Yaşlı Psikolojisi

Yanıt Açıklaması: Bireyin kendisine ilişkin algısını içeren kavram benlik dir.

Yanıt Açıklaması: Bilgeliğin gelişimine etki eden faktörler şu şekilde özetlenebilir; • Yaşama ilişkin derin bilgi sahibi olmaya katkı sağlayacak eğitimler almak, bu yönde bir iş yapmak, • Olumlu ve olumsuz yaşam deneyimleri yaşamak ve bunlardan dersler çıkarmak, • Yaşama ilişkin derin anlayış için sezgi ve farkındalık geliştirmek, • Sahip olunan bilgi ve becerileri genç kuşaklarla paylaşmaya istekli olmak, diğerlerinin refahıyla ilgili olmak, • Yaratıcılık, deneyime açık olmak gibi kişilik özelliklerine sahip olmak, • Belirli bir zekâ düzeyine sahip olmak.

Yanıt Açıklaması: Yaşlılık döneminde benlik değişimine ilişkin bir başka bakış açısını, Olası Benlikler Kuramını, Markus ve Nurius ortaya koymaktadır

Yanıt Açıklaması: Psikolojik yaşlılık kısaca “yaşın kronolojik olarak ilerlemesine bağlı olarak bireyin algılama, öğrenme, problem çözme gibi bellek gücü ile kişilik kazanma alanlarında uyum sağlama kapasitelerindeki değişmeler” olarak tanımlanmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Erikso'un psikososyal gelişim kuramına göre, kişiliğin gelişimi yaşam boyu devam eder. Kişiliğin yaşam boyu geliştiği düşüncesi epigenetik ilkeye dayanmaktadır. Bu ilkeye göre kişilik yaşam boyu evrensel olarak belirli aşamalardan geçerek ilerlemektedir. Her aşamada o aşamada gelişen kritik öğeler vardır ve bu gelişimlerle birlikte her aşama kendisinden sonra gelen aşama için zemin oluşturur. Bu aşamalar genetik olarak belirlenmiş sekiz dönemdir. Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: Genel olarak gözlem bir kimsenin diğer bir kimse hakkında duyu organları ile bilgi edinme yolu veya bireylerin değişik ortamlarda, çeşitli davranışları hakkında onları gözleme yolu ile bilgi toplama tekniği olarak tanımlanır. Doğru cevap C şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Erikson’a göre yaşamın ilk yılında temel karmaşa temel güven oluşturmaya karşı güvensizliktir. Bu dönemdeki karmaşa başarılı biçimde çözüldüğünde ‘umut’ kazanılır. Yaklaşık iki üç yaş arası dönemde ise özerkliğe karşı utanç karmaşası yaşanır ve bu karmaşanın başarılı biçimde çözülmesi ile ‘irade’ kazanılır. Ardından yaklaşık olarak üç beş yaş aralığını kapsayan dönemde girişimciliğe karşı suçluluk çatışması yaşanır. Bu dönemdeki karmaşanın başarılı biçimde çözümlenmesi ile ‘amaç’ kazanılır. Okul yılları ile birlikte ise başarıya karşı aşağılık duygusu çatışması yaşanır. Bu dönemdeki karmaşanın başarılı biçimde çözümlenmesi ile ‘yeterlik’ kazanılır. Ergenlik ile birlikte kimliğe karşı rol karmaşası yaşanır. Bu dönemdeki karmaşanın başarılı biçimde çözümlenmesi ile ‘bağlılık’ kazanılır. Oldukça fırtınalı olan ergenlik döneminde bireylerin kendisi ve çevresi ile daha az çatışma yaşayarak bu dönemi başarılı bir şekilde atlatıp kimlik kazanması önceki dört aşamadaki çatışmayı nasıl çözümlediğine bağlıdır. Genç yetişkinlik yıllarında ise bireyler yakınlığa karşı yalıtılmışlık karmaşası yaşarlar ve bu karmaşanın başarılı biçimde çözümlenmesi ile ‘sevgi’ kazanılır. Yetişkinlik yıllarında ise üretkenliğe karşı durgunluk karmaşası yaşanır. Bu dönemdeki karmaşanın başarılı biçimde çözümlenmesi ile ‘ilgi’ kazanılır. Yaşlılık döneminde yaşanan karmaşa ise benlik bütünlüğüne karşı umutsuzluktur. Bu dönemdeki karmaşanın başarılı biçimde çözümlenmesi ile ‘bilgelik’ kazanılır. Doğru yanıt A’dır.

Yanıt Açıklaması: 25-104 yaş arasındaki 3617 kişi ile ABD’de gerçekleştirilen bir araştırmada (Orth, Trzesniewski ve Robins,2010) kadınların genç yetişkinlikte erkeklere göre daha düşük benlik saygısına sahipken yaşlılıkla birlikte her iki cinsiyette de gerçekleşen düşüş nedeniyle bu farkın kapandığı ortaya konmuştur. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Yanıt A'dır

Yanıt Açıklaması: Yaşlı Ayrımcılığı Tutum Ölçeği, yaşlının yaşamını sınırlama, yaşlıya yönelik olumlu ayrımcılık ve yaşlıya yönelik olumsuz ayrımcılık olmak üzere üç farklı tutumun belirlenmesine hizmet etmektedir.

Yanıt Açıklaması: Son olarak bu dönemde yaşanan kayıplar, fiziksel ve zihinsel güçteki gerilemeler nedeniyle geçmişi değerlendirmek değil günlük deneyimlere odaklanmak söz konusudur. Temel güven aşamasında kazanılmış umut bu dönemde bireyi korumaya devam edebilir. İşte tüm bu olumsuz etkiler kabul edildiğinde bu dokuzuncu dönemde yaşlılık aşkınlığının ortaya çıkması mümkündür. Yaşlılık aşkınlığı bir şeyleri aşmak ve ötesine geçmek olarak tanımlanmıştır.

Yanıt Açıklaması: Olası benlikler bireyin gelecekteki benliğine ilişkin değerlendirmelerini içermektedir. U¨ç tür olası benlik tanımlanmıştır; beklenen, umulan ve korkulan benlik. Beklenen benlik bireyin şuan ki koşullarını değerlendirip, gelecekte gerçekleşeceğini düşündüğü benliği, umulan benlik ise gerçeklemesini istediği benliği ve korkulan benlik ise bireyin gerçekleşmesinden korktuğu benliğini içermektedir. Doğru cevap B seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Kişiliğin yaşam boyu gelişimine ilişkin kapsamlı açıklamalardan birisi Erik Erikson’a aittir. Geliştirmiş olduğu psikososyal gelişim kuramına göre kişiliğin gelişimi yaşam boyu devam eder. Kişiliğin yaşam boyu geliştiği düşüncesini epigenetik ilkeye dayandırmıştır. Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: Muhakeme yeteneği, işlem hızı, hatırlama zihinsel yetenekleri içeren akıcı zeka^ nın orta yetişkinlikle birlikte düşmeye başladığı ve yaşlılıkta bu düşüşün devam ettiği ortaya konmuştur. Doğru cevap A’dır.

Yanıt Açıklaması: O¨zellikle aidiyet duygusunu yaşamak yaşlılar için çok önemli bir gereksinimdir. C¸ünkü yaşlılar toplum tarafından üretkenliklerini kaybetmiş ve aciz kişiler olarak algılanmaktadır. Yaşlıların yetersiz kimseler olduklarını vurgulayan bu yaygın anlayış çerçevesinde, yaşlı bireylerin sahip olduğu yeterliliklerin toplum tarafından çoğunlukla göz ardı edildiğini söylemek mümkündür. Doğru yanıt A seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Kısa süreli belleğin kapasitesi yedi birim ile sınırlıyken, uzun süreli belleğin kapasitesi sınırsızdır.

Yanıt Açıklaması: Yaşlılıkla birlikte gerçekleşen fiziksel gerilemeler, ağrı ve sızılar nedeniyle daha genç yaşlarda yapılan aktiviteler bu dönemde gerçekleştirilemeyebilir. Bu nedenle bireylerin azalan fiziksel kapasiteyle yaşamdan keyif alma yollarını bulmaları gerekir. Örneğin fiziksel güzelliğe çok değer veren bir birey yaşlılıkla birlikte fiziksel görünümünde meydana gelen değişimler karşısında bedeni aşmaya karşın bedene saplanma değerinde düzenleme yapması gerekmektedir. Böylece benlik bütünlüğüne ulaşabilecektir. Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: Öz-disiplin kişilik özelliği davranışlarda ısrarcı olma ve dürtüyü kontrol etmekle ilgilidir. Bu özelliğe yüksek düzeyde sahip bireyler sorumlu davranan, güvenilir ve düzenli bireylerdir. Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: Kişilik tanımlarındaki ilk ortak nokta kişiliğin ayıredicilik özelliğidir. Kişilik tanımlarında aynı zamanda kişiliğin sürekliliğine ve tutarlılığına da vurgu yapılmaktadır. Ayrıca tanımlarda ortak biçimde kişiliğin çeşitli özelliklerin yapılaşmış, birbiri ile ilişkiler oluşturan özellikler bütünü olduğunun da vurgulandığı görülmektedir. Kişiliğin vurgulanan bir diğer yanı ise bireyin çevresi ile kurduğu ilişki biçimlerini içermesidir. Doğru cevap D seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Psikolojik yardım alma davranışına dair ölçme araçları da geliştirilmiş durumdadır. Bu tutumları ölçmek amacıyla geliştirilen “Psikolojik Yardım Almaya İlişkin Tutum Ölçeği (PYTÖ)” toplam otuz maddeden oluşmaktadır. Bu maddelerin 18’i olumlu tutumları ifade ederken, kalan 12 madde ise psikolojik yardım almaya ilişkin olumsuz tutumları yansıtmaktadır. Yüksek puan yüksek düzeyde tutuma işaret etmektedir.