Yaşlılarda Çatışma Ve Stres Yönetimi 1

Yanıt Açıklaması: Havighurts’e (1972) göre, yaşlılık döneminde karşılaşılan sorunlar ve görevler şunlar­dır: Azalan fiziksel güç ve sağlığına uyum yap­ma, emeklilik ve azalan gelire uyum sağlama, eşin ölümüne uyum sağlama, yaş grubu ile açık bir yakınlık kurma, toplumsal ve vatandaşlık yükümlülüklerini yerine getirme, doyurucu fiziksel yaşam düzenlemesi oluş­turma.

Yanıt Açıklaması: Bazen çatışmanın olumlu yansımaları da olabilmektedir. Çatışma aynı zamanda kişinin önemli sorunlarını dile getirmesine olanak sağlar. Yeni ve yaratıcı fikirler üretebilir. Mevcut bir gerilimin yumuşamasına da yarayabilir. Uygun bir biçimde ele alınırsa çatışmalar ilişkileri daha da güçlendirebilir. Çatışma, yeni bir bakış açısı kazanmaya, kaynaşmaya, kendi görüşüne takılıp kalmamaya, kendini değiştirmeye, farklılıkları takdir etmeye imkân sağlayabilir. Özetle, çatışma genelde olumsuz bir durum gibi algılanmakla birlikte, çözümü için adımlar atıldığında iki tarafın da yeni şeyler öğrenmesini ve uzlaşmasını sağlayabilecek fırsatlar ortaya koyar. Dolayısıyla III.maddede verilen bilgi yanlış, diğer maddeler doğrudur.

Yanıt Açıklaması: Ginsburg ve Jablow, (2011), yılmazlığın temelde yedi önemli boyutla ilişkili olduğunu, bu boyutların; yetkinlik, güven, bağlantı, karakter, katkı, başa çıkma ve kontrol olduğunu belirtmiştir. Aile ise Krovetz’in (1999), yılmazlık kuramında yer almaktadır.

Yanıt Açıklaması: Bireyler sabırsız, hırslı, rekabetçi, sürekli zamanla yarışan ve başarı yönelimli olarak karakterize edilir ve strese daha çok yatkındırlar.

Yanıt Açıklaması: Günlük yaşamda teknoloji kullanımının yaygınlaşması, yaşlılar için yaşamı kolaylaştırıcı olabildiği gibi, zorlaştırıcı da olabilmektedir. Örneğin; işitme cihazlarında kullanılan teknoloji türlerinin zenginleşmesi, sosyal güvenlik sistemi içinde karşılanması, işitme kaybı nedeniyle sosyal çevresiyle bağ kurması çok zorlaşan yaşlının yaşam kalitesini olumlu biçimde değiştirmektedir. Dolayısıyla doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: Yapıcı stres, bireyin biyolojik olarak yaşamının devamını ve çevreye uyumunu sağlama işlevini yansıtmaktadır. Örneğin, karda yolda kalan bir kişi iletişim kuramıyor ve hiç araç geçmiyor. Yaşadığı stres onu varolan koşullarda hayatta kalma ve kıt koşullar içinde sorun çözmeye yöneltecektir. Doğru cevap C’dir.

Yanıt Açıklaması: Adaptasyon Kuramı, insanların yeni olaylara karşı sert tepki göstermeye yönelik benzersiz evrimsel yatkınlıkları olduğunu, ama bu tepkinin zaman içinde azaldığını savunmaktadır. Etkinlik Kuramı, bireyin yaptığı etkinlikten zevk almasına odaklanmaktadır. Öz Belirleyicilik Kuramı, Maslow’un ihtiyaçlar hiyerarşisi gibi üç önemli ihtiyaç üzerinde durmaktadır. Bu ihtiyaçlar özerklik, yetkinlik ve ait olmadır. Dehşet Yönetimi Kuramı, canlı kalma ve yaşamı sürdürme isteğinin doğuştan gelen, biyolojik bir ihtiyaç olduğu ve ölümün kaçınılmaz olduğu düşüncesinin zihni sürekli meşgul ettiğini savunmaktadır. Yargılama yaklaşımına göre ise mutluluk, gerçek durumlar ve bazı standartlar arasındaki karşılaştırmadan ortaya çıkar. Şayet gerçek durumlar standartları aşarsa, bu mutlulukla sonuçlanır.

Yanıt Açıklaması: Güven, kişinin yapabilecekleri ve yaptıklarına ilişkin kendine güven duyması; yetkinlik, kişinin neyi yapabileceğini ya da bir durumla nasıl etkili olarak baş edebileceğini bilmesi; bağlantı, çocukların ailesi, yakın arkadaşları, yakın ilişkide olduğu kişilerle bağlantı içerisinde olması; kontrol ise, bireyin çevresini ve olayları kontrol edebildiğini fark etmesi ve olayların kendi kontrolünde olabileceğini anlaması olarak tanımlanmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Tükenmişliği açıklayan farklı modeller bulunmaktadır. En yaygın olarak kullanılan model Maslach’ın tükenmişlik modelidir. Maslach Modeli’ne göre tükenmişlik; duygusal tükenme, duyarsızlaşma ve kişisel başarıda düşme olmak üzere üç boyuttan oluşmaktadır (Maslach, Schaufeli ve Leiter, 2001).

Yanıt Açıklaması: Gerginlik ve engellenme duygusu

Yanıt Açıklaması: • Kaynakların yetersizliği: Arzu edilen şeyin yeterli miktarda olmayışı çatışmalara neden olabilmektedir. Bir alışveriş merkezinde yeterli park alanı bulunmadığında, yiyecek miktarının kısıtlı olduğu ortamlarda ortaya çıkan çatışmalar buna örnek olarak verilebilir.

Yanıt Açıklaması: Yukarıda verilen tanım İyi Oluş Kuramlarından Dehşet Yönetimi Kuramı' na aittir.

Yanıt Açıklaması: Yılmazlık göstergeleri; 1. İlişki kurma yeteneğine sahip olmak, 2. Problemleri aşılmaz olarak görmemek 3. Değişiklikleri yaşamın bir parçası olarak kabul etmek 4. Yeni amaçlar oluşturmak 5. Kararlı eylemler göstermek 6. Kendini keşfetmek için arayışları sürdürmek 7. Kendisi ile ilgili pozitif bakış açısı geliştirmek 8. Umutlu bir yaşam felsefesi sürdürmek 9. Kendine önem vermek ve kendi bakımını sürdürebilmek olarak sıralanmıştır. Doğru yanıt "C" seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Aile Sağlığı Merkezilerine tedavi olmak için başvuran yaşlı bireylerde; depresyon, istismar ve ihmalin Belirlenmesi amacıyla gerçekleştirilen çalışmada  veri toplanılan yaşlıların yarısından çoğunun duygusal istismara, üçte birinden fazlasının ihmale, dörtte birine yakınının ekonomik istismara uğramış oldukları belirlenmiştir. tir

Yanıt Açıklaması: Çatışma ile ilgili çalışmalar, bireylerin çatışmalara verdikleri tepkilerin bütünleştirme, uyma, hükmetme, kaçınma ve uzlaşma olmak üzere beş başlık altında toplandığını ifade etmektedirler. Bu çatışma yönetimi stratejileri Bütünleştirme-iş birliği yapma, uyma-itaat etme, hükmetme-üstünlük kurma, uzlaşma-karşılıklı ödün verme ve kaçınmadır.

Yanıt Açıklaması: Çatışma yönetimi stratejileri şöyle açıklanabilir: • Bütünleştirme-iş birliği yapma : Yapıcı çatışma çözme stratejilerinden olan iş birliğine ve bütünleşmeye yönelik stratejilerde, karşılıklı iş birliği arayışı, anlaşma olasılıklarının araştırılması, karşılıklı güven ortamı oluşturma, ortak fayda için çözüm arama, empati kurma vb. yer almaktadır. • Uyma-itaat etme : Taraflardan birinin kendi istek ve çıkarlarını geri plana atarak karşısındakinin isteklerinin yerine getirilmesidir. Karşı tarafla ilişkinin sürdürülmesi önemli ise kullanılabilecek stratejilerden biridir. Ödün verme stratejisi, karşı tarafla ilişkinin korunması ve sürdürülmesine verilen önemin, ilgilerin ve ihtiyaçların doyurulmasına verilen önemden daha yüksek olduğu durumlarda etkili olabilir. • Hükmetme-üstünlük kurma : Bu çatışma çözme stratejisinde, karşı taraf üzerinde baskı oluşturma, kendi isteğini yerine getirme söz konusudur. Burada sözel ve fiziksel saldırı, tehdit, ısrarcı olma gibi stratejiler uygulanır. • Kaçınma : Sorunu ve çatışmayı görmezden gelme, yok sayma, tartışmayı en aza indirme, geri çekilme, teslim olma gibi stratejileri içerir. Özellikle sorun, çözüm aramaya değmeyecek nitelikte ise ya da karşıdaki kişi sizin için önemli değilse bu yaklaşım kullanılabilir. • Uzlaşma-karşılıklı ödün verme : Her iki tarafında da karşılıklı olarak ödün vermelerini içeren bir stratejidir. Dolayısıyla doğru yanıt "B" seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Ara buluculuk bireyler arasında yaşanan çatışmaların çözülmesi için üçüncü kişilere başvurmaktır. Ara bulucular, tarafsızlıklarını koruyarak, iletişim ve çatışma çözme becerilerini kullanır ve söz konusu çatışmanın giderilmesine yardımcı olurlar.

Yanıt Açıklaması: Stresi uyarıcı durumlar-olaylarla karşılaşıldığında insanlar çeşitli duygusal tepkiler gösterirler. Sık yaşanan duygular; kaygı, korku, öfke, saldırganlık, üzüntü, suçluluk, pişmanlık, utanç¸, çöküntü, dikkatini toplama ve sürdürmede zorluk, hafıza sorunları ve duygu küntlüğüdür.

Yanıt Açıklaması: Bellek işlemlerinde ve dikkatini yoğunlaştırmada sorunlar yaşayan birey, karşılaştığı sorunları değerlendirirken ve çözüm üretirken bu sorunlardan olumsuz etkilenir. Diğerlerinin davranışlarını yanlış yorumlar. Bedia Hanım da eşyalarını nereye koyduğunu unuttuğunda, ailesini bulamadığı eşyalar için haksız yere suçlamaktadır. Görme ve işitme kayıplarının yanı sıra öğrenme ve bellek kapasitesindeki düşüş, reaksiyon zamanının uzaması (özellikle karmaşık görevlerde), uykuya geçişin uzaması, uyuduktan sonra sık uyanma gibi uyku sorunlarının artması da yaşlının kaygı düzeyini artıran, kendisini çaresiz, yetersiz, işe yaramaz ve hatta yük olarak algılamasına neden olabilecek durumlardır. Tüm bunlar yaşlının öfke yaşamasına neden olabilmektedir. Doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: Farklı yaşamları, meşguliyetleri, hedefleri olan bireylerin bir arada yaşayabilmesi için “uyum”a ihtiyaçları vardır. Aksi takdirde çatışma denilen durumlar ortaya çıkmaktadır. Yaşlılarla çalışırken ortaya çıkabilecek çatışma durumlarını, bu durumların nelerden kaynaklandığını, nasıl çözümlenebileceğini bilmek, yaşanan bir çatışmanın iki tarafın da gelişimine destek sağlayacak şekilde çözümlenmesine yardımcı olabilecektir.