı bireylerin yaşantılarındaki aktiflikleri/etkinlikleri ve yaşam doyumları odak noktaları olarak ele alınmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Yaşlılık gerek biyolojik gerekse psikolojik yeterliliğinin azaldığı ve kısmen yitirildiği bir psikososyal dönemdir. Bu dönemde yaşlı kişilerin sıklıkla yaşadıkları psikolojik rahatsızlıklardan birisi depresyondur. Yaşlı bireylerde depresyonu “zamanın kalmadığı ve yaşamın yitirildiği” duygusuyla gelişen uzun bir yas süreci olarak da değerlendirebiliriz. Doğru cevap A seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Travmatik yas, kaybın aniden ve beklenmedik şekilde yaşanması, korkunç bir şekilde meydana gelmesi ve buna tanıklık etmek gibi yaşantılar olduğunda ortaya çıkabilecek bir durumdur. Buna tipik olarak bir kaza sonucu meydana gelen ölümler, trafik kazaları, cinayetler, terör olayları, afetler örnek verilebilir. Doğru cevap C şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Yaşlı çalışanlar fiziksel güç gerektiren rolleri yerine getiremeyecekleri ya da zorlanacakları için genellikle işyerlerinde bu tür rollerde yer almamaktadırlar. Bunun yanında genç çalışanlara kıyasla yaşlı çalışanlar için işyerindeki başlangıç ya da temel düzeydeki görevler de uygun değildir. Çünkü yaşlı çalışanlar mesleki becerilerde belirli bir uzmanlık kazanmıştır. Fiziksel güç ve deneyimle birlikte çalışma yaşamında yaşlı bireylerin rol ve görevlerinde belirleyici olan bir diğer faktör de teknolojidir. Yaşlı bireyler için yüksek düzeyde teknoloji becerisi gerektiren işler de uygun görülmemektedir. Bilindiği gibi yaşlı bireylerin teknolojik yenilikleri takip etmesi ve uyum sağlaması genellikle zordur. Tüm bu çerçevede çalışma yaşamında yaşlı bireylerden sağlık açısından risk içermeyen, fiziksel performans ve teknoloji kullanımı gerektirmeyen rol ve görevler beklemek en doğrusudur. Doğru yanıt B’ dir.

Yanıt Açıklaması: Yas yaşlılıkta sıklıkla karşılaşılan diğer bir psikolojik süreçtir. Yaşlılık bireylerin pek çok kayıp yaşadığı bir dönemdir. Eş, arkadaş ölümü yanı sıra işin, sağlığın, bağımsızlığın ve rollerin de kaybı yaşanmaktadır. Kaybın ilk 1 ila 6. aylarında depresyon belirtilerine benzer belirtiler görülebilir, yas yaşamakta olan birey istek ve ilgi azalması, enerji kaybı, üzüntü, dikkat ve konsantrasyon kaybı, sık ağlama isteği, her şeyin anlamsız gelmesi, devamlı kayıp nesneyi düşünme belirtilerini dile getirir. Doğru cevap A şıkkıdır.