Yaşlılarda Çatışma Ve Stres Yönetimi 1

Yanıt Açıklaması: Çatışma durumları birçok faktörden kaynaklanır ve her birey çatışma durumunda aynı tepkiyi vermez. Bazı bireyler çatışma durumlarında herhangi bir şey yapmayarak, görmezden gelerek kaçınma davranışı gösterirken; bazıları kendi içlerine çekilebilirler. Bazı bireyler karşılarındakilere zorbalık ederek baskı uygulamaya çalışır, bazılarıysa fiziksel şiddetin de işin içine girdiği tek taraflı güç uygulamayı tercih eder. Bazı insanlar çatışma durumlarında diğerlerinin isteklerini kabul eder, onların kazanmalarına izin verir yani teslim olmayı seçerler. Bazıları, üçüncü kişi ya da kurumlardan yardım almaya çalışır; yetkili kişiye şikâyet eder, arabulucuya ya da hakeme gider, dava açarlar. Bazı bireyler ise çatışmaları müzakere ederek sonuçlandırmaya çalışırlar.

Yanıt Açıklaması: Kaygının belirtileri; Fiziksel belirtileri; • Kalp atışında artış • Aşırı yorgunluk • Solunumun artması • Mide bulantısı • Karın ağrısı • Baş dönmesi • Görüntünün bulanması • Ağız kuruluğu • Kasların gerilmesi • Kalp çarpıntısı • Kızarma • Kusma • Uyuşma • Terleme Bilişsel belirtileri; • İncitileceği ya da korkutulacağı düşüncesi • Canavar ya da vahşi hayvanlar düşüncesi • Kendini eleştirme düşüncesi • Beceriksizlik ya da yetersizlik düşüncesi • Konsantre olmada zorluk • Unutkanlık • Aptal görünme düşüncesi • Bedenin incitileceği düşüncesi • Sevdiği birinin incitileceğidüşüncesi • Çıldıracağı düşüncesi • Kirleneceği düşüncesi Davranışsal belirtileri; • Kaçınma • Ağlama ya da çığlık atma • Tırnak yeme • Sesin titremesi • Kekeleme • Dudakların titremesi • Yutkunma • Hareketsizleşme • Seyirme • Parmak emme • Göz temasından kaçınma • Fiziksel yakınlık • Çeneyi sıkma • Yerinde duramamama Doğru cevap E seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Yaşlı kişiler genelde değişiklikten kaygılanırlar ve başarılı oldukları alışkanlıklarını sürdürmeyi tercih ederler. Değişiklikten yana değillerdir. Bu durum öğrenme yetisindeki yavaşlamadan da kaynaklanabilir. Zor öğrenen, kolay unutan yaşlı, yeni durumlara uyum sağlamakta güçlük yaşadığı için değişiklik yapmaktan kaçınıyor olabilir.

Yanıt Açıklaması: Yılmazlık kavramının çeşitli tanımlarında üç temel nokta üzerinde durulmaktadır. Bunlar; risk ve/veya zorluk, olumlu uyum gösterme, baş etme, yeterlik ve koruyucu faktörlerdir. Bu durumda yılmazlık, “sağlıklı bir uyum yapma ile bağlantılı olan ve bu uyum sürecine katkı sağlayan koruyucu faktörlerin, mevcut risk faktörleri ile olan belirgin etkileşimi sonucunda ortaya çıkan” bir olgudur.

Yanıt Açıklaması: Yukarıda  Yılmazlıkla ilgili geliştirilen kuram  Richardson ve arkadaşları (1990) tarafından geliştirilmiştir.

Yanıt Açıklaması: Hükmetme-üstünlük kurma: Bu çatışma çözme stratejisinde, karşı taraf üzerinde baskı oluşturma, kendi isteğini yerine getirme söz konusudur. Burada sözel ve fiziksel saldırı, tehdit, ısrarcı olma gibi stratejiler uygulanır. Verilen örnekte Hasan Bey, kendi isteklerini yerine getirmek için çoğunlukla bu yöntemi kullanmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Kaygı yaratan durumlarla başa çıkmada kullanılan stratejiler; problem odaklı ve duygusal odaklı olmak üzere ikiye ayrılabilir. Problem odaklı başa çıkmada birey, kaygı yaratan durumu değiştirmek ve etkilerini azaltmak için neler yapabileceği üzerinde durur ve harekete geçer. Başka bir ifadeyle bu başa çıkma tarzında birey durumu değiştirmeye ve sorunu ortadan kaldırmaya çalışmaktadır. İnançlar, sosyal etkinlikler ve psikoterapi kaygıyla başa çıkmada kullanılan diğer yöntemlerdir.

Yanıt Açıklaması: Tükenmişlik genellikle çeşitli şekillerde farklı yapılar olmasına rağmen stresle ilişkili bir sendrom olarak tanımlanmıştır. Stres nedeniyle oluştuğu söylenmiş, hatta stresle eş anlamlı olarak kullanılmıştır. Gerçekten de tükenmişlik, genellikle uzun süreli stresli olmanın ve bazı destek sistemlerinin bulunmayışının bir sonucudur (Engelbrecht, Van Den Berg ve Bester, 2009). Stres üç aşamalı bir süreçtir (Avşaroğlu, 2007): Alarm: Organizmanın, dış uyaranı stres olarak algıladığı durumdur. Otonom sinir sistemi, salgı bezlerini uyararak kana bol miktarda adrenalin ve onun etkisi altında ortaya çıkan diğer biyokimyasal maddeleri pompalar. Bu durum kalp atışlarının hızlanması, tansiyonun yükselmesi, solunumun hızlanması ve ani adrenalin salgılanması biçiminde gelişir. Salgıların etkisi altında vücut alarm durumuna geçer ve ortaya çıkacak acil durumlarla uğraşmaya hazırlanır.

Yanıt Açıklaması: Tükenmişliğin ilgisizleşme döneminde birey “iş iştir” düşüncesi oluştuğu için işine çok az zaman harcar. Motivasyonun azalması, bireyin beklentileri gerçekleşmediği için hayal kırıklığı oluşması ve giderek umutların ve enerjinin azalması durgunluk döneminde yaşanmaktadır. Zor şartlara uyum sağlamak için çaba gösterilmesi ise şevk ve coşku döneminde yaşanan bir durumdur.

Yanıt Açıklaması: Öfke düzeyini azaltmaya ya da öfke kontrolünü yükseltmeye yönelik programlar ağırlıklı olarak bireylerin öfke duygularını ve öfkelerini tetikleyen durumları fark etmelerini içerir. Hangi durumlarda nasıl öfkelendiklerini fark eden bireylere, kendilerini sakinleştirme, derin nefes alma, gevşeme teknikleri öğretilir. Böylece öfke düzeylerini azaltmaları sağlanmaya çalışılır. Öfke kontrolü programlarında yer alan tekniklerden biri de fiziksel egzersizdir. Fiziksel egzersiz yapmak, pek çok olumlu duygunun artmasında ve olumsuz duygunun azalmasında olduğu gibi öfkeyi azaltmada da etkili bir yöntemdir. Yaşlı bireylerin öfke, kaygı, depresyon, uyku bozuklukları gibi sorunları için önerilen yöntemlerden biri de yogadır. İlaç tedavisi ise kaygı bozukluklarında kullanılmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Yaşamdaki olumsuz faktörlerin olmaması ile birlikte olumlu bilişsel ve ruhsal ögelerin var olması durumunu içeren öznel iyi oluş, insanların kendi hayatlarını duygusal ve bilişsel olarak nasıl değerlendirdiklerini ortaya koyan bir kavramdır. Bireyin bu değerlendirmeleri duygu durumunu, olaylara yönelik duygusal tepkilerini ve yaşam doyumuna ilişkin yargılarını içerir.

Yanıt Açıklaması: A, B, C, D şıklarının hepsi Yaşlılarda Yapılan çalışmalarda ortaya çıkan İyi oluş ve Yılmazlık özelliklerinden biridir.

Yanıt Açıklaması: Duygusal tükenme, tükenmişlik sendromunun başlangıcı ve merkezidir; tükenmişlik sendromunun bireysel stres boyutunu ifade etmektedir. Duygusal tükenme yaşayan kişi, yorgunluk ve duygusal yönden kendini aşırı yıpranmış hisseder, enerjisinin ve duygusal kaynaklarının bittiği duygusuna kapılır. Bu duygusal yoğunluktaki kişi, hizmet verdiği kişilere daha önceki kadar özverili ve sorumlu davranamadığını, duygusal anlamda kendini işlerine veremediğini ve yetersiz olduğunu düşünerek gerginlik ve engellenmişlik duyguları yaşar.

Yanıt Açıklaması: Sendrom;birbirleriyle ilişkisiz gibi görünen ancak bir araya geldiklerinde tek bir olgu olarak kendilerini gösteren bulgular bütünüdür. Doğru yanıt "A" seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Kişi kendisine ölüm riski çok yüksek bir hastalık teşhisi konduğunda inkâr biçimindeki başa çıkma yolunu/stratejisini kullanabilir. Doğru cevap C’dir.

Yanıt Açıklaması: Yaşlılarda İyi Oluş ve Yılmazlıkla ilgili I, II, III, IV ve V şıklarının hepsi doğrudur.

Yanıt Açıklaması: I, II, III ve IV yaşlılarda öfke yaratan durumlardan biridir.

Yanıt Açıklaması: Ryff, öznel iyi olma durumunun, psikolojik iyi olma durumunun temel yapısını kapsayacak şekilde oluşturulmadığını ifade etmektedir. Psikolojik iyi oluş kuramı, öznel iyi oluşun temel kavramları olan olumlu etkiler, olumsuz etkiler ve yaşam doyumundan fazla olarak yaşam tutumlarını da içeren çok boyutlu bir yapıdır. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Bastırılan, dışa vurulmayan ancak içten içe varlığını sürdüren öfke düşmanlık olarak ortaya çıkabilir. Beklenmedik bir anda kontrolsüz ve abartılı bir şekilde ifade edilmesine neden olabilir. Ayrıca ö enin sürekli biriktirilmesi ve içe atılması; migren, hazımsızlık, gastrit, ülser gibi psikosomatik rahatsızlıklara, kronik kalp hastalıkları, hipertansiyon gibi kalp-damar hastalıklarına; keyifsizlik, hiçbir şeyden zevk alamama ve depresyon gibi olumsuz durumlara neden olabilmektedir.

Yanıt Açıklaması: Tükenmişlikle baş etme yolları