Yaşlılarda Çatışma Ve Stres Yönetimi 2

Yanıt Açıklaması: Objektif Stres Kaynakları, Yaşlının bilişsel bozukluğu, yaşlının problemli davranışları, günlük yaşam etkinliklerinde bağımlılık ve hasta direnci olarak sıralanabilir. Subjektif Stres Kaynakları ise bakım verenlerin rol yüklenmesi, bakım verenlerin rol esareti ve yakınlığın kaybı olarak sıralanabilir. Mali sorunlar ise ikincil stres kaynakları arasındadır.

Yanıt Açıklaması: Problem odaklı başa çıkma, plan yaparak problem çözmeyi içermektedir. Duygu odaklı , duygusal tepkilerle problemin üstesinden gelmeye çalışır. Sosyal destek arama, problem çözmek için başkalarından yardım almayı gerektirir. Dinî odaklı başa çıkma, yüksek güç arayarak ve duayla yardım isteyerek problemin üstesinden gelmeye çalışır. Ye­niden yapılandırma ise var olan problem durumuna olumlu yönünden bakmayı içerir.

Yanıt Açıklaması: Bakım veren yakınların gereksinimleri dört temel kategoride toplanır: bilgi ve eğitim gereksinimi, profesyonel destek, etkili iletişim, yasal ve manevi destek.

Yanıt Açıklaması: Bakım işini üstlenen bireyin iki sorumluluk alanıyla baş etme ve bu alanlar arasında denge kurma çabaları sandviç duygusu olarak tanımlanır.

Yanıt Açıklaması: “Kendilik değeri” bireyin sahip olduğu özellikleri değerlendirmesi sonucu kendine yönelik hissettiği duygudur.

Yanıt Açıklaması: “İş Çatışması” aile üyelerinin yaşlı bakımı rolüyle iş rolllerinin çatışmasından kaynaklanan çatışma türüdür.

Yanıt Açıklaması: Gelişmekte olan ülkelerde, çoğunlukla, gereksinimi olanlara bakım aileler ya da toplum tarafından sağlanmaktadır. Aileler ve toplum yaşlı bireylerin koruma, bakım, destek ve tedavisinde anahtar rol oynamaktadır. Aile yaşlı bireye yönelik; a. Psikolojik destek, b. İyi bir gözlem, c. Fiziksel yardım, d. Herhangi bir yaşlılık durumunda tedavi planının takibi, e. Gerektiğinde yardım çağırmak gibi evde bakımda önemli bir takım görevleri yerine getirerek evde yaşlı bakımının bel kemiğini oluşturmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Bakım verenin yaşı, etnik kökeni, cinsiyeti, yaşlıya olan yakınlığı, bakım vermeye gönüllü olup olmaması, eğitim durumu, ekonomik yapısı, hastalığının olup olmaması, baş etme yetenekleri, inançları, sosyal desteği, yaşadığı toplumun kültürel özellikleri bakım verene ait faktörler arasında sayılabilir. Yaşlılara ait faktörler ise bilişsel yetersizlikler, işlevsel yetersizlikler ve davranışsal sorunlar şeklinde üç ayrı başlıkta toplanabilir.

Yanıt Açıklaması: Yapılan çalışmalarda Beş Faktör Kişilik Kuramı’nın belirttiği kişilik özelliklerine sahip bakıcıların, stresli durumlarda farklı stratejiler kullandıkları görülmektedir. Nörotik kişilik özelliğine sahip kişilerin, bakıcı tükenmişliği ve depresyonu sıklıkla yaşadıkları, dışa dönük ve yumuşak başlı kişilik özelliğindeki kişilerin bu sorunları daha az yaşadıkları belirtilmektedir. Araştırmalarda, nörotizm puanları düşük ve dışa dönüklük puanları yüksek olan bakıcıların duygu odaklı ve problem odaklı başa çıkma stratejileri kullandıkları, yumuşak başlılık puanları yüksek olanların ise sosyal destek odaklı başa çıkma stratejileri kullandıkları ifade edilmiştir. Kişilik özellikleri Beş Faktör Kişilik Kuramı’nın, bakıcıların yaşlılarla farklı şekilde iletişim kurmalarını sağlamaktadır. Dışa dönük, yumuşak başlı, fikirlere açık ve öz denetim kişilik özelliğine sahip bakıcılar, yaşlılarla daha uzlaşmacı iletişim kurabilmektedirler.

Yanıt Açıklaması: Sandviç duygusu, iki ekmek arasındaki peynirde olduğu gibi, bakım veren kişinin de ev ve iş sorumluluğu ile bakım verme işinin sorumlulukları arasında kaldığını tanımlamak için kullanılmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Genellikle toplumsal bakım kaynakları gayriresmî ücretli (bireyin sahip olduğu ekonomik kaynaklardan bireysel bakım için ödeme yapılarak alınan ücretli bakım hizmeti), (eş, yetişkin çocuklar-genellikle kız çocuklar, hane halkı dışında yaşayan bir akraba-genellikle kız kardeş, arkadaş ya da komşular yakın çevre gibi) gayriresmî ücretsiz ve resmî ücretli (refah ve sağlık hizmetleri sağlayan kent kurumları, kent hizmeti olarak inşa edilmiş kurumlardan yararlanmak) olarak sınıflandırılmaktadır. Yaşlı bakımı ya kurumlar ya da aile ve akrabalar tarafından gerçekleştirilmektedir. Doğru cevap B seçeneğidir

Yanıt Açıklaması: Problem odaklı başa çıkma, plan yaparak problem çözmeyi içermektedir. Duygu odaklı, duygusal tepkilerle problemin üstesinden gelmeye çalışır. Sosyal destek arama, problem çözmek için başkalarından yardım almayı gerektirir. Dinî odaklı başa çıkma, yüksek güç arayarak ve duayla yardım isteyerek problemin üstesinden gelmeye çalışır. Ye­niden yapılandırma ise var olan problem durumuna olumlu yönünden bakmayı içerir.

Yanıt Açıklaması: Ketleyici ilişki tarzı , kişiler arası ilişkilerde saygı ve empatiden yoksun, karşılıklı çıkar ve üstünlük kurmaya dayanan bir ilişki tarzıdır. Ketleyici ilişki tarzına sahip olan kişiler, karşısındakinin görüşlerini dikkate almaz, insanlara sözle sataşır, kendini kolayca kay­bedip öfkelenir, başkalarıyla alay eder, kendini başkalarından üstün görür ve her fırsatta bunu göstermekten çekinmezler.

Yanıt Açıklaması: Problem odaklı başa çıkma plan yaparak problem çözmeye, sosyal destek başkalarından yardım almaya, dini odaklı başa çıkma duayla yardım istemeye ve duygu odaklı başa çıkma duygusal tepkilerle problemin üstesinden gelmeye çalışır. Bilişsel yeniden yapılandırma ise, var olan problem durumuna olumlu yönden bakmayı içerir.

Yanıt Açıklaması: Öz Belirleme Kuramı’nda öne sürülen bir diğer psikolojik ihtiyaç olan yeterlik bir işi yapmak için güce, bilgiye, yeteneğe sahip olduğuna inanmadır.

Yanıt Açıklaması: Olumlu duygular; hoşlanma, gurur, bağlılık, sevinç ve haz gibi duyguları kapsamaktadır. Olumsuz duygular ise utanç, suçluluk, üzüntü, kızgınlık ve kaygı gibi rahatsız edici olabi­len duyguları içermektedir. Doğru cevap C şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Kişilik, bireyin doğuştan getirdiği ve yaşantı sonucu kazandığı, onu diğer bireylerden ayıran özelliklerin tamamı olarak tanımlanabilir. Kişilik, bireyin farklı durumlarda orta- ya koyduğu davranışları açıklayan, sürekliliği olan, kişiler arası, duygusal, motivasyonel, deneyime dayalı etkileşim tarzı olarak tanımlanmıştır (McCrae ve Costa, 1989). Kişiliği açıklayan Beş Faktör Kişilik Kuramı, A/B tipi kişilik özellikleri, iyimserlik-kötümserlik kişilik özellikleri gibi farklı yaklaşımlar vardır. Beş Faktör Kişilik Kuramı, “özellik yaklaşımına” dayanmaktadır ve kişiliğin ölçülme- sinde bireylerin kendilerini ve diğerlerini tanımlamada kullandıkları “sıfatlardan” yarar- lanmaktadır.

Yanıt Açıklaması: yaşlı yakını veya bakıcılarının başvurduğu stresle başa çıkma tepkileri; problem odaklı başa çıkma, duygu odaklı başa çıkma, sosyal destek, dinî odaklı başa çıkma ve bilişsel yeniden yapılandırma olarak gruplandırılabilir. Bunlardan yeniden yapılandırma var olan problem durumuna olumlu yönünden bakmayı içerir. Doğru yanıt E'dir.

Yanıt Açıklaması: Yaşlı ile Birlikte Yaşamanın Aile İlişkileri Açısından Getirdikleri; Bu tür bir sorumluluk bakım veren kişinin kendini daha değerli hissetmesi, birinin yaşamı açısından önemli bir konumda görmesi yaşamından daha çok doyum almasına sebep olabilir. Yaşlı ve yaşlı yakını birbirlerinin varlıklarından mutluluk duyarak yaşam doyumu sağlayabilir. Örneğin Öğretmen Selma, hasta annesinin bakımı ile ilgilenmeye başladığından bu yana, evdeki yaşamının çok daha düzenli bir hâl aldığını ve bu durumun kendisine iyi hissettirdiğini belirtmektedir. Doğru cevap E seçeneğidir

Yanıt Açıklaması: Bilişsel yetersizlikler; yaşlının düşünme, konuşma ve anlama gibi zihinsel faaliyetleri gerçekleştirememesi. Doğru cevap A'dır.