Yaşlılarda Davranış Sorunları Ve Uyum

Yanıt Açıklaması: Bireylerin yaşadıkları stres sonrasında başkalarının haklarını gasp etme, okula devamsızlık yapma, kamu mallarına ya da başkalarının eşyalarına zarar verme gibi belirtilerle ortaya çıkan uyum bozukluğu türü, Dürtü Kontrol Bozukluğu İle Birlikte Seyreden Uyum Bozukluğudur.

Yanıt Açıklaması: Çoklu damar yetmezliğine bağlı demans, çok­lu damar yetmezliğine bağlı olarak beyinde yer alan atardamarlarda tekrarlanan ve genellikle ge­çici olarak kan akışının engellenmesi temelinde ortaya çıkan bilişsel işlevlerde/süreçlerde meyda­na gelen kayıp durumudur. Demansın bu türü­ne halk arasında inme denilmektedir.

Yanıt Açıklaması: Uyum bozukluğu belirtilerindeki bu çeşitlilik ve farklılık nedeni ile uyum bozukluğunun altı alt türü belirlenmiştir. Alt türler Depresyonla Birlikte Seyreden Uyum Bozukluğu Kaygıyla Birlikte Seyreden Uyum Bozukluğu Depresyon ve Kaygı İle Birlikte Seyreden Uyum Bozukluğu, Dürtü Kontrol Bozukluğu/Davranım Bozukluğu İle Birlikte Seyreden Uyum Bozukluğu Karışık veya Belirsiz Uyum Bozukluğu Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Bireyler Durumu ya da Olayı Yeniden Yorumlama, Durumu Kabul Etme, Sosyal Karşılaştırma, Sosyal Destek Arama ve Bulma, Durumu Görmezden Gelme, Durumdan Kaçınma gibi yöntemleri kullanarak olumsuz duygularını kontrol etmeye, azaltmaya çalışmaktadırlar. Sosyal karşılaştırma stratejisi de yaşlılar arasında sıklıkla kullanılan, bireyin kendisini kendisinden daha kötü durumda olan akranları ile karşılaştırarak gerçekleştirdiği duygu odaklı bir stratejidir. Böylece, kişi kendisini daha iyi hisseder ve yaşama tutunur. Sosyal destek arama ve bulma stratejisiyle ise bireyler olumsuz duygularını güvendikleri kişilerle paylaşarak, onların desteğini alarak olumsuz duygularının yoğunluğunu ve olumsuz etkisini azaltmaya çalışmaktadırlar. Doğru cevap B şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Emeklilik yaşlılık dönemindeki değişikliklere bağlı çeşitli zorlukları içerse de bu dönemin önemli psikolojik getiriler sağlayan örtük işlevleri de bulunmaktadır. Bu işlevlerin en önemlisi de emekliliğin bireylere istedikleri gibi yapılandırabilecekleri uzun ve geniş bir boş zaman sağlamasıdır. Bir başka ifade ile emeklilik dönemi bireylere çalışma yaşamında iş yoğunluğu nedeniyle yapamadıkları etkinlikleri gerçekleştirme fırsatı sunmaktadır. Buna bağlı olarak kimi bireyler, emeklilik yıllarını spor yapmak, hobilerle uğraşmak, eş, dost, komşu ziyaretlerine daha fazla vakit ayırmak, torunlara bakmak gibi keyif aldıkları etkinliklerle doldurmaktadırlar. Emeklilik yıllarını ilgi alanlarında ve sosyal ilişkilerinde yeni roller edinerek dolduran bireyler emekliliğin içerdiği boş zamanı anlamlı ve doyumlu bir şekilde yönetmeyi başaran kimselerdir.

Yanıt Açıklaması: Emeklilik öncesi evre, bireylerin emekliliğe yönelik hazırlıklarını ve planlarını içeren evredir. Emeklilik kaygısı ile emeklilik sonrası kariyer ve yeni yaşam planları bu evrede görülmektedir. Bu evre işten ayrılma ve emekli olma ile sona ermektedir.

Yanıt Açıklaması: Anlamsal bellek belleğin diğer önemli bileşenlerinden biridir. Anlamsal bellek bireyin dünya hakkındaki bilgilerini içermektedir. İleri yaştaki yetişkinlerin anlamsal bellek konusunda yaşadıkları sıkıntıyı en iyi açıklayan durum “dilimin ucunda ama” tepkisidir.

Yanıt Açıklaması: Bedendeki tüm değişiklikler ve çevresel koşullar hareket sistemini etkiler. Kemiklerdeki ve eklemlerdeki bozulmalar, yaşlının hareket yeteneğini kısıtlar. Yaşlı sosyal ilişkilerini sürdürdüğü ortamlara gidemez, sınırlı sosyal ilişki kurar, yalnızlık ve yetersizlik duyguları yaşar. Yaşlıların bazıları hareket etmede hiçbir güçlük yaşamazken, bazıları yürürken güçlük çeker, bazıları ise yatalaktır. Yaşlı yıkanırken veya giyinirken bazı güçlükler yaşayabilir ya da bu becerileri kendi kendine yapacak durumda olmayabilir, zamanla bağımlı hâle gelebilir. Bağımsız olarak yaşamını sürdürmede hareket edebilmek çok önemli bir role sahiptir. Hareket yeterliliğinin azalması sonucunda birey öz bakım ve günlük aktiviteleri sürdürmede ilgisini ve gücünü kaybeder, günlük yaşam aktiviteleri kısıtlanır, ev işlerini yapmada sorun yaşar, sorumluluklarını yerine getiremez. Tüm bunların sonucunda da kendini çaresiz ve aciz hisseder, kendine güveni azalır.

Yanıt Açıklaması: Problem odaklı başa çıkma stratejileri, bireyin herhangi bir stres kaynağı ile karşılaştığında stres kaynağını ortadan kaldırmak ya da stres kaynağının etkisini azaltmak için doğrudan stres oluşturan olaya ya da duruma yönelik tepkilerini içermektedir. Problem odaklı stratejiler bireylerin aktif olmasını gerektiren, stresli durumla baş etme için planlama yapma, baş etmeyi olumsuz yönde etkileyen başka bir etkinliği durdurma, sorunun çözümünde kendisine yardımcı olacak destek mekanizmalarını harekete geçirme gibi durumun kontrolünü ele almaya yönelik yöntemlerle ortaya konmaktadır. Duygu odaklı başa çıkma stratejileri genellikle stres kaynağı kontrol edilemez, değiştirilemez olarak algılandığında daha fazla tercih edilmektedir. Problem odaklı başa çıkma stratejilerinin aksine, duygu odaklı başa çıkma stratejilerinde birey uyum sağlama sürecinde başarılı olmak için kendi düşünce ve duyguları üzerine odaklanmaktadır. Bireyler Durumu ya da Olayı Yeniden Yorumlama, Durumu Kabul Etme, Sosyal Karşılaştırma, Sosyal Destek Arama ve Bulma, Durumu Görmezden Gelme, Durumdan Kaçınma gibi yöntemleri kullanarak olumsuz duygularını kontrol etmeye, azaltmaya çalışmaktadırlar. Doğru yanıt B’dir.

Yanıt Açıklaması: “Hormonal sistem” yaşlılıkta önemini arttıran bir sistemdir. Hormonlardaki azalma enerjinin azalmasına, vücut ısısı ve kan şekeri düzenlemede sorunlar yaşanmasına yol açabilir. Diyabet hastalığı ve troid hormonundaki düzensizliklere bağlı çeşitli hastalıklar görülebilir. Halsizlik, yorgunluk, zihinsel yavaşlama troid hormonu düzensizliklerinin sonucunda ortaya çıkabilir. Saçlarda beyazlama, deride kırışıklıklar ve kilo almada vücuttaki düşük hormon düzeylerinin sonucudur. Vücudundaki insülin hormonlarında dengesizlik olan birey sinirli olur. Bu nedenlerle hormon düzeylerinin düzenli kontrolü ve aksaklıkların hızla giderilmesi sağlıkla ve uyumla doğrudan ilişkilidir.

Yanıt Açıklaması: Genellikle 60 yaş civarında başlayan emekliliğin, birçok kişi tarafından yaşam boyu gelişim sürecinde kısa bir zaman dilimini kapsadığı düşünülmektedir. Oysa emeklilik sanıldığı kadar kısa bir dönem değildir. Günümüzde insan ömrünün uzamasının ve değişen çalışma koşullarının da etkisiyle emeklilik yılları yaşlı bireylerin gelişiminde kritik bir önem kazanmıştır. Çünkü emekliliğin uzaması, yaşlı bireylerin hem uzun yıllar boyunca hem de geniş ölçüde boş zamana sahip olacakları anlamına gelmektedir. Doğru yanıt E’ dir.

Yanıt Açıklaması: Vücuttaki tüm sistemlerde yaşlılıkla beraber çeşitli değişimler ortaya çıkar. Bu sistemler; duyu, bağışıklık, hormonal, dolaşım, solunum, sinir, üreme, sindirim, boşaltım ve kas- iskelet sistemleridir. Duygu değişiklikleri ise fiziksel değil, psikolojik olarak yaşanan değişimlerdir.

Yanıt Açıklaması: Bireyler Durumu ya da Olayı Yeniden Yorumlama , Durumu Kabul Etme , Sosyal Karşılaştırma , Sosyal Destek Arama ve Bulma , Durumu Görmezden Gelme , Durumdan Kaçınma gibi yöntemleri kullanarak olumsuz duygularını kontrol etmeye, azaltmaya çalışmaktadırlar.

Yanıt Açıklaması: Bilişsel üretkenliğin azalması

Yanıt Açıklaması: Yaşlılığa uyum süreci Seçim Yapma, Telafi Etme, Etkili ya da Fonksiyonel Kılma olmak üzere üç bileşenle açıklanmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Statü

Yanıt Açıklaması: İş bireylere bir gelir ve bir statü sağlamaktadır. Ayrıca bireylerin kim olduklarının ve yaşam doyumlarının önemli belirleyicileri arasındadır. Bu nedenle çalışma birey için anlamlı bir etkinliktir. Doğru yanıt B’ dir.

Yanıt Açıklaması: Yaşlılık dönemi yeni bir şey öğrenmek için elverişli bir dönem değildir. Yaşlı çalışanlara karşı diğer çalışanların tutumları değişir. Yetkilerinin azaltılması yaşlı bireyi olumsuz etkileyebilir. Erken emeklilik daha çok  kadınlar arasında görülmektedir. Yaşlı bireylerin de tatil ve eğlence istekleri vardır.

Yanıt Açıklaması: Daha çok çocukluk ve ergenlik dönemindeki bireylerde daha sık görünen uyum bozukluğu alt türü olan davranım bozukluğudur.

Yanıt Açıklaması: Yaşlılığa uyum süreci; seçim yapma, telafi etme, etkili ya da fonksiyonel kılma olmak üzere üç bileşenle açıklanmaktadır. Seçim yapma süreci ile yaşlılar günlük yaşamlarında kendileri için çok önemli ve öne çıkan alanlara daha fazla odaklanmak için bazı etkinlikler, amaçlar veya boyutların sayısını azaltma yolunda adımlar atarlar. Kayıp ve azalan işlevselliklerinin yanı sıra, yaşamlarındaki zaman kısıtlılığı nedeni ile de yaşlılar kendileri için daha anlamlı amaçlarını ön plana çıkararak yaşamlarını daha anlamlı kılmaya çalışırlar. Telafi etme ise yaşlılığın getirdiği kayıplarla ve olumsuzluklarla baş edebilmek, istenen düzeyde işlevsel olabilmek için yeni ve alternatif yollar, yöntemler kullanılması ile gerçekleştirilmektedir. Telafi etme stratejisi, aynı amaca ulaşmayı sağlayan alternatif kaynaklar ve yöntemler olduğunda kullanılmaktadır. Etkili ya da fonksiyonel kılma stratejisi ise bireylerin önemli bulduğu alanlarda işlevselliğini arttırmak için kendi kaynaklarını en üst seviyeye çıkarmak, daha da arttırmak ve zenginleştirmek için kullandığı bir yöntemdir. Bu stratejiyi diğer iki uyum stratejisinden ayıran en önemli özellik, bu stratejinin bir kayıp karşısında işe koşulmamasıdır. Aksine birey bir kayıp yaşamamakta, yaşamına daha iyi uyum sağlamak için var olan kaynaklarını daha da geliştirip iyileştirmektedir. Doğru yanıt A’dır.