Yaşlılarda Çatışma Ve Stres Yönetimi 1

Yanıt Açıklaması: Bu konuda az sayıda çalışmanın olmasını etkileyen pek çok etmenden söz edilebilir. Burada yaşlı bakımı profesyonel adayları açısından öne çıkan etmenleri ele almak yerinde olacaktır: • Yaşlı bireylerin bilişsel yeterliklerindeki sınırlılıklar nedeniyle kendilerinden, kendileri ile ilgili bilgileri toplamada yaşanan güçlükler, • Yaşlı nüfusun eğitim düzeyinin düşüklüğü ve hatta okur yazar olmayanların yüksek oranı nedeniyle veri toplama setlerini özgürce kendi başlarına dolduramıyor olmaları, • Yaşlıların fiziksel bakım ve ekonomik koşullar gibi ihtiyaçlarının öncelikli olarak algılanması, duygusal ve sosyal ihtiyaçlarının önemine ilişkin bilincin yakın tarihlerde şekilleniyor olmasıdır.

Yanıt Açıklaması: Toplulukçu kültürleri bireyci kültürlerden ayıran temel özellik, toplulukçu kültürlerde kişinin kendisinin bağımsız bir birey olarak değil; aile, kavim, ulus benzeri bir grubun parçası olarak görmesidir.

Yanıt Açıklaması: Kısa süreli stres, stresi belirleme yönündeki görüşmeden önceki 12 ay içinde oluşmuş durumlarla ilgilidir. Olumsuz yaşam olaylarının 12 ay öncesine dayanması, bağlantılı olan stresin süreğen olduğunu yansıtır.

Yanıt Açıklaması: Yaşlı bireyler, yaşamlarının önceki dönemlerinde kazandıkları becerileri, yaşam biçimlerini, yaşlılık dönemine uyarlayabildikleri ölçüde yaşamdan haz alırlar, doyum verici ilişkiler kurabilirler, dolayısıyla stresten de uzak olabilirler.

Yanıt Açıklaması: Örneğimizde Şefika Hanım, resim kursuna devam ederek kendini sergileme, yardım alma ve öğrenme ihtiyaçlarını karşılamaktadır.

Yanıt Açıklaması: STK’lardan bazıları yaşlanma ve yaşlılık konusunda araştırmalar ve çalışmalar yapmaktadırlar. Bu STK’lara Türkiye Yaşlılık Konseyi Derneği (TURYAK), Milli Eğitim Sağlık Eğitimi Vakfı (MESEV), Geriatri Vakfı, Geriatri ve Gerontoloji Derneği ve Hacettepe Üniversitesi Geriatrik Bilimler Araştırma Merkezi (GEBAM) gibi kuruluşlar örnek verilebilir. Bununla birlikte proje çalışmalarında bulunan derneklerde bulunmaktadır. Dünya Yaşlılık Derneği (DÜYADER) Genç Büyüklerimize Bir Umut sloganıyla yaşlılıkta yaşam kalitesini artıracak çalışmalar düzenlemektedir

Yanıt Açıklaması: Maslow’a göre çevre, ihtiyaçların doyumunu kolay­laştırır ya da zorlaştırır. Benzer şekilde Murray’da İhtiyaçların doyumunda çevrenin önemli bir rol oynadığını ileri sürmektedir. Dolayısıyla doğru cevap B’dir.

Yanıt Açıklaması: Yaşlılık, biyolojik, psikolojik, duygusal ve sosyal yönleri olan bir gelişim dönemidir. Yaşlılık, Yılmaz ve Özkan (2010) tarafından tüm yaşam faaliyetlerinde, üretkenlik, yeterlilik, bireysellik ve bağımsızlıkta azalma süreci olarak tanımlanmıştır.

Yanıt Açıklaması: Ülkemizde T.C. Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı’nın himayesinde gerçekleştirilen bir projenin bulguları yaşlılara ilişkin birçok boyutta önemli ipuçları sağlamaktadır. Bu araştırmada, yaşlılardan ve evlatlarından veri toplanmıştır. Araştırmada yer alan yaşlıların büyük bir kısmının zamanını evlerinde tv izleyerek geçirdikleri, neredeyse hiç fiziksel etkinlik yapmadıkları, yaşamlarının devamında da ev ortamında ve evlatlarına da yakın olmak istedikleri belirlenmiştir.

Yanıt Açıklaması: O¨z belirleme, davranışların toplum normlarından, grup baskısından, gelenek ve görenekler gibi dış etkenlerden ziyade, kişinin kendi kişisel inançlarıyla ve değer yargılarıyla kişilerin kararlarını kendi iradesiyle vermesi olarak tanımlanmaktadır (Budak, 2000). Kişiler, davranışlarına baskı altında kalmadan kendi ilgi ve değerlerine göre karar verdiklerinde öz belirleme gerçekleşmektedir.

Yanıt Açıklaması: Temel olarak ihtiyaçlar; fizyolojik ve psikolojik ihtiyaçlar olarak iki grupta incelenmektedir. Fizyolojik ihtiyaçlar, organizmanın canlı kalabilmesi için karşılanması şart olan; yeme, içme, nefes alma ve cinsellik gibi ihtiyaçlardır. Budak’a (2003) göre, psikolojik ihtiyaçlar insanın gelişimi ve çevreleriyle uyumsal bir ilişki kurabilmesi için gereken önemli koşulların eksikliği ile kendini göstermektedir.

Yanıt Açıklaması: İlk 3 maddede yer alan açıklamalar stresin farklı açılardan tanımlarını yansıtmaktadır. IV. maddede yer alan tanım ise kavga terimini açıklamaktadır.

Yanıt Açıklaması: SHÇEK

Yanıt Açıklaması: Ryan ve Deci (2000) tarafından oluşturulan Öz belirleme kuramına göre; insanlar, evrensel olarak özerklik, yetkinlik ve ilişkili olma şeklinde ifade edi­len üç temel psikolojik ihtiyaca sahiptir. Bu ihtiyaç­lardan özerklik, bireyin kendi eylemlerini başlatması ve seçim yapması; yetkinlik ihtiyacı, bireyin çevresi­ni iyi bir şekilde etkileme isteği; İlişkili olma ihtiyacı ise bireyin başkaları ile bağlantılı olma ihtiyacıdır. Dolayısıyla doğru cevap A’dır.

Yanıt Açıklaması: Yaşlılık Dönemine İlişkin Yanlış İnançlar ve Doğruları Yanlış İnançlar Tüm yaşlılar fiziksel olarak hastadır. Yaşlı kişi üretici değil tüketicidir. Yaşlılar yalnız ve tek başınadır. Yaşlıların çoğu hastanede ya da bakımevindedir. Yaşlılar kendini yönetemez. Doğrusu Pek çok yaşlı iyi durumdadır ve aktiftir. Pek çok yaşlının üretkenliği devam etmektedir. Pek çok yaşlı ailesi ile yakın ilişkisini devam ettirmektedir. 65-74 arası 1000 yaşlıdan sadece 12’si bakımevindedir. Pek çok yaşlı ölene kadar kendini yönetebilir.

Yanıt Açıklaması: İnsanların stres durumlarında gösterdikleri tep­kilere bakarsak, bazı insanların da bu durumun iç dünyalarında yarattığı etkilerle uğraştıklarını ve özellikle olumsuz etkileri azaltmaya yöneldiklerini görürüz. Duygu odaklı başa çıkma olarak isim­lendirilen bu yaklaşım tarzında, başarılı biçimde düşünmekten kaçındığımız tehdit, geçici bir sürey­le de olsa bizi bunaltmaz. İnkâr ve sorundan uzak durma, kişiye daha sakin bir biçimde soruna yak­laşma fırsatı verdiği için psikolojik stresi kontrol etmede güçlü tekniklerdir. Problem odaklı başa çıkma başlığı altında, kendini kontrol altında tutma, sorumluluğunu kabul etme, planlı bir biçimde problem çözme, sorun üzerinde olumlu olarak durma gibi eğilimler yer almaktadır. Bunlardan sorumluluğunu kabul etme, durumun ortaya çıkışında kişinin kendi rolünü/ payını/etkisini/katkısını sorgulaması, kendini yeni­den gözden geçirmesi ve stresi azaltma etkinlikle­rini içermektedir. Doğru yanıt C’dir.

Yanıt Açıklaması: Yaşlılarla ilgili araştırmalarda zihinsel olarak dinamik-aktif olan yaşlıların yaşam kalitelerinin de yaşam doyumlarının da yüksek olduğu, stresleriyle de daha etkili biçimde başa çıktıklarını yansıtmaktadır. Bu bilgiler, yaşlılarla çalışan profesyonellere de önemli ipuçları vermektedir. Örneğin; huzurevlerinde yaşlılara bilgisayar, akıllı telefon ve internet (kullanma) kursu gibi etkinlikler düzenleme, yaşlıların bilişsel olarak canlı olmalarına ortam yaratacaktır.

Yanıt Açıklaması: Yaşlılığın kendine özgü avantajları vardır. Bir tanesi büyük baba- büyük anne veya koruyucu aile olmaktır. Gerek kendi çocuklarının çocukları gerek başka çocuklarla haşır neşir olmak, yaşlılardaki hassasiyeti su yüzüne çıkarır ve yaşlı çiftlerin kendilerinin ilgiye olan ihtiyaçlarını fark etmelerine olanak sağlar. Yaşlılık döneminin diğer bir avantajı da bireyin yapmak istediklerini kendi hızında yapabilmesiyle ilgilidir. Yeni evlenen çiftler gibi, yaşlı çiftler de diledikleri gibi gezme ve diledikleri gibi zaman geçirme özgürlüğüne sahiptirler. Son olarak, yaşlı aileler onca yaşam döngüsündeki yaşantılara katılmış olmanın tadını çıkarabilecekleri heyecan verici bir dönemdedirler. Yaşlılığın olumlu ve olumsuz bir takım sosyal yanlarından bahsetmek de mümkündür. Örneğin bu dönem, birçok kişi tarafından torunlara daha fazla zaman ayrılabildiği ve boş zamanların hobilerle geçirilmesi gibi hayatı anlamlı kıldığı düşünülen ve zevk verici yanları bulunan bir dönemdir. Fakat bununla birlikte bu dönem, mesleki ve sosyal statü kaybının yaşandığı, sosyal soyutlanma riskinin arttığı, sağlıkta gerileme ve başkalarına bağımlılığın artması gibi sorunların yaşandığı bir zaman dilimine de işaret etmektedir. Doğru yanıt E’dir.

Yanıt Açıklaması: Kristalize Zekâ; Eğitime ve yaşantıya bağlı olarak, yaşantılar yoluyla edinilen bilgi, beceri ve stratejilerden oluşan yeterliliklerdir. Doğru cevap C seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Üst sosyo-ekonomik düzeye sahip yaşlı bireyler aile ve arkadaşlarıyla daha çok iletişim içindedir ve daha çok sosyal etkinliklere katılırlar. Orta sosyo-ekonomik düzeye sahip bireyler ise çocuklarından daha fazla yardım almaktadır.