Yaşlılarda Çatışma Ve Stres Yönetimi 1

Yanıt Açıklaması: Yaşlıların stres kaynakları temelde; biyolojik yaşlanma, hastalıklar, sosyal değişiklikler, sosyal ağdaki kayıplar, ekonomik kayıplar ve teknolojik gelişmeler olarak sayılabilir. Aile yapısı bunlardan biri değildir.

Yanıt Açıklaması: Geriatri yaşlılık tıp bilimi anlamına gelir ve yaşlılığı geciktirmek için alınması gereken önlemleri, kullanılması gereken yöntemleri inceler. Genel olarak geriatri yaşlıların sağlık sorunlarını açıklamaya ve tedavi etmeye yönelik etkinlikleri içermektedir. Doğru yanıt A'dır.

Yanıt Açıklaması: Stresin algılanmasını etkileyen etmenlerden biri de durumun tehdit edici etkisinin olmasıdır. Durumun-olayın tehdit edici etkisi, yani bu olayı-durumu yaşayarak bireyin yaşamayı beklediği olası hasar tahminleri de stresi şekillendiren bir etmendir. Bu hasar-kayıp tahmini nesnel olmak durumunda değildir. Yani gerçekten de bir hasar ya da kayıp yaşanmasının kaçınılmaz bir gerçek olması da gerekmez. Kişinin zihninde oluşan, yani onun hayal gücüyle oluşan, öznel yani sübjektif olan olası hasara ilişkin değerlendirmeler de stres kaynaklarıdır.

Yanıt Açıklaması: Öz belirleme, davranışların toplum normların­dan, grup baskısından, gelenek ve görenekler gibi dış etkenlerden ziyade, kişinin kendi kişisel inanç­larıyla ve değer yargılarıyla kişilerin kararlarını kendi iradesiyle vermesi olarak tanımlanmaktadır. Kişiler, davranışlarına baskı altında kalmadan kendi ilgi ve değerlerine göre karar ver­diklerinde öz belirleme gerçekleşmektedir.

Yanıt Açıklaması: Örgü örmek ve bulmaca çözmek fiziksel yönelimli başa çıkma yollarıdır.

Yanıt Açıklaması: Stresin yaşanması, yaşanan stresin kişiler ve sosyal çevreleri tarafından kabul görmesi, toplumsal olarak onaylanması ya da onaylanmaması, oluşan hata ya da başarısızlık durumlarında bir mazeret olarak değerlendirilmesi de stresin sosyal yönünü yansıtmaktadır. Stres yaratıcı söylemlere erken yaşlarda aile ortamında şahit olan çocuk için modelden öğrenme yoluyla stres üretmeden söz edilebilir. Öte yandan birçok olumsuz duyguyu da içeren stresin, duyguların bulaşma özelliğine bağlı olarak sadece stres yaşayan bireyi değil, onun yakın ve uzak çevresini de etkileyen bir sisteme dönüşebildiği dikkate alınması gereken bir olgudur. Bu durum strese verilen sosyal tepkileri ifade etmektedir. Mine hanımın oğlunun durumunda da modelden, sosyal öğrenme ile stresi annesinden gözlemlemesi söz konusudur. Bu durum da strese verilen sosyal tepkilerdendir.

Yanıt Açıklaması: Stresin yaşanma süresine dayalı olarak kısa süre­li (akut) ve süreğen (kronik) stres biçiminde sınıf­lamak da olasıdır. Kısa süreli stres, stresi belirleme yönündeki görüşmeden önceki 12 ay içinde oluşmuş durumlarla ilgilidir. Olumsuz yaşam olaylarının 12 ay öncesine dayanması, bağ­lantılı olan stresin süreğen olduğunu yansıtır. Sü­reğen stresin kısa süreli olana göre, bireyin sağlığı üzerinde sürekli ve yıkıcı etkileri gözlenmektedir. Stresi işlevi açısından grupladığımızda; (a) yapıcı, (b) yıkıcı stresten söz edebiliriz. Yapıcı stres , bireyin biyolojik olarak yaşamı­nın devamını ve çevreye uyumunu sağlama işlevi­ni yansıtmaktadır. Orta düzeyde kaygının işlevine benzer olarak, orta düzeyde stres organizmasının çalışması, işlevsel davranışın geliştirilmesi, engelle­rin aşılması, sorunların çözülmesi, yaratıcı gücün devreye girmesi için gerekli olan bedensel ve psiko­lojik güçten oluşmaktadır. Olumsuz işlevi içeren yıkıcı stres ise birey için sağlıksız, yararsız ve hatta yıkıcı sonuçları içeren bir yapıdır. Doğru yanıt B’dir.

Yanıt Açıklaması: U¨çüncü ihtiyaç olan sevgi ve ait olma ihtiyacı ise diğer insanlar ile sevgi temelinde bir ilişki kurmaya ve sosyal bir gruba ait olmaya yönelik bir ihtiyaçtır.

Yanıt Açıklaması: Somatizasyon, Duygusal veya psikososyal olarak yaşanan sıkıntının bedensel belirtilerle ifade etme eğilimi olarak tanımlanmaktadır. Akut stres, kısa süreli stresi ifade eder. Ageizm ise, yaşlılara karşı sergilenen kalıp yargılar ve ayrımcılık anlamındadır. Geriatri, yaşlılık tıp bilimi anlamına gelir ve gerontoloji ise, yaşlılığı ekonomik, sosyal, psikolojik ve biyolojik yönden inceleyen bilim dalıdır.

Yanıt Açıklaması: Erikson yaşlı yetişkinlik dönemini benlik bütünlüğüne karşı umutsuzluk ile ifade eder. Bu dönem yaşlı yetişkinin daha önceki yaşantılarının genel bir değerlendirmesi gibidir. Yaşlı yetişkin daha önceki dönemlere ilişkin olumlu bir bakış açısı geliştirmişse, olumlu bir yaşam görüntüsü oluşturabiliyorsa doyum sağlayacaktır ve bu durum benlik bütünlüğü olarak ifade edilmektedir. Soru kökünde verilen örnekte de Kıymet Hanım'ın olumlu bir yaşam görüntüsü oluşturduğu ve benlik bütünlüğüne karşı umutsuzluk evresinde olduğu görülmektedir. Doğru yanıt D'dir.

Yanıt Açıklaması: Yapıcı stres, bireyin biyolojik olarak yaşamının devamını ve çevreye uyumunu sağlama işlevini yansıtmaktadır. Orta düzeyde kaygının işlevine benzer olarak, orta düzeyde stres organizmasının çalışması, işlevsel davranışın geliştirilmesi, engellerin aşılması, sorunların çözülmesi, yaratıcı gücün devreye girmesi için gerekli olan bedensel ve psikolojik güçten oluşmaktadır. Doğru cevap C seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Stresi; akut (kısa süreli) ve kronik (süreğen) stres olmak üzere iki ana başlıkta toplamak olasıdır. Kısa süreli stres, stresi belirleme yönündeki görüşmeden önceki 12 ay içinde oluşmuş durumlarla ilgilidir. Olumsuz yaşam olaylarının 12 ay öncesine dayanması, bağlantılı olan stresin süreğen olduğunu yansıtır. Bununla birlikte biyolojik yaşlanma yaşamın akışında ortaya çıkması doğal olan, beklendik ve tahmin edilebilir olandır. Dolayısıyla doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Öz belirleme kuramına göre; insanlar, evrensel olarak özerklik, yetkinlik ve ilişkili olma şeklinde ifade edilen üç temel psikolojik ihtiyaca sahiptir. Bu ihtiyaçlardan özerklik, bireyin kendi eylemlerini başlatması ve seçim yapması; yetkinlik ihtiyacı, bireyin çevresini iyi bir şekilde etkileme isteği; İlişkili olma ihtiyacı ise bireyin başkaları ile bağlantılı olma ihtiyacıdır. Doğru yanıt B’dir.

Yanıt Açıklaması: Olumsuz işlevi içeren yıkıcı stres ise birey için sağlıksız, yararsız ve hatta yıkıcı sonuçları içeren bir yapıdır. Bilinçli biçimde yönetilemeyen ve bireyde aşırı uyarılmaya yol açan stres alkol bağımlılığı, kazaya yatkınlık, saldırganlık, uyku bozukluğu, depresyon, aile ilişkilerinde sorunlar, ülser ve kalp gibi sağlık sorunlarına neden olabilmektedir. Doğru cevap E’dir.

Yanıt Açıklaması: Stresli durumlarla ilgilenirken erkeklerin alkol, ilaç kullanımı gibi haz almaya yönelik yani sorunla uğraşmaktan kaçmayı içeren yaklaşımları; kadınların ise daha çok sosyal destek aramayı içeren başa çıkma yollarını kullandıkları görülmüştür. Doğru yanıt "D" seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Yaşlanma kavramına ilişkin Dünya Sağlık Örgütü (WHO)’nün sınıflamasına bakıldığında yaşlılığın üç aşamadan oluştuğu görülmektedir. Buna göre: • 65-74 yaş “Genç Yaşlılık”, • 75-84 yaş “İleri Yaşlılık”, • 85+ yaş “Çok İleri Yaşlılık” olarak adlandırılmaktadır. Doğru yanıt D'dir.