Yaşlı Psikolojisi

Yanıt Açıklaması: Yardım arama davranışı, bir ihtiyacı, gereksinimi gidermek amacıyla tedavi veya rahatlama arayışı eylemi olarak tanımlanmaktadır. Yardım arama davranışı, belirti algısı, belirtiyi yorumlama, değerlendirme, karar verme ve bir uzmana başvurmaya güdülenme gibi öğelerden oluşmaktadır. Bu öğeler arasında D seçeneğindeki "belirtiyi inkar etme" yer almamaktadır.

Yanıt Açıklaması: Yaşlılıkta bilgiyi işleme sürecinde en az değişimin uzun süreli bellekte olduğu görülmektedir. Eğer bir bilgi uzun süreli belleğe iletilmişse burada korunmaktadır

Yanıt Açıklaması: Beklenen benlik bireyin şuan ki koşullarını değerlendirip, gelecekte gerçekleşeceğini düşündüğü benliği, umulan benlik ise gerçeklemesini istediği benliği ve korkulan benlik ise bireyin gerçekleşmesinden korktuğu benliğini içermektedir. diğer şıkların kuramla ilgisi yoktur.

Yanıt Açıklaması: Havighurst ve Albrecht tarafından geliştirilen ve başarılı yaşlılığın mümkün olduğunca orta yaştaki aktivite ve tutumların yaşlılık sürecinde de sürdürülmesi ile mümkün olacağı üzerine temellendirilen kuram "Etkinlik Kuramı"dır. Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: Piaget’e göre karmaşık düşünce süreçleri geliştirme yani bilişsel gelişim yaşamda dört aşamadan geçerek gerçekleşir. Bu aşamalar Duyusal Motor Dönem, İşlem Öncesi Dönem, Somut İşlemler Dönemi ve Soyut İşlemler Dönemi olarak adlandırılmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Yaşamı gözden geçirme yaşlılık dönemindeki bireylerin ruh sağlıkları üzerinde de olumlu bir et­kiye sahip olabilmektedir. Yaşamı gözden geçirme yaşlılık döneminde benlik saygısının korunmasın­da, umutsuzluktan ve depresyondan korunmada katkılar sağlayabilmektedir.

Yanıt Açıklaması: KİŞİLİK VE BENLİK Kişilik tanımlarındaki ilk ortak nokta kişiliğin ayıredicilik özelliği dir. Her bireyin kişiliği kendine özgü olduğu için kişilik bireyi diğerlerinden ayıran özellikler ve nitelikler topluluğudur. Bir başka deyişle, kişiliğimiz bizi biz yapan özellikleri içermektedir. Örneğin Mete çalışkan birisidir dediğimizde bu özelliğinin onu diğer insanlardan ayıran bir özellik olduğuna vurgu yaparız. Kişilik tanımlarında aynı zamanda kişiliğin sürekliliğine ve tutarlılığı na da vurgu yapılmaktadır. Bu vurgu ile kişiliğin hem zaman içinde ve hem de farklı durumlarda benzer tepki ve davranışlar gösterilmesine yol açtığı kastedilmektedir. Elbette birey zaman içerisinde ve farklı durumlarda farklı davranışlar gösterebilir ama bu davranışlar arasında görece bir tutarlılığın oluşması kişilikle ilişkilidir. Örneğin düzenli bir bireyin hem iş yaşamında hem de ev yaşamında düzenlilik göstermesini bekleriz. Ayrıca tanımlarda ortak biçimde kişiliğin çeşitli özelliklerin yapılaşmış, birbiri ile ilişkiler oluşturan özellikler bütünü olduğunun da vurgulandığı görülmektedir. Kişiliğin bu özelliği kişiliği oluşturan öğelerin birbirinden bağımsız olmadıkları, birbirleri ile çeşitli örüntüler oluşturarak biricik bir yapı kazanması ile ilgilidir. Örneğin girişken, sorumluluk sahibi ve duyarlı bir kişinin bu özelliklerinin örüntüsü o bireyin biricik bir kişilik oluşturmasını sağlar. Kişiliğin vurgulanan bir diğer yanı ise bireyin çevresi ile kurduğu ilişki biçimleri ni içermesidir. Örneğin kaygılı olmak da diğer insanlarla olumlu ilişkiler geliştirmek de kişiliğin öğeleridir (Cüceloğlu, 2004; Feist ve Feist, 2010; Yazgan İnanç ve Yerlikaya, 2011). Bu özellikler göz önüne alındığında kişilik bireyleri diğerlerinden ayıran, diğerleri ile ilişkileri belirleyen, tutarlı ve yapılanmış özellikler bütünü olarak ele alınabilir.

Yanıt Açıklaması: Kişilik bireyleri diğerlerinden ayıran, diğerleri ile ilişkileri belirleyen, tutarlı ve yapılanmış özellikler bütünüdür. Doğru yanıt B'dir.

Yanıt Açıklaması: Erikson kendi yaşlılığı süresince deneyimlerine dayanarak eşi ile birlikte kuramı tekrar gözden geçirmiş ve yaşlılıkta bir dokuzuncu dönem olduğunu ortaya koymuştur

Yanıt Açıklaması: Bu kurama göre gelişim süreklilik gösterir ve yaşlılık döneminde de birey diğer dönemlerdeki özellikleri bağlamında süreklilik gösterme eğilimine sahiptir. Dolayısıyla A seçeneğindeki bilgi bu kuramı yansıtmamaktadır. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Nevrotizm kişilik özelliği daha çok olumsuz duyguları yaşamakla ilgilidir. Bu kişilik özelliğine yüksek düzeyde sahip bireyler yaşamı zor, tehdit edici ve problemli olarak algılayan, çabuk kaygı ve stres yaşayan kişilerdir. Bu kişilik özelliğinin diğer ucunda duygusal denge gelmektedir.

Yanıt Açıklaması: Yaşlılığın ilk yıllarını kapsayan aşama yeniden düzenleme aşamasıdır (65-74 yaşları) ve genellikle bu yaşlarda emekliliğe ayrılmanın gerçekleşmesi nedeniyle birey bilişsel yeterliliğini yaşamını emeklilik yılları için yeniden yapılandırmak ve artan yaşlanmayla birlikte gelecekte azalacak bağımsızlıklarına yönelik planlar yapmak amacıyla kullanır.

Yanıt Açıklaması: Yanlışlar Doğrular Tüm yaşlılar hastadır. Yaşlı insanlar günümüzün yaşantılarını anla- mazlar ve az vericidirler. Tüm yaşlılar gri saçlı, gözlüklü ve işitme ci- hazlıdırlar. Yaşlılar karar vermede ve yargılamada ya- vaştırlar. Yaşlılar kendi ihtiyaçlarını karşılayamazlar ve kendilerini yönetemezler. Yaşlılar mutsuz, amaçsız ve cinsel aktiviteye ilgisizdirler. Birçok yaşlı uzun süreli bakım kurumlarından yararlanabilir, çünkü aileleri veya arkadaşları onlara bakmazlar. Birçok yaşlı iyi durumda ve aktiftir. Yaşlı insanların zamanları, paylaşılacak geçmiş de- neyimleri vardır. Tüm yaşlıların gri saçları, gözlükleri ve işitme ci- hazları yoktur. Yaşlılar sıklıkla karar vermek ve zor fikirleri anlamak- ta gençlerle fikirlerini paylaşırlar ve yardımcı olurlar. Birçok yaşlı ölene kadar kendisini yönetme yete- neğine sahiptir. Birçok yaşlı kendisini, gençlik yıllarındaki gibi his- seder. Yaşamları aktiftir ve cinsellik yaşamlarının bir parçasıdır. Yaşlı nüfusun sadece %5’inin uzun süreli bakıma ihtiyacı vardır.

Yanıt Açıklaması: Havighurst ve Albrecht tarafından geliştirilen etkinlik kuramına göre başarılı yaşlılık, mümkün olduğunca orta yaştaki aktivite ve tutumların yaşlılık sürecinde de sürdürülmesi ile mümkün olmaktadır. Birey yaşlılık döneminde toplumdan uzaklaşmak yerine aktif, enerjik ve üretken olduğunda olumlu benlik algısını korumakta ve yaşamından doyum elde etmektedir. Doğru yanıt D'dir.

Yanıt Açıklaması: Henry ve Cumming (1961) tarafından geliştirilen bu kurama göre bireyler yaşlılığın getirdiği değişimlerle birlikte aktif ve sosyal yaşamdan yavaş biçimde uzaklaşmaktadır. Çünkü yaşlılıkla birlikte birey kendiyle ilgili endişelere odaklanmakta, daha fazla ben merkezci olup diğer insanlardan uzaklaşmayı, yaşamdan kopmayı seçmektedir. Ancak bu geri çekilme her ilişki ile benzer biçimde olmayabilir, bazı ilişkilerde geri çekilme görülürken bazı ilişkiler ise devam eder. Uzaklaşma süreci bazen tercihler sonucu bazen ise çevresel koşullar sonucunda gerçekleşir. Ancak temel olarak yaşlılık süreciyle birey toplumdan kendini çekme yoluna gider ve toplumda bu süreci olumlu biçimde destekler. Bu süreç doğal biçimde gerçekleşir, hem bireyin kendisi bunu ister hem de çevre bunu ondan talep eder.

Yanıt Açıklaması: Son yıllarda farklı araştırmacılar (Goldberg, 1990; McCrae ve Costa, 1992) tarafından gerçekleştirilen araştırmalar tutarlı biçimde beş temel kişilik özelliği olduğuna ilişkin bulguları ortaya koymuşlardır. Bu kişilik özellikleri nevrotiklik, dışa dönüklük, açıklık, uyumluluk ve öz-disiplindir. Doğru cevap A seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Yaşlılığa ve yaşlıya dair bu tutumlar ve değer yargıları kuşaktan kuşağa aktarılır. Bu yargılardan bazıları aşağıda sıralanmıştır: Yaşlının üretken değil, tüketici olduğu düşüncesi,Yaşın kronolojik olarak artması ve yaşlanmanın kaçınılmaz olduğu düşüncesi, Yaşlıların akranları ile bir arada olmayı istedikleri, gençlerle anlaşamayacakları düşüncesi, Yaşlı hoşgörülü ve esnek değil düşüncesi,  Yaşlılığın durağan ve değişmez bir dönem olduğu düşüncesi,Yaşın sağlıklı olmak için bir engel olduğu düşüncesi. Doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: Okuma  becerisi

Yanıt Açıklaması: Yaşlılığa ve yaşlıya dair bu tutumlar ve değer yargıları kuşaktan kuşağa aktarılır. Bu yargılardan bazıları aşağıda sıralanmıştır: Yaşlının üretken değil, tüketici olduğu düşüncesi. Yaşın kronolojik olarak artması ve yaşlanmanın kaçınılmaz olduğu düşüncesi. Yaşlıların akranları ile bir arada olmayı istedikleri, gençlerle anlaşamayacakları düşüncesi. Yaşlı hoşgörülü ve esnek değil düşüncesi Yaşlılığın durağan ve değişmez bir dönem olduğu düşüncesi. Yaşın sağlıklı olmak için bir engel olduğu düşüncesi

Yanıt Açıklaması: Yardım arama davranışını olumlu etkileyen etmenler; • Tanıdık ve güven duyulan bir yardım elemanına erişim durumu, • Yardım sunan uzmana karşı olumlu algıların olması, • Yardım arama davranışına dair önceki olumlu deneyimler, • İlk temasta saygı, şefkat, etkin dinleme ve koşulsuz kabul gösterilmesi, • Yardım arama/değişim için içsel olarak güdülenmek, • Yüksek sosyo-ekonomik düzey, • Tedavi/müdahale sürecine katılım konusunda denetim duygusuna sahip olmak • Maddi olarak hizmetin karşılanabilir olması şeklinde özetlenmiştir Yardım arama tutumunu olumsuz etkileyen etmenler arasında ise; • Utanma, zayıf görünme konusundaki isteksizlik, aptal, hastalık hastası birisi olarak görülme korkusu, insanların sorunlarını kendilerinin çözmesi gerektiğine dair inançlar, • Belirtileri, sorunları normalleştirme çabası, • Ruhsal hastalıklarla etiketlenme/teşhis edilme korkusu, • Bozuk, sorunlu aile geçmişi, • Sisteme veya yardım uzmanına duyulan güvensizlik, • Yardım arama davranışına dair önceki olumsuz deneyimler, • Mevcut yardımların varlığına dair bilgi/farkındalık eksikliği, • Erteleme davranışı ve • Depresyon/kaygı/madde bağımlılığı gibi bir soruna sahip olmak gösterilmektedir.