Yaşlılarda Çatışma Ve Stres Yönetimi 1

Yanıt Açıklaması: Bireyin yaşamda bir amacı olmasının psikolojik ihtiyaçların karşılanmasına katkı sağladığı ifade edilmektedir. Kasser ve Ryan (1993, 1996), içsel ve dışsal amaç olmak üzere iki tür amaçtan söz etmişlerdir: Topluma katkı, kişisel gelişim, kişiler arası ilişki ve fiziksel sağlık gibi amaçları içsel yaşam amacı; ünlü olma, çekici olma ve zengin olma gibi amaçları ise dışsal yaşam amacı olarak adlandırmışlardır. Doğru cevap A’dır.

Yanıt Açıklaması: Murray ihtiyacı, kendi başına güç oluşturan varsayımsal yapılar olarak tanımlamaktadır.

Yanıt Açıklaması: Kiim yaşlılar için bedenlerinde ve zihinsel becerilerinde oluşan degişimler eski alıskanlıklarını sürdürmelerini engelleyebilir. Böylesi durumlarda yaşlının çevresindekiler (aile üyeleri ve bakıcılar), yaşlı ile empati kurarak, onu gözleyerek, onun sevebileceği uğraşlar oluşturmalarını sağlamada yaratıcılıklarını kullanmak durumundadırlar.Bunlar fiziksel yönelimli başa çıkma kapsamındadır.

Yanıt Açıklaması: Yaşlılık konusunda toplumuzda da olumsuz tutumların ve önyargıların olduğu bir gerçektir. Türkçe çevirilerde “ yaş ayrımcılığı ” olarak da kulla­nılan Ageism terimi ilk olarak 1969 yılında R. But­ler tarafından kullanılmış olup, yaşlı bireylere karşı sergilenen sistematik kalıp yargıları ve ayrımcılığı ifa­de etmektedir. Kültürümüzdeki moruk, dinazor ve bunak benzeri sözler ve yaşlılara yönelik kullanılan “Yaşı yetmiş işi bitmiş, artık köşende oturma zama­nı gibi sözler de kalıp yargılara ve ayrımcılığa örnek verilebilir. Doğru yanıt D’dir.

Yanıt Açıklaması: alo 183

Yanıt Açıklaması: Glasser’in seçim kuramına göre birey davranışlarını kendisi seçer. İnsan hayatta kalma, ait olma, güçlü özgür olma ve eğlence ihtiyacı olarak sıralanan beş ihtiyaç tarafından yönlendirilir ve yaşamı boyunca bu ihtiyaçlarını en iyi biçimde karşılamaya çalışır.

Yanıt Açıklaması: Türkçe çevirilerde “yaş ayrımcılığı” olarak da kullanılan Ageism terimi ilk olarak 1969 yılında R. Butler tarafından kullanılmış olup, yaşlı bireylere karşı sergilenen sistematik kalıp yargıları ve ayrımcılığı ifade etmektedir.

Yanıt Açıklaması: Yaş grubu ile açık bir yakınlık kurma: Yaşlıların, sonraki nesillere uyum yapmaları zor olduğundan, kendi yaşıtlarıyla yakınlık kurmaları beklenir. Onların zamanları çoktur, birbirlerini dinleyecek kadar vakitleri vardır. Sonraki nesillerin onlara bu kadar zaman ayırmaları zor olur.

Yanıt Açıklaması: Öz belirme, Davranışların toplum normlarından, grup baskısından, gelenek ve görenekler gibi dış etkenlerden ziyade, kişinin kendi kişisel inançlarıyla ve değer yargılarıyla kişilerin kararlarını kendi iradesiyle vermesi olarak tanımlanır.

Yanıt Açıklaması: Erkek huzurevi sakinlerinin kadınlara göre daha çok problem odaklı başa çıkmayı kullandıklarını, beklenenin aksine yaş ilerledikçe kaçınma türü başa çıkmanın daha az kullanıldığı, hiç evlenmemiş yaşlıların evli ya da dul olan yaşlılara göre daha çok kaçınma türü başa çıkma yollarını kullandıkları ortaya çıkmıştır.

Yanıt Açıklaması: Stresi ve stresle başa çıkmayı açıklamaya yönelik bir başka görüş ise kişinin bugünkü davranışları üzerinde geçmiş yaşam deneyimlerinin etkisi vurgulanmaktadır. Stresle başa çıkma literatürüne önemli katkıları olan Holmes ve Rahe’nin çalışmalarında izleri görülebilen bu yaklaşıma göre geçmişteki önemli yaşam değişiklikleri bugünkü sıkıntıya uyum sağlamaya yönelik çabaları etkilemektedir.

Yanıt Açıklaması: Yakın ilişkilerde etkili sosyal destekle ilgili başa çıkma, ölümcüllüğü, zihinsel ve fiziksel bozulma risklerini azaltmaktadır. Buna karşılık uyumsuz veya kaçınmacı türde başa çıkma stillerinin psikolojik sağlığı olumsuz olarak etkilediği saptanmıştır. Başa çıkma stratejilerinin evlilikle ilgili doyumu ve mutluluğu yordadığı saptanmıştır. Olumlu yak­laşım içeren başa çıkma ile etkili problem çözme­nin evlilik doyumunu yükselttiği, ancak problem çözme etkinliklerinden kaçmanın evlilikle ilgili rahatsızlıklara sıklıkla yol açtığı belirtilmektedir.

Yanıt Açıklaması: Ryan ve Deci (2000) tarafından oluşturulan Öz belirleme kuramına göre; insanlar, evrensel olarak özerklik, yetkinlik ve ilişkili olma şeklinde ifade edi­len üç temel psikolojik ihtiyaca sahiptir. Bu ihtiyaç­lardan özerklik, bireyin kendi eylemlerini başlatması ve seçim yapması; yetkinlik ihtiyacı, bireyin çevresi­ni iyi bir şekilde etkileme isteği; ilişkili olma ihtiyacı ise bireyin başkaları ile bağlantılı olma ihtiyacıdır.

Yanıt Açıklaması: Günlük yaşamda teknoloji kullanımının yaygınlaşması, yaşlılar için yaşamı kolaylaştırıcı olabildiği gibi, zorlaştırıcı da olabilmektedir. Örneğin; işitme cihazlarında kullanılan teknoloji türlerinin zenginleşmesi, sosyal güvenlik sistemi içinde karşılanması, işitme kaybı nedeniyle sosyal çevresiyle bağ kurması çok zorlaşan yaşlının yaşam kalitesini olumlu biçimde değiştirmektedir. Ancak örneğin; giderek yaygınlaşan akıllı telefonlar, bu özellik ile paralel giderek, daha “akıllı ve becerikli kullanıcıları!” gerektirmektedir. Cep telefonları vb. teknolojilerin, yaşlıların öğrenmelerini ve kullanmalarını zorlaştıracak derecede karmaşık olmaları ve hâlâ bu gelişim dönemindekiler için yazılımların geliştirilmemiş olması, yaşlıların da yakınlarının da stres yaşamalarına ortam yaratmaktadır. Dolayısıyla işitme cihazı hayatı kolaylaştırması açısından daha az stres yaratan bir teknolojik araçtır.

Yanıt Açıklaması: Bireylerde, aile bağları ve sevgi gereksi­nimi yaşamın tüm gelişimsel süreçlerinde geçerli­dir. Yaşlılıkta aile bağları ve sevgi gereksiniminin olmadığı düşüncesi yaşlıyı daha çok yalnızlığa ve depresyona iter. Eş kaybı yaşayan Ayşe Hanım’ın evlatlarından ve akrabalarından uzak olması onu yalnızlığa ve sonrasında da depresyona itebilir. Dolayısıyla doğru cevap B’dir.

Yanıt Açıklaması: Havighurts’e (1972) göre, yaşlılık döneminde karşılaşılan sorunlar ve görevler; Azalan fiziksel güç ve sağlığına uyum yapma: Yaşlılık dönemi fiziksel açıdan gücün azaldığı ve sağlığın bozulma işaretleri verdiği bir dönemdir. Kişinin bu dönemde bu değişikliklere uyum sağlaması, gücünün yettiği işleri yerine getirmesi, sağlığına dikkat etmesi beklenir.

Yanıt Açıklaması: Başa çıkma kavramı, Lazarus ve Folkman tarafından stresli durumların içsel ve dışsal gereklilik- lerinin üstesinden gelebilmek için kişinin bilişsel (zihinsel) ve davranışsal çabaları olarak tanımlanmıştır. Başa çıkmanın iki temel etkisinden söz edilmektedir. Bunlar, stresli duyguları düzenlemek ve rahatsızlığa neden olan çevre ile rahatsız olan kişinin ilişkisini değiştirmektir. Doğru cevap C seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Yaşlıların zihinsel performanslarının, yaşamlarının önceki yıllarına göre değişim gösterdiğini bilmekteyiz. Ancak bu değişim, zekânın azalması anlamına gelmemektedir. Zekâyı akıcı zekâ ve kristalize (birikimli) zekâ şeklinde türleri açısından değerlendirirsek, yaşlılardaki değişimi daha kolay anlayabiliriz. Bireyler, yetişkinlik yıllarına girmeleriyle birlikte akıcı zekâlarında azalma yaşamaya başlarlar; öte yandan bu yıllarda kristalize zekâları azalmaz aksine yaşlılık boyunca gelişmeye devam eder.

Yanıt Açıklaması: Yaşlı çiftlerin aralarındaki ilişkide yaşadıkları sorunların yaşlının üzerinde olumsuz etkilerini inceleyen bir çalışmada, orta yaş ile ileri yaştaki çiftlerin süreğen (kronik) streslerinde, olumsuz eş ilişkisine sahip olmaları ile yüksek kan basıncı (tansiyon) arasındaki ilişkisi incelenmiştir. Bu çalışmada yüksek oranda stres yaşadığını belirten kadınların eşlerinde yüksek tansiyon belirlenmiş, eşlerden her ikisinin de olumsuz ilişki yaşadığını belirttikleri durumda, olumsuz ilişkinin artan kalp basıncını yordadığı da bulunmuştur. Bulgular, eşleri ile ilişkilerinde yaşadıkları stresin yaşlıların sağlıkları üzerinde olumsuz etkileri olduğunu göstermektedir. Dolayısıyla doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: karma model