Yaşlı Psikolojisi

Yanıt Açıklaması: Yaşlılık döneminde bilişsel gelişimde yaşanan değişimler, sadece yaşlanma ile açıklamak mümkün değildir. Birçok başka faktörün de bu dönemdeki bilişsel beceriler üzerinde etkili olmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Etkinlik ve yaşam doyumları farklı dört kişilik tipi tanımlanmıştır. Bunlar bütünleşmiş, zırhlı-savunucu, pasif-bağımlı ve bütünleşmemiş kişilik tipleridir. Doğru yanıt A'dır.

Yanıt Açıklaması: S eçici Dikkat dış çevreden gelen çok sayıda uyarıcıdan birine odaklanmayı, diğerlerini görmezden gelmeyi ifade etmektedir. Örneğin bu kitabı okurken sadece kitaba odaklanıp, etrafınızdaki diğer nesneleri, sesleri görmezden gelerek seçici biçimde dikkat edersiniz. Doğru cevap A’dır.

Yanıt Açıklaması: Bellek kayıplarını azaltmak amacıyla yapılabilecek bazı çalışmalar vardır. Bu çalışmalar; • Bellek geliştirme becerileri geliştirme, • Korunan bellek işlevlerini en üst düzeyde kullanabilme becerisi geliştirme (bulmaca çözme, kağıt oyunları, satranç, kelime oyunu oynama vb. etkinlikler), • Bellek kayıplarına ilişkin korku ve kaygıyla başa çıkma becerisi geliştirme, • Fiziksel ve zihinsel sağlığın korunması (fiziksel etkinlikler yapma, uğraşılar geliştirme vb) şeklinde sıralanabilir. Doğru yanıt B'dir.

Yanıt Açıklaması: Ailenin desteği alınmadan daha doğrusu aile bir bütün olarak ele alınmadan sorunlara çözüm aramak işe yaramayacak hatta sadece hasta ile ilgili olmaktan çıkıp bütün aileyi derinden etkileyecektir. Ailenin yaşlı bir üyesinde bilişsel bir bozukluk ortaya çıktığında ailedeki rol dağılımlarının hemen altüst olacağı görülecektir. Aile danışmasına başlamanın en iyi yolu hastanın yaşadığı durumları ailenin nasıl algıladığı ve bu durumların ortaya çıkmasının aileleri nasıl etkilediği üzerine eş duyumsal bir yaklaşımla açıklama yapmaktır. Özellikle Alzheimer gibi süreğen ve ruhsal bir hastalığı olan yaşlılarla yaşayan ailelerle danışma uygulamaları gerçekleştirilerek aile bireylerinin çaresizlik ve suçluluk duyguları azaltılabilir; hasta yaşlıya karşı takındıkları tutumlar olumluya dönüştürülebilir. Doğru yanıt C'dir.

Yanıt Açıklaması: Kişilik kavramı daha genel bir özellikken, benlik kavramı kişilik kavramının altında yer alan bir kavramdır.

Yanıt Açıklaması: Emekliliğe uyum bir takım evrelerden oluşmaktadır. Bu evreler balayı evresi, hayal kırıklığı evresi, yeniden yönelim evresi, kararlılık evresi ve sonlandırma evresidir. Doğru yanıt E seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Olası benlikler kuramı 1986 yılında ortaya konulmuştur.

Yanıt Açıklaması: Açıklık kişilik özelliği deneyime açık olmakla ilişkilidir. Bu kişilik özelliğine yüksek düzeyde sahip kişiler yeni fikirlere, deneyimlere açık, yaratıcı kişilerdir. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Psikolojik Danışman: Psikolojik danışman eğitimi Eğitim Fakültelerinde bulunan Psikolojik Danışma ve Rehberlik Programlarında (PDR) sunulmaktadır. Ayrıca, enstitülere bağlı PDR yüksek lisans ve doktora eğitimleri alarak da psikolojik danışman unvanı alınmaktadır. Psikolojik danışmanlar klinik sorunu, ruhsal hastalığı olmayan bireylerin yaşamda karşılaştıkları gelişime bağlı veya durumsal olan sorunların, krizlerin üstesinden gelmelerine, uyum yeteneklerini geliştirmeye, kapasitelerini en üst düzeyde kullanmalarına, gerçekçi kararlar vermelerine ve kendilerini gerçekleştirmelerine yardımcı olmaya çalışırlar.

Yanıt Açıklaması: Psikolojik bağlamda tutum , bireyin bir olaya, kişiye, nesneye veya olguya dair düşünce, duygu ve davranışlarını düzenli bir biçimde oluşturan eğilim şeklinde tanımlanabilir (Cüceloğlu, 2014). Yukarıda yapılan tutum tanımı incelendiğinde, tutumun düşünce, duygu ve davranış olmak üzere üç temel öğesinin olduğu görülmektedir. Düşünce, belli bir şeye dair sahip olduğumuz bilgileri, onunla ilgili olarak yapmış olduğumuz nedensel açıklamaları ifade eder. Duygu, belli düşüncelere sahip olduğumuz şeye karşı, düşüncelerimizle tutarlı biçimde gösterdiğimiz duygusal tepkileri ifade eder. Tutumun son öğesi olan davranış ise, belli bir şeye dair sahip olduğumuz düşünce ve duygulara uyumlu olarak gösterdiğimiz tüm davranışları, eylemleri ifade eder.

Yanıt Açıklaması: Yaşlılık döneminde yaşanan karmaşa benlik bütünlüğüne karşı umutsuzluktur. Bu dönemdeki karmaşanın başarılı biçimde çözümlenmesi ile ‘bilgelik’ kazanılır.

Yanıt Açıklaması: Erikson 80 ve 90’lı yaşları kapsayan bu dönemde bireylerin ilerleyen yaşla birlikte yeni gereksinimlerinin ortaya çıktığını vurgulamıştır. Bu görüşe göre daha önceki karmaşalar bu dönemde etkisini göstermektedir. Yaşamın ilk yıllarında gelişen özerklik duygusu da bu dönemde bireyin artık yetişkin olan çocukları ve doktorları gibi kişiler tarafından engellenebilir ve birey utanç ve şüphe yaşayabilir. Girişkenlikte bu dönemde geriler, bireyin bir amaç için çabalaması yaşlılıkta oldukça güç olabilir. Dolayısıyla soruda verilen tüm bilgiler doğrudur. Bu nedenle cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: Yaşlıların yakınları ile birlikte yaşamaktan dolayı yaşadığı sıkıntıları önceden hazırlanan farklı türdeki sorularla öğrenmeye çalışılan veri toplama yöntemi ankettir.

Yanıt Açıklaması: verilen sıfatlar uyumluluk özelliğini yansıtır.

Yanıt Açıklaması: A seçeneği dışında verilen seçeneklerde yaşlı bireylere dair toplumun kuşaklar boyunca taşıdığı yargı ve tutumlar verilmiştir. A seçeneğinde ise yaşın kronolojik olarak artması ve yaşlanmanın kaçınılmaz olduğu düşüncesinin yanlış olduğunu savunan bir ifade yer almaktadır. Çünkü toplumsal, psikolojik ve teknolojik değişimler kronolojik olarak belirlenen yaşlılık dönemi anlayışının değişmesine de yol açmıştır. Aynı yaşta olup, yaşlılığı psikolojik anlamda farklı düzeyde hisseden bireyler olabilir. Yani, kişinin olduğu yaş değil, hissettiği yaş önemlidir.

Yanıt Açıklaması: Kişilik gelişiminde çevrenin de önemli rolü olduğunu vurgulayan Erikson bu dönemlerden nasıl geçtiğimizin tek belirleyicisinin genetik olmadığını aynı zamanda çevrenin de önemli rolü olduğunu savunur.

Yanıt Açıklaması: Ergenlik ile birlikte kimliğe karşı rol karmaşası yaşanır. Bu dönemdeki karmaşanın başarılı biçimde çözümlenmesi ile ‘bağlılık’ kazanılır. Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: En sağlıklı tutum kabulcü tutumdur. Bu tutumu sergileyen yaşlılar, yaşamlarında meydana gelen değişimleri yaşlanma sürecinin bir parçası gibi görürler; geçmişe ve bugüne dair gerçekçi bir değerlendirme yapıp kayıplar, hatalar, pişmanlıklar kadar başarıları, kazanımları ve birikimleri birlikte dengeli bir biçimde ele alırlar.

Yanıt Açıklaması: İşte tüm bu olumsuz etkiler kabul edildiğinde bu dokuzuncu dönemde yaşlılık aşkınlığının ortaya çıkması mümkündür. Yaşlılık aşkınlığı bir şeyleri aşmak ve ötesine geçmek olarak tanımlanmıştır. Bunu yaşayan bireylerin ise; evren ile bütünleşme içinde olduklarını hissettikleri, zaman algılarının ise bugün, en fazla gelecek haftayı içerdiğini, mekânsal algılarının gerilediği, ölümü herkesin yaşayacağı fikrini benimsedikleri ve kendilik algılarının genişleyerek bağlantılı olunan diğer insanları da kapsar hale geldiği deneyimleri yaşadığı öne sürülmektedir (Erikson, 1997). Özetle bu dönem birçok karmaşanın yeniden gün yüzüne çıktığı ama aynı zamanda benlik bütünlüğünün de aşıldığı , evren ve diğer tüm insanlarla bütünleşilen bir dönemdir.