Yaşlılarda Çatışma Ve Stres Yönetimi 1

Yanıt Açıklaması: Yaşlılığın kendine özgü avantajları da vardır. Bir tanesi büyük baba- büyük anne veya koruyucu aile olmaktır. Gerek kendi çocuklarının çocukları gerek başka çocuklarla haşır neşir olmak, yaşlılardaki hassasiyeti su yüzüne çıkarır ve yaşlı çiftlerin kendilerinin ilgiye olan ihtiyaçlarını fark etmelerine olanak sağlar. Yaşlılık döneminin diğer bir avantajı da bireyin yapmak istediklerini kendi hızında yapabilmesiyle ilgilidir. Yeni evlenen çiftler gibi, yaşlı çiftler de diledikleri gibi gezme ve diledikleri gibi zaman geçirme özgürlüğüne sahiptirler.

Yanıt Açıklaması: 24.11.1984 yılında 18585 sayılı resmi gazetede ya­yınlanarak yürürlüğe giren Huzurevleri Yönetmeli­ği ülkemizde huzurevlerinin kuruluş ve görevlerini açıklamaktadır. Buna göre, huzurevleri desteksiz yaşamı sıkıntısız olarak sürdüremeyen yaşlı, yalnız ve kimsesiz bireylerin huzur, güven, sağlık ve mut­luluklarını sağlamak, onların fiziki, ruhsal ve sosyal ihtiyaçlarını karşılamak için kurulmuştur. Doğru yanıt E’dir.

Yanıt Açıklaması: Orta yaş düzeyinde olan kadınların yaşlı bakımı, ev işlerinin planlanması ve çalışmaya devam etmek gibi sorumluluklarından dolayı sosyal çevre ile iletişimleri kısalabilir. Bir başka deyişle kadınlar ileri yaş yaşlılık deneyimlerini erkeklere göre daha erken yaşamaya başlarlar. Orta yaş dönemindeki erkekler ise evin geçimini sağlamaya devam edip ev içi düzenlemeleri eşlerine bıraktıklarından yaşa bağlı değişimleri daha az yaşarlar. Erkeklerin aldıkları sorumlulukların farklılığından dolayı yaşa bağlı sorunlarla karşılaşması daha yavaş yaşanır. Buna göre yaşlanma sürecinde cinsiyete bağlı farklılıklarla ilgili II ve III numaralı önermelerde verilen bilgiler doğrudur. Doğru yanıt C'dir.

Yanıt Açıklaması: Başkalarının hassas noktalarına değinebilmekte, onlarla dalga geçmeye neden olabilmektedir. Bu tür mizah, saldırgan mizah tarzı olarak isimlendirilmektedir. Bireyin mizahı, kendisine ya da diğerlerine zarar vermeyecek şekilde kişiler arası ilişkileri geliştirmeye yardımcı bir şekilde kullanılması katılımcı mizah olarak tanımlanmaktadır. Doğru cevap B seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: İnsanın hayatını nasıl yaşamak, kendini nasıl ifade etmek, kiminle ilişki kurmak ve diğer alanlardaki yaşantılarını özgürlük ihtiyacı olarak ifade edilmektedir.

Yanıt Açıklaması: Ülkemizde 2015 yılında ulaşılan çalışmalara bakıldığında yaşlılarda stres durumları ve başa çıkma yollarını doğrudan inceleyen çalışmalara ulaşılamamıştır. Bunun nedenlerine bakıldığında ise, yaşlıların bilişsel yeterliliklerindeki sınırlılıklar ve eğitim seviyelerinin düşük olması nedeniyle veri toplamanın güç olması, yaşlı bireylerin ekonomik ve fiziksel bakımlarının daha çok önemli görülmesi ve duygusal ve sosyal ihtiyaçların önemine ilişkin bilincin yeni oluşması sayılabilir.

Yanıt Açıklaması: Diğer önemli bir ihtiyaç kuramcısı ise Murray’dır. Murray, ihtiyacı “kendi başına güç oluşturan varsayımsal yapılar” olarak tanımlamaktadır. Ona göre insan, içinde 20 tane temel ihtiyaç barındırmaktadır. Bunlar birbirinden daha etkili olmayıp her biri yerine ve kişiye göre baskınlık göstermektedir. Murray’ ın saptadığı 20 ihtiyaç; kabul etme, başarı, dostluk, saldırganlık, bağımsızlık, karşıt tepki kurma, savunma, yüceltme, hükmetme, kendini sergileme, zarardan kaçınma, vericilik, küçük düşmekten kaçınma, düzen, oyun ve eğlence, reddetme, cinsellik, zevk, yardım alma ve öğrenme olarak sıralanmaktadır. Doğru yanıt E’dir.

Yanıt Açıklaması: Eğlence ihtiyacı gülme, sakalaşma, spor aktiviteleri, okuma, derleme ve kişinin birçok başka yaşam alanını içermektedir.

Yanıt Açıklaması: Türkçe çevirilerde “yaş ayrımcılığı” olarak da kullanılan Ageism terimi ilk olarak 1969 yılında R. Butler tarafından kullanılmış olup, yaşlı bireylere karşı sergilenen sistematik kalıp yargıları ve ayrımcılığı ifade etmektedir. Kültürümüzdeki moruk, dinazor ve bunak benzeri sözler ve yaşlılara yönelik kullanılan “Yaşı yetmiş işi bitmiş”, “artık köşende oturma zamanı” gibi sözler kalıp yargılara ve ayrımcılığa örnek verilebilir.

Yanıt Açıklaması: Stres, insan vücudunda bir seri değişime neden olur. Bunlardan bazılarından kişi haberdar olabilirken bazılarını fark etmez bile. Solunum hızlanır, böylece akciğere daha fazla oksijen sağlanır. Kalp atışı hızlanır, kan basıncı yükselir ve bedende ihtiyaç duyulan bölgelere gerekli kan gönderilmiş olur. Depolanmış yağ ve şeker kana karışır ve ihtiyaç duyulan enerji sağlanır. Kanda alyuvar artar ve bu sayede beyne ve kaslara daha fazla oksijen sağlanır. Kaslar gerilir ve güç gerektiren eylemleri yapmaya hazırlanılır. Sindirim yavaşlar veya durur, böylece iç organlardaki kan, kaslara ve beyne geçer, bağırsak ve mesane adeleleri gevşer. Doğru cevap B seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Temel olarak ihtiyaçlar; fizyolojik ve psikolojik ihtiyaçlar olarak iki grupta incelenmektedir. Fizyolojik ihtiyaçlar, organizmanın canlı kalabilmesi için karşılanması şart olan; yeme, içme, nefes alma ve cinsellik gibi ihtiyaçlardır. Psikolojik ihtiyaçlar insanın gelişimi ve çevreleriyle uyumsal bir ilişki kurabilmesi için gereken önemli koşulların eksikliği ile kendini göstermektedir.

Yanıt Açıklaması: Yaşlılara yönelik geliştirilen sosyal politikalardan bir diğeri de çalışma hayatında yer alan aktif yaşlıların durumudur. Toplumuzda eğitim düzeyi yüksek ve aktif çalışan yaşlı sayısı da artmaktadır. Bu kişiler iş verimliliği konusunda olumsuz tutumlarla da karşılaşabilmektedir. Araştırmalar yaşa bağlı olarak kişilerin çalışma performansında ve mesleki becerilerinde bir gerileme olmadığını göstermektedir. Bu nedenle yetişkin eğitimi kapsamında yaşlı bireylerin mesleki niteliklerinin korunması, iş durumuna göre yenilenmesi veya geliştirilmesi önem kazanmaktadır. Dünya genelindeki sosyal politikalara bakıldığında yaşlı kişilere çalışma hayatında gelişmelere paralel olarak ihtiyaç duydukları mesleki eğitimlerin yaygınlaştırılmaya çalışıldığı görülmektedir. Yaşlı çalışanların performans ve mesleki becerilerinde bir düşüş görülmediğinden onlara yönelik farklı beklentiler geliştirmek gibi düzenlemeler yapılmamaktadır. Doğru yanıt D'dir.

Yanıt Açıklaması: Yaşlının yolculuğa çıkmak üzere eşyalarını hazırlama durumu, eve misafirin gelmesi, bayramda torunları ile buluşma anı, doktor kontrolüne gitmesi gibi durumlar kısa süreli (akut) strese örnektir. Yaşlının bir yıldır huzurevinde kalmakta olmasına karşın hala henüz taşınmış gibi gerginlik içinde olması süreğen (kronik) strese örnektir.

Yanıt Açıklaması: Moslow'un ihtiyaçlar hiyerarşisi beş basamaktan oluşmaktadır. En alttan başlayarak sırasıyla; fizyolojik, güvenlik, sevgi, saygı ve son olarak kendini gerçekleştirme ihtiyacı kuramın basamaklarıdır. Kültürel ihtiyaçlar bu basamaklardan biri değildir.

Yanıt Açıklaması: tükenmişlik

Yanıt Açıklaması: Araştırma sonuçları, bilgi almak isteyenlerin bilgiden kaçınanlardan daha hafif şiddetteki sağlık sorunları ile ilgili olarak doktora başvurduklarını, bilgi almak isteyenlerin, bilgiden kaçınanlarla kar­şılaştırıldıklarında rahatsızlık, işlevsizlik ve huzur­suzluk açısından eşit düzeylerde olduklarını göster­miştir. Doktorlarını ziyaretlerinin ardından geçen bir hafta boyunca bilgi almaya istekli olmayan gru­ba göre, bilgi almaya istekli olan grup, hem fizik­sel hem de psikolojik belirtilerinde daha az azalma olduğunu belirtmişlerdir. Bilgi almaya istekli kişiler, tehdit edici bilgiyi almaktan kaçınamamaları yüzünden, daha sık tıbbi hizmet almakta ve böylece yaşadıkları stresi azaltabilmektedirler. .

Yanıt Açıklaması: Kendini gerçekleştirmekte olan bireyin sahip olduğu bir takım özellikler bulunmaktadır. Bu özellikler den bazıları şunlardır • Kendini, başkalarını ve doğayı olduğu gibi kabullenebilme, • Gerçeği olduğu gibi algılama ve içinde bulunan ortama uyum sağlama, • Derin kişilerarası ilişkiler kurabilme, • Yaşamdan zevk alabilme, • Çevresinden bağımsız olma ve özerk bir yapı gösterme, • Yaratıcı olma, • Demokratik karakter yapısına sahip olma,

Yanıt Açıklaması: Ryan ve Deci (2000) tarafından oluşturulan Öz belirleme kuramına göre; insanlar, evrensel olarak özerklik, yetkinlik ve ilişkili olma şeklinde ifade edi­len üç temel psikolojik ihtiyaca sahiptir. Bu ihtiyaç­lardan özerklik, bireyin kendi eylemlerini başlatması ve seçim yapması; yetkinlik ihtiyacı, bireyin çevresi­ni iyi bir şekilde etkileme isteği; ilişkili olma ihtiyacı ise bireyin başkaları ile bağlantılı olma ihtiyacıdır.

Yanıt Açıklaması: Maslow (1970), insanların sahip olduğu ihtiyaçları beş kategoriye ayırmıştır ve bunları basit biyolojik ihtiyaçlardan karmaşık ihtiyaçlara doğru sıralamıştır. Maslow’un ihtiyaçlar piramidinde yer alan ilk basamak, fizyolojik ihtiyaçların karşılanmasıdır.

Yanıt Açıklaması: Yaşlılık döneminde sık karşılaşılan bir başka stres kaynağı da yaşlının eşinin, kardeşinin arkadaşının, akrabasının ya da sevdiği birinin kaybını yaşaması, bu kayba ilişkin yaşadığı yastır. Kadınların ortalama ömürlerinin erkeklerden yüksek olması, kayıp nedeniyle yaşanan psikolojik sorunların yanı sıra sosyal ve ekonomik sorunları da cinsiyete bağlı olarak şekillendirmektedir. Doğru cevap A seçeneğidir.