Yaşlı Psikolojisi

Yanıt Açıklaması: Yaşlılık aşkınlığı bir şeyleri aşmak ve ötesine geçmek olarak tanımlanmıştır. Bunu yaşayan bireylerin ise; evren ile bütünleşme içinde olduklarını hissettikleri, zaman algılarının ise bugün, en fazla gelecek haftayı içerdiğini, mekânsal algılarının gerilediği, ölümü herkesin yaşayacağı fikrini benimsedikleri ve kendilik algılarının genişleyerek bağlantılı olunan diğer insanları da kapsar hale geldiği deneyimleri yaşadığı öne sürülmektedir. Özetle bu dönem birçok karmaşanın yeniden gün yüzüne çıktığı ama aynı zamanda benlik bütünlüğünün de aşıldığı, evren ve diğer tüm insanlarla bütünleşilen bir dönemdir. Doğru yanıt B’dir.

Yanıt Açıklaması: Yaşlılıkta bulmaca çözme, kitap okuma gibi alışkanlıklar bilişsel gelişimi artırırken yaratıcılık gibi kişilik öde artırmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Bilişsel gelişimin önce dört aşamada açıklandığı kuram güncellenerek bilişsel gelişimi çocukluktan yaşlılığın sonuna kadar yedi aşamada (Şekil 5.2)

Yanıt Açıklaması: Erikson a göre okul yılları ile birlikte başarıya karşı aşağılık duygusu yaşanır.

Yanıt Açıklaması: Atchley (1971) tarafından geliştirilmiş olan Süreklilik Kuramına göre yaşlılık döneminde de birey diğer dönemlerdeki özellikleri bağlamında süreklilik gösterme eğilimine sahiptir. Süreklilik zaman içerisinde evrimsel tutarlılık ve bağlantılı olma anlamına gelmektedir. Bireyin değerleri, tutumları, inançları, benlik algısı, ilişkileri, yaşam stili süreklilik gösterir. Ancak kuram özelliklerin tamamen aynı kaldığına değil uyuma vurgu yapmaktadır. Değişim ve süreklilik eş zamanlı olarak gerçekleşir, önemli olan süreklilik ve değişim arasında dengeyi sağlamaktır. Bireyler çevre koşullarında meydana gelen değişimlere uyum sağlarlar. Bu uyum sağlama ise süreklilik oluşturmakla gerçekleştirilir. Doğru yanıt D’dir.

Yanıt Açıklaması: Bilişsel kuramların temelinde yer alan ve günümüzde de geçerliliğini sürdüren kuram Piaget’in Bilişsel Gelişim Kuramı’dır. Doğru cevap D’dir.

Yanıt Açıklaması: Uyumluluk kişilik özelliğine sahip bireyler ise diğer insanlar ile iş birliğine dayalı ilişkiler kuran, iyi huylu ve diğer insanlara güven duyan bireylerdir. Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: Bilgeliğin gelişimine etki eden faktörler şu şekilde özetlenebilir: • Yaşama ilişkin derin bilgi sahibi olmaya katkı sağlayacak eğitimler almak, bu yönde bir iş yapmak, • Olumlu ve olumsuz yaşam deneyimleri yaşamak ve bunlardan dersler çıkarmak, • Yaşama ilişkin derin anlayış için sezgi ve farkındalık geliştirmek, • Sahip olunan bilgi ve becerileri genç kuşaklarla paylaşmaya istekli olmak, diğerlerinin refahıyla ilgili olmak, • Yaratıcılık, deneyime açık olmak gibi kişilik özelliklerine sahip olmak, • Belirli bir zekâ düzeyine sahip olmak.

Yanıt Açıklaması: Yaşlılık döneminde emeklilik, sevilen insanların kaybı, fiziksel gücün azalması ve sağlığın bozulması gibi nedenlere bağlı olarak sosyal yaşamın sınırları oldukça daralmaktadır. Çocuk ve torun sayısı, emekli olunan meslek ya da ebeveyn kaybının fiziksel gücün azalması kadar doğrudan etkiye sahip olduğu söylenemez. Yetişkinlik dönemindeki arkadaş sayısının ise sınırlayıcı değil, tam tersine olumlu etkisinin olabileceği söylenebilir. Doğru yanıt B'dir.

Yanıt Açıklaması: İyi eğitim görmüş bireyler yaşlılık döneminde daha az bilişsel gerileme göstermektedir. Kitap okumak, bulmaca çözmek, zekâ oyunları oynamanın bilişsel fonksiyonlar üzerinde olumlu etkileri olduğu düşünülmektedir. İlk dört seçenekte önleyici ve olumlu etki yaratabilecek örneklerden bahsedilmiştir. E seçeneğinde ise dikkat edilmediğinde tetikleyici etki yaratacak durumlara örnek verilmiştir.

Yanıt Açıklaması: Yaşlılara ve yaşlanmaya yönelik tutumları, önyargıları belirlemek amacıyla bazı ölçme araçları kullanılmaktadır. Bunlardan birisi yaşlılara yönelik farklı tutumları temsil eden 23 maddeden oluşan Yaşlı Ayrımcılığı Tutum Ölçeğidir.

Yanıt Açıklaması: Benlik kavramı bireyin kendisine ilişkin sahip olduğu imajdır. Bu imaj bireyin kendine ilişkin algısının düzenlenmiş, ahenkli ve bütünleşmiş örüntüsüdür. Temel olarak “Ben kimim?” sorusuna verilen yanıtı içerir. Doğru cevap E seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: İlk dört seçenekte, yaşlı bireyi tanımada uygulanacak olan testlerin özellikleri hakkında bilgiler verilmiştir. E seçeneğinde ise testlerin yasalara uygun olarak, gerekli izinlerin alınarak uygulanması ve çıkan sonuçlara göre kişilerin haklarının yasal tedbirler ile korunması hakkında bilgi verilmiştir. Bu yönüyle diğer seçeneklerden ayrılır.

Yanıt Açıklaması: Yaşlılar emeklilikte önemli kararlar almak ve büyük değişiklikler yapmak için zamana gereksinim duymaktadırlar. Yetişkin çocuklar bazen bu durumu göz ardı edebilmektedir. Oysa yetişkin çocuklar, ebeveynlerinin kararsızlık yaşamalarının doğal olduğunu kavrayıp, buna göre davrandıklarında hem emekli ebeveynlerine destek olabilecek hem de aralarındaki ilişkiyi sarsmadan sürdürebileceklerdir.

Yanıt Açıklaması: Doğru cevap D dir. “İnsanların ön yargılarını parçalamak, bir atomu parçalamaktan daha zordur” ifadesini Enstein kullanmıştır.

Yanıt Açıklaması: Yaşlıda çiğneme bozukluklarına neden olan faktörler: • Diş kayıpları • Çürük veya kırık dişler • Periodontal hastalıklar: Dişeti ve dişleri destekleyen diğer dokuları etkileyen iltihabi hastalıklar • Atrizyon sonucu düzleşmiş diş düzeyleri • Hatalı yapılan diş tedavileri • Çoğunlukla uyku esnasında oluşan güçlü çene hareketlerinin neden olduğu çeneleri sıkma, dişleri gıcırdatma (Bruksizm) olay • Sinir-kas iletisi sorunları • Ağzın yumuşak ve sert doku lezyonları • Yüz-çene eklem sorunları • Ağız dokularını etkileyen sistemik hastalıklar Doğru yanıt E'dir

Yanıt Açıklaması: Bellek kayıplarını azaltmak amacıyla yapılabilecek bazı çalışmalar vardır. Bu çalışmalar; Bellek geliştirme becerileri geliştirme, Korunan bellek işlevlerini en üst düzeydekullanabilme becerisi geliştirme (bulmaca çözme, kağıt oyunları, satranç, kelime oyunu oynama vb. etkinlikler), Bellek kayıplarına ilişkin korku ve kaygıylabaşa çıkma becerisi geliştirme, Fiziksel ve zihinsel sağlığın korunması (fiziksel etkinlikler yapma, uğraşılar geliştirme vb) şeklinde sıralanabilir.

Yanıt Açıklaması: Dikkat, Seçici Dikkat, Bölünmüş Dikkat ve Sürekli Dikkat olmak üzere üç boyutta incelenmektedir.

Yanıt Açıklaması: Ergenliğin ardından gelen gençlik yıllarında bireylerin arkadaş çevresi genişlemektedir. Hatta gençlik yılları bireylerin arkadaş çevresinin en geniş olduğu yıllardır.Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: Bilinçli bir biçimde bilinen olay, durum ya da kavram bilgisini içeren bellek türü açık bellektir.