Yaşlılarda Çatışma Ve Stres Yönetimi 1

Yanıt Açıklaması: Çatışma, birbiriyle bir şekilde bağı olan insanların aralarında bir şeyin uygun olmadığını, denk düşmediğini algılamalarına dayalı bir etkileşimdir. Bir arada olmanın gerekli olduğu durumlarda çatışmanın olmaması mümkün değildir ve çatışma durumu her yaştan bireyin her türlü ortamda karşılaşabileceği bir durumdur.

Yanıt Açıklaması: Stres hakkındaki bilgilerimiz; kaçınılmaz olduğu, olumsuz olaylarla bağlantılı olabildiği gibi, olumlu olaylarla birlikte de gelişebildiği ve öznel olduğu yani aynı durumla aynı koşullarda karşılaşan bireyler ikiz bile olsa, her bireyin kendine özgü biçimde, düzeyde ve yoğunlukta yaşadığıdır. Stresi yaşayan kişinin yaşlı bir birey olması durumunda da kurallar büyük ölçüde değişmemektedir. Bilimsel çalışmalar, yaşlılık dönemine gelmiş bireylerin yaygın biçimde yaşadıkları stres kaynakları olduğunu ve bu kaynakların yaşlılar üzerinde çeşitli etkileri olduğunu yansıtmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Yaşlılara, öğrenme yetilerindeki yavaşlamayı engellemek için zihinsel alıştırmalar yapmaları önerilmektedir.Duyusal uyarılma da yaşlılıkta öğrenme yetisinin yavaşlamasını önlemek için işe yarayan yöntemlerden biridir. Bilişsel işlevler için önerilen bir başka yöntem de kaba/ince motor beceriler için fiziksel egzersizdir.

Yanıt Açıklaması: A, B, C, D şıklarının hepsi Yaşlılarda İyi Oluş ve Yılmazlığı etkileyen faktörlerden biridir.

Yanıt Açıklaması: Algı farklılıkları; farklı din, yaş, sınıfa vb. ait olmak da çatışmalara neden olabilmektedir. Örneğin farklı yaşlardaki bireyler, toplumun geçirdiği değişim nedeniyle farklı bakış açılarına, değer yargılarına ve yaşam tarzlarına sahip olurlar. Bu durum birbirlerini anlamakta, iletişim kurmakta sorunlar yaşamalarına ve “kuşak çatışması” denilen durumun ortaya çıkmasına neden olabilir.

Yanıt Açıklaması: Kaygının fiziksel belirtileri arasında kalp basıncı ve atışında artış, aşırı yorgunluk, solunumun artması, mide bulantısı, karın ağrısı, baş dönmesi, görüntünün bulanması, ağız kuruluğu, kasların gerilmesi, kalp çarpıntısı, kızarma, kusma, uyuşma, terleme ve göz bebeklerindeki genişleme sayılabilir. Unutkanlık ise kaygının bilişsel belirtilerindendir.

Yanıt Açıklaması: Yaşlılara, öğrenme yetilerindeki yavaşlamayı engellemek için zihinsel alıştırmalar yapmaları önerilmektedir. Örneğin bulmaca çözen bireyler bu bilişsel işlevlerde daha az sorun yaşamaktadırlar.

Yanıt Açıklaması: Bireyin iç¸ dünyasından veya sosyal çevresinden kaynaklanan-beslenen stresi tetikleyen olaylara-durumlara geliştirilen tepkileri üç¸ alt baslıkta toplayabiliriz; fizyolojik, psikolojik ve sosyal tepkiler.

Yanıt Açıklaması: Kaygının belirtileri; Fiziksel belirtileri; • Kalp atışında artış • Aşırı yorgunluk • Solunumun artması • Mide bulantısı • Karın ağrısı • Baş dönmesi • Görüntünün bulanması • Ağız kuruluğu • Kasların gerilmesi • Kalp çarpıntısı • Kızarma • Kusma • Uyuşma • Terleme Bilişsel belirtileri; • İncitileceği ya da korkutulacağı düşüncesi • Canavar ya da vahşi hayvanlar düşüncesi • Kendini eleştirme düşüncesi • Beceriksizlik ya da yetersizlik düşüncesi • Konsantre olmada zorluk • Unutkanlık • Aptal görünme düşüncesi • Bedenin incitileceği düşüncesi • Sevdiği birinin incitileceğidüşüncesi • Çıldıracağı düşüncesi • Kirleneceği düşüncesi Davranışsal belirtileri; • Kaçınma • Ağlama ya da çığlık atma • Tırnak yeme • Sesin titremesi • Kekeleme • Dudakların titremesi • Yutkunma • Hareketsizleşme • Seyirme • Parmak emme • Göz temasından kaçınma • Fiziksel yakınlık • Çeneyi sıkma • Yerinde duramamama Doğru cevap C seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Yaşlanmayla birlikte bilgi ve deneyim birikimi gerektiren sözel işlemlerde azalma olmazken bilgiyi hızla işleyip yanıt vermeyi gerektiren performansa dayalı işlemlerde azalma görülür.

Yanıt Açıklaması: Tükenmişlik sendromu, depresyon, anksiyete (kaygı) bozuklukları gibi durumlarda ortaya çıkabilen bulgularla karışabilecek bir özellik taşımaktadır. Depresyon: En az iki hafta devam eden, daha önceleri zevk veren şeylere karşı ilgi kaybı, isteksizlik, umutsuzluk ve çökkün bir ruh hâlinin olmasıdır.

Yanıt Açıklaması: Psikologlar zekâyı akıcı ve birikimli (kristal) zekâ olmak üzere ikiye ayırmaktadırlar. Akıcı zekâ kültürden bağımsız, organizmanın fizyolojik yapısına dayanan zekâ türüdür. Yeni problemleri ve durumları doğru biçimde ele almayı ifade etmektedir. Örneğin bir matematik probleminin çözümü akıcı zekâ ile ilgilidir. Birikimli zekâ ise toplumsal deneyimler sırasında kazanılır. İleri yaşlarda artış gösterir, en azından azalmaz.

Yanıt Açıklaması: Sendrom;Birbirleriyle ilişkisiz gibi görünen ancak bir araya geldiklerinde tek bir olgu olarak kendilerini gösteren bulgular bütünüdür.

Yanıt Açıklaması: Çatışmaların çözümünde, iş birliği odaklı, her iki tarafın da memnun olacağı bir sonucu ortaya çıkarmaya yönelik kazan-kazan yaklaşımı önerilmektedir. Bu yaklaşımda ilişkinin devam ettirilmesi mümkün olur. Kazan-kaybet yaklaşımı, hükmetmenin güç kullanımının olduğu bir çözüm yaklaşımıdır. Bu durum sadece güç uygulayan tarafı memnun edeceği için olumlu bir yaklaşım olarak kabul edilmez. Kaybet-kazan yaklaşımında, karşı tarafın memnuniyetine odaklanılır, çokça taviz verilir. Kaybet-kaybet yaklaşımı ise gereksiz tavizlerin verildiği, iki tarafın da çıkarlarına hizmet etmeyen bir yaklaşımdır. Bu yaklaşımda çözülen bir durumun olmadığını söylemek yanlış olmayacaktır. Kaçınma ise, bireylerin çatışma durumlarında herhangi bir şey yapmayarak görmezden gelme davranışı göstermesidir.

Yanıt Açıklaması: Kaygı yaratan durumlarla başa çıkmada kullanılan stratejiler; problem odaklı ve duygusal odaklı olmak üzere ikiye ayrılabilir. Kaygı ve stres durumlarıyla baş etmede kullanılan yöntemlerden biri de inançlardır. Ayrıca kaygı bozukluklarının tedavisinde, psikoterapi ve/veya ilaç tedavisi kullanılmaktadır. Doğru cevap E seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Maslach’ın Tükenmişlik Modeli’ne göre tükenmişlik, öncelikle bireyin duygusal anlamda tükenmesi ile ortaya çıkmakta, bir sonraki aşamada bireyin çevresindeki insanlarla olan ilişkisini sınırlandırarak psikolojik olarak onun insanlardan uzaklaşmasına ve sonrasında iş ve insan ilişkileri konusunda bir yetersizlik duygusu içerisine girmesine neden olmaktadır. Yani sırasıyla duygusal tükenme, duyarsızlaşma, kişisel başarıda düşme aşamaları yaşanmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Öznel iyi oluş, insan doğasının sosyal ve kültürel öğretiler ile anlam kazanan ve uyum sağlayabilen yapısı, psikolojik iyi oluş, insan doğasını ortaya çıkaran bir yaklaşım olarak ifade edilebilir. O¨znel iyi oluş mutluluk, doyum ve yaşam problemlerinin olmaması olgularını içerirken; psikolojik iyi oluş, kişisel gelişim, meydan okuma, özerklik, çaba harcamayı içermektedir.

Yanıt Açıklaması: Duygusal tükenme, tükenmişlik sendromunun başlangıcı ve merkezidir; tükenmişlik sendromunun bireysel stres boyutunu ifade etmektedir. Doğru yanıt "C" seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Güven, kişinin yapabilecekleri ve yaptıklarına ilişkin kendine güven duyması; başa çıkma, yaşam güçlükleri ya da stresli olayların üstesinden gelebilme gücü; bağlantı, çocukların ailesi, yakın arkadaşları, yakın ilişkide olduğu kişilerle bağlantı içerisinde olmasını; kontrol ise, bireyin çevresini ve olayları kontrol edebildiğini fark etmesi ve olayların kendi kontrolünde olabileceğini anlaması olarak tanımlanmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Bütünleştirme-iş birliği yapma: Yapıcı çatışma çözme stratejilerinden olan iş birliğine ve bütünleşmeye yönelik stratejilerde, kar- şılıklı iş birliği arayışı, anlaşma olasılıklarının araştırılması, karşılıklı güven ortamı oluşturma, ortak fayda için çözüm arama, empati kurma vb. yer almaktadır.