Yaşlılarda Çatışma Ve Stres Yönetimi 1

Yanıt Açıklaması: Sesin titremesi kaygının davranışsal belirtilerindendir. Kalp atışında artış, uyuşma ve aşırı yorgunluk fiziksel belirtilerden; unutkanlık ise bilişsel belirtilerdendir.

Yanıt Açıklaması: Yaşlı kişilerde sorun çözme yeteneği azalmaktadır. Yeni kavramlar elde etmede ve sorun çözmede etkili stratejileri kullanmada güçlük yaşamaktadırlar. Orta yaştaki bireylerin, gündelik yaşam alanlarında çözüm üretme konusunda gençlerden de yaşlılardan da daha başarılı olduklarını ifade edilmektedir. Yaş ilerledikçe çözüm için çaba harcayanların oranı azalırken çözüme ulaşma cesareti/imkânı olmayanların oranı artmaktadır. Beyin yapısındaki bozulma, düşünce içeriği, mantık ve muhakeme niteliğinin değişmesine ve bozulmasına neden olur. Düşünce akışında yavaşlama, ayrıntıcı olma ve direnme eğilimi görülür. Bireyler kavramları karşılaştıramaz, hesaplamalar yapamaz, somut ve soyut kavramlarda bozulma olur. Bu sebeple, yaşlıların ilerleyen yaşlarda problem çözümünde becerikli olduklarını söylemek doğru değildir. Çünkü bu problem çözümü bilişsel yetileri gerektirir ve bu dönemde yaşlıların bilişsel yetilerinde azalma söz konusudur.

Yanıt Açıklaması: Genellikle çatışma, olumsuz, stresli, sözel hatta fiziksel şiddete neden olan durumlar olarak düşünülür. Çatışma, olumsuz duygulara, iletişimin engellenmesine, birlikte iş yapmak için gerekli koordinasyonun azalmasına, diğerlerinin bakış açısını anlamanın ve empati kurmanın ortadan kalkmasına neden olur. Ancak bazen çatışmanın olumlu yansımaları da olabilmektedir. Çatışma aynı zamanda kişinin önemli sorunlarını dile getirmesine olanak sağlar. Yeni ve yaratıcı fikirler üretebilir. Mevcut bir gerilimin yumuşamasına da yarayabilir. Uygun bir biçimde ele alınırsa çatışmalar ilişkileri daha da güçlendirebilir. Çatışma, yeni bir bakış açısı kazanmaya, kaynaşmaya, kendi görüşüne takılıp kalmamaya, kendini değiştirmeye, farklılıkları takdir etmeye imkân sağlayabilir.

Yanıt Açıklaması: Boşanmış ya da eşini kaybetmiş ve yeniden evlenmiş olmak

Yanıt Açıklaması: Uçanok (2001), genç yetişkinlerin çoğunlukla iş, aile ve ekonomik hedeflerini; orta yaşlı ve yaşlı bireylerin ise sağlık, sosyal faaliyetler ve kişisel ilgilerine yönelik hedeflerini dile getirdiklerini belirtmektedir. Başka bir ifadeyle farklı gelişim dönemlerindeki bireylerin yaşamları gibi yaşam amaçları, yaşamlarında önem verdikleri kişi, durum ve değerler de değişir.

Yanıt Açıklaması: Yaşlılık döneminin doğal sonuçları olarak, yaşlılarda ortaya çıkan yeti kayıpları, yaşlının bağımsız hareket etme, öz bakım becerilerini kullanma, özgür olma, alıştığı çevrede yaşamını sürdürme gibi ihtiyaçlarını karşılama biçimlerinde değişiklik yaratarak stres kaynağı olmaktadır. Bu gibi gelişmeler, yaşlıların kendilerine güvenlerinin azalmasına, daha önce sürdürebildiği birçok etkinliği aynı yeterlikte yapamamalarına, hatta hiç yapamamalarına, dolayısıyla başkalarına bağımlı olmalarına yol açmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Kaygının fiziksel belirtilerine örnek olarak, kalp atışında artış, aşırı yorgunluk, solunumun artması, mide bulantısı ve karın ağrısı gösterilebilir. Doğru yanıt "A" seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Bir çatışmayı ortaya çıkarabilecek durumları şöyle sıralamak mümkündür Kaynakların yetersizliği Zorluklar İletişim hataları Algı farklılıkları Biyoloji Çevre Sağlık

Yanıt Açıklaması: Öfke, korku, üzüntü, suçluluk gibi psikolojik bir müdahaleyi gerektirebilir ve birey için problem yaratabilir. Korku, üzüntü, suçluluk gibi öfke de temelde problemli bir davranış değildir ancak davranışsal etkileri, sıklığı, yoğunluğu nedeniyle bireyin ve diğerlerinin yaşamında sorunlara neden olabilir. Öfkeyi olumsuz olarak tanımlamamızın nedeni, çoğunlukla öfkenin saldırgan davranışlarla birlikte görülmesidir. Aslında saldırganlık için her zaman öfke gerekli değildir. İnsanlar öfkelenmeden de saldırgan davranışlar sergileyebilirler. Örneğin; okulda zorbalık yapan bir çocuk, kendisini öfkelendirecek bir durum olmasa da kendinden daha zayıf olan arkadaşının bilerek ve isteyerek canını yakabilir. Bir sokak çetesi sadece eğlence olsun diye dükkânlara, sokak lambalarına, hayvanlara ya da sokaktan geçen herhangi birine zarar verebilir. Benzer şekilde her öfke durumuna da saldırganlık eşlik etmez. Her birey, çok öfkelendiği; “kan beynime sıçradı” dediği zamanlarda yine de sakinliğini koruduğu durumlarda kendi yaşamından pek çok örnek bulabilir. Bu nedenle ortaya çıkardığı birçok olumsuz duruma rağmen öfke, doğal ve sağlıklı bir duygudur ve saldırganlık gibi öfkenin yok edilmesi mümkün değildir. Öfkeyi bastırmak, dışa vurmamak tehlikelidir çünkü dışa vurulmadığında bu duygu gittikçe büyür, bireyin yaşamında duygusal ve bedensel sorunlara neden olabilir. Doğru cevap C seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Durumluk öfke, rahatsızlık ve gerilim duygusuyla ilişkili olan öfkedir. Doğru yanıt "B" seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Özerklik; bireyin kendi seçimi ile kendini düzenlemesi demektir. Aynı zamanda baskılara ve kontrole karşı koyma eğilimidir.

Yanıt Açıklaması: Yaşlılarda tükenmişliğin fiziksel belirtileri arasında kronik yorgunluk, güçsüzlük, uyuşukluk, hastalıklara karşı daha hassas olma, sık baş ağrıları, bulantı, kas krampları, bel ağrısı, uyku bozuklukları sayılabilir. Doğru yanıt "E" seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Çatışmaların çözümünde, iş birliği odaklı, her iki tarafından memnun olacağı bir sonucu ortaya çıkarmaya yönelik kazan-kazan yaklaşımı önerilmektedir. Bu yaklaşımda ilişkinin devam ettirilmesi mümkün olur.

Yanıt Açıklaması: Geriatri yaşlılık tıp bilimi anlamına gelir ve yaşlılığı geciktirmek için alınması gereken önlemleri, kullanılması gereken yöntemleri inceler. Genel olarak geriatri yaşlıların sağlık sorunlarını açıklamaya ve tedavi etmeye yönelik etkinlikleri içermektedir.

Yanıt Açıklaması: Uyma-itaat etme, tarafların birinin kendi istek ve çıkarlarını geri plana atarak karşısındakinin isteklerini yerine getirmesidir. Hükmetme- üstünlük kurma şeklinde ifade edilen çatışma çözme stratejisinde, karşı taraf üzerinde baskı oluşturma, kendi isteğini yerine getirme söz konusudur. Burada sözel ve fiziksel saldırı, tehdit, ısrarcı olma gibi stratejiler uygulanır. Kaçınma, bireylerin çatışma durumlarında herhangi bir şey yapmayarak görmezden gelme davranışı göstermesidir. Yapıcı çatışma çözme stratejilerinden olan iş birliğine ve bütünleşmeye yönelik stratejilerde, karşılıklı iş birliği arayışı, anlaşma olasılıklarının araştırılması, karşılıklı güven ortamı oluşturma, ortak fayda için çözüm arama, empati kurma vb. yer almaktadır. Uzlaşma-karşılıklı ödün verme ise, her iki tarafın da karşılıklı olarak ödün vermelerini içeren stratejidir.

Yanıt Açıklaması: Her iki tarafında da karşılıklı olarak ödün vermelerini içeren bir stratejidir.

Yanıt Açıklaması: Duygusal tükenme, tükenmişlik sendromunun başlangıcı ve merkezidir; tükenmişlik sendromunun bireysel stres boyutunu ifade etmektedir. Duygusal tükenme yaşayan kişi, yorgunluk ve duygusal yönden kendini aşırı yıpranmış hisseder, enerjisinin ve duygusal kaynaklarının bittiği duygusuna kapılır.

Yanıt Açıklaması: Yanlış İnançlar Doğrusu 1. Tüm yaşlılar fiziksel olarak hastadır. 1. Pek çok yaşlı iyi durumdadır ve aktiftir. 2. Yaşlı kişi üretici değil tüketicidir. 2. Pek çok yaşlının üretkenliği devam etmektedir. 3. Yaşlılar yalnız ve tek başınadır. 3. Pek çok yaşlı ailesi ile yakın ilişkisini devam ettirmektedir. 4. Yaşlıların çoğu hastanede ya da bakımevindedir. 4. 65-74 arası 1000 yaşlıdan sadece 12’si bakımevindedir. 5. Genel olarak zihinsel açıdan kötü durumdalar. 5. Yaşla birlikte zihinsel gelişimde yavaşlama olsa da bu günlük yaşamı etkileyecek düzeyde değildir. 6. Yaşlılar kendini yönetemez. 6. Pek çok yaşlı ölene kadar kendini yönetebilir. 7. Yaşlılar mutsuz, amaçsız ve ilgisizdirler. 7. Yaşlıların birçoğu kendini gençlik yıllarındaki gibi hisseder. 8. Yaşlılar gençlerle anlaşamaz. 8. Gençlerin enerjisi ile yaşlıların bilgeliği birleşirse yaratıcı üretken toplum oluşur. 9. Yaşlılar esnek ve hoşgörülü değildir. 9. Bu özellikler yaşlılığa özgü değildir. Kişilik özelliğidir. 10. Yaşlılık durağan ve değişmez bir dönemdir. 10. Yaşlılık edinilen deneyimlerle daha dinamik bir dönemdir. Doğru yanıt C’dir.

Yanıt Açıklaması: Çevresel her türlü olumsuzluğa rağmen “ayakta kalan” ve “çevreyle etkileşimlerini başarılı bir biçimde sürdürebilen” kişiler olarak da tanımlanan yılmaz bireyler, stres yaratan olaylar karşısında genellikle yılgınlığa düşmeyen, aksine kendilerini çabucak toparlayan, hatta sıkıntılardan ve olumsuz çevresel koşullardan her defasında daha da güçlenerek sıyrılabilen kişilerdir.

Yanıt Açıklaması: Türkiye’de yaşlı hizmetleri incelendiğinde bu hizmetlerin ilk defa 1963 yılında Sağlık Sosyal Yardım Bakanlığı’na bağlı Sosyal Hizmetler Genel Müdürlüğü’nün kurulmasıyla kamu hizmetleri içerisindeki yerini aldığı görülmektedir. 1982 Anayasası’nın 61. madde-sinde yaşlılara yönelik olarak “Yaşlılar devletçe korunur. Yaşlılara devlet yardımı ve sağlanacak diğer haklar ve kolaylıklar kanunla düzenlenir.” hükmü yer almaktadır. 24.11.1984 yılında 18585 sayılı resmi gazetede yayınlanarak yürürlüğe giren Huzurevleri Yönetmeliği ülkemizde huzurevlerinin kuruluş ve görevlerini açıklamaktadır. Doğru cevap B seçeneğidir.