Yaşlılarda Çatışma Ve Stres Yönetimi 2

Yanıt Açıklaması: Öznel iyi oluş, olumlu duyguların sık, rahatsız edici ve olumsuz duyguların seyrek yaşanmasına ek olarak yaşam doyumunun çok olması olarak tanımlanmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Değer özerkliği, bireyin büyüdüğü, yaşadığı çevrenin değerleri ve görüşlerinden bağımsız kendi değerlerini oluşturması ve bunlara göre davranmasını içermektedir.

Yanıt Açıklaması: Model­de A olarak isimlendirilen stres olaylarını, bakım verilen yaşlının olumsuz davranışları, bilişsel bozukluğu, günlük yaşam aktivitelerinde bakıcıya bağımlılığı, bakım vermede ge­çirilen zaman oluşturmaktadır. B olarak isimlendirilen kaynaklar ve güçlü yönleri, başa çıkma davranışlarını ve sosyal destek kaynaklarını ifade etmektedir. C olarak isimlendi­rilen algı, stres yaşantısının algısı, X olarak isimlendirilen stres sonucu ise bakıcının fiziksel sağlığı ve yaşam doyumunu ifade etmektedir.

Yanıt Açıklaması: Geleneksel cinsiyet rolleri’ne göre; toplumsal kalıp yargılarına göre herhangi bir insanla ilgili beklentilerin neler olacağı doğrudan cinsiyete bağlıdır. Buna göre erkeklerden güçlü olmaları, ailelerini geçindirmeleri, çevre üzerinde belirli bir etkinlik ve kontrol sağlamaları; kadınlardan ise sabırlı, anlayışlı olmaları, evi çekip çevirmeleri, insan ilişkilerini düzenlemeleri beklenmektedir.

Yanıt Açıklaması: Kör Alan: Bu alan başkaları tarafından bilinen ancak kişinin bilmediği alanıdır. Başkalarının bir kişi hakkında edindiği izlenimlerle ilgilidir.

Yanıt Açıklaması: “Özbelirleme” iyi oluşu özerklik, yeterlik ve ilişkisellik olmak üzere üç boyutta ele almaktadır.

Yanıt Açıklaması: Birincil bakıcılar, aile içindeki üyelerden seçilen profesyonel olarak, bir gelir karşılı­ğında bu işi yapmayan ve yaşlı ile yaşayan veya yaşamayan bakıcılardır. Bu kişiler genel­likle evlat, eş veya yakın akraba olabilmektedir. Bakım işini gönüllü olarak ya da yaşlının bakacak kimsesi yoksa zorunlu olarak yapmak durumunda olan kişilerdir. Bakım işini yü­rütmekten dolayı herhangi bir karşılık almazlar. Manevi olarak doyum yaşamaya çalışır­lar. Yıpranma payları daha yüksek olan bir gruptur. Gupta (2000) bakım veren ile bakım alan yaşlı arasındaki ilişki kalitesi arttıkça bakım yükünün azaldığını saptamıştır. Kadın bakıcılarda bakım yükü erkeklere oranla daha da azalmaktadır. Ayrıca kadın bakıcılar erkeklere oranla daha fazla yük algılamaktadırlar. Yaşlı bireyin sağlık sorunlarının artması bakıcı yükünün fazla algılanmasına neden olmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Yaşlılık genetik bir programla düzenlenen, organizmayı yapısal ve işlevsel değişimlerle ölüme götüren olaylar toplamıdır. Yaşlılık konusundaki en önemli sosyal sorun yaşlıların bakımıdır. Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: Pozitif psikoloji, bireyleri ve toplumları nelerin geliştirdiğine odaklanarak; geçmiş, şimdi ve gelecek zaman birimlerinde bireyin olumlu deneyimler ve yaşantılar geliştirmesini amaçlar.

Yanıt Açıklaması: Tükenmişlik, yaşlı bakımının da neden olduğu duygusal anlamda yorgunluk hissetmektir.

Yanıt Açıklaması: Kişiler arası bağlılık; kişilerin kişisel yaşam özgürlüklerinden vazgeçmeden, yakınları ile olan sevgi, saygı ve sorumluluk bağlarını yaşatmasıdır. Bağımlılık ise, bireylerin bireysel özgürlüklerini hiçe sayarak başkalarının istek ve arzularına yönelik bir hayat sürdürmeleridir. Ailede bireysel bağımsızlık ve kişiler arası bağlılık yerine karşılıklı bağımlılığın kabul gördüğü ülkemizde, önce çocuğun ana-babaya bağımlılığı, yaşlılıkta da ana-babanın yetişkin çocuklarına bağımlılığı desteklenir.

Yanıt Açıklaması: Psikolojik İyi Oluş Yaklaşımı, olumlu psikolojik işlevsellik olarak nitelendirilen altı farklı psikolojik boyutla iyi oluşu tanımlamıştır: (1) diğerleri ile olumlu ilişkiler, (2) çevresel hâkimiyet, (3) kendini kabul, (4) özerklik, (5) kişisel gelişim ve büyüme, (6) yaşam amacı. Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: Kendine bakım davranışları, aile üyeleri ve profesyonel bakıcıların, bir uzman desteği olsun ya da olmasın sağlığı geliştirme ve koruma, hastalıkları önleme, hastalıkların üstesinden gelebilme etkinlikleri ya da yeterlikleridir (WHO, 2009). Kendine bakım davranışları sağlığı geliştirme etkinlikleri, beslenme, fiziksel etkinlik ve sağlık sorumluluğu ve ilaç alma, randevu tutma gibi hastalığın kontrolü ve önleme etkinlikleridir. Bakıcıların hissettikleri stres düzeyleri, kendine bakım davranışlarını etkilemektedir. Konuyla ilgili yapılan bir çalışmada, bakıcıların algıladığı stres düzeyi ve kendine bakım davranışları arasında ilişki bulunmuştur. Stres düzeyleri yüksek olan bakıcıların daha az fiziksel etkinlik yaptıkları ve daha az diyete uydukları görülmüştür.

Yanıt Açıklaması: Kendini kabul, bireyin kendisini ve yaşamını olumlu olarak değerlendirmesidir.

Yanıt Açıklaması: Gelişime açıklık kişilik özelliği ise analitik, karmaşık, geleneksel olmayan, orijinal, hayal gücü kuvvetli, ilgileri geniş, cesur, değişikliği seven, meraklı, özgün, fikirlere açık ve sanata duyarlıdırlar (Costa ve McCrae, 1992). Bu özelliğe sahip kişiler, farklı yöntemler kullanarak, farklı çözümler bularak bakıcılık işini daha zevkli hâle getirmeye çabalamaktadırlar.

Yanıt Açıklaması: İntrapsişik stres kaynakları, bakım verme koşullarının, bakım veren aile üyelerinde benlik kaybı, bakıcılık yeterliliğinin olmayışı duygularına neden olması sonucu yaşanan stres faktörlerine denir.

Yanıt Açıklaması: O¨rgüt iklimi, iş yerindeki çeşitli uygulamalara ve yöneticilerin davranışlarına ilişkin algılamalarla meydana gelen psikolojik çevredir. O¨rgüt iklimi iş yerindeki çalışma koşullarına ilişkin düzenlemeler, liderlik anlayışı, yöneticilerin astlarıyla olan ilişkileri gibi ögelerle belirlenir. O¨rneğin bir huzurevinde müdüre, çalışanların ve aile üyelerinin çabucak ulaşabilmesi personelini ismen tanıması, personelin eğitim gereksinimlerinin saptanması ve önemsenmesi örgüt iklimine olumlu katkılar yapacaktır. Doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: Bireylerin yaşadıkları stres sürecini değerlendirmede ve başa çıkma sürecinde kişilik faktörleri önemli rol oynamaktadır. Kişilik, her bireyi diğerinden ayıran duygu, düşünce, davranış¸ gibi özelliklerdir.

Yanıt Açıklaması: Keyfini çıkarmayı arttırmak için önerilen stratejiler arasında başkalarıyla paylaşma, hatıra oluşturma, kendini kutlama ve şükretme yer alır. Doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: Yaşlıya bakım hizmeti sunan birey manevi ihtiyacını insani ilişkiler yoluyla ya da aşkın güce yönelme şeklinde karşılama yoluna gidebilir. Destek arayışının adresi farklı olsa da, insanın üç tür temel manevi ihtiyacına cevap bulmaya çalıştığı belirtilmektedir. İnsanın maneviyat arayışı ile ilgili temel unsurları şu şekilde sıralanmıştır. Hayat, acı çekme ve ölüm kavramlarını anlamlandırma ve yaşamın temel amacını keşfetme çabası üzerine manevi güç bulma ihtiyacı: Yaşamı anlamlandırma çabası- nın insanın en temel güdüsü olduğu belirtilmiştir. Yaşama ümit bağlama ihtiyacı: Bakıma muhtaç ya da bakım hizmeti sunan bireyin yaşama umudu ne kadar yüksekse hastalık ya da engelle başa çıkma ihtimali de o kadar yüksek olur. Hayata tutunma yolunda önemli bir güç kaynağı olan umut, tutum ve davranışların en temel güdüleyicisidir. Bireyin iç dünyasında aşkın bir güce, yaratıcıya inanma ve ona güven duyma ihtiyacı: Olağanüstü durumlarla karşılaşan birey, manevi destek amacıyla bağlantı içinde olduğu insanların kendisi gibi yetersiz olduğunun farkına vardığında yoğun çaresizlik duygusu yaşar. Doğru cevap E'dir.