Yaşlı Psikolojisi

Yanıt Açıklaması: Eğitim düzeyinin de tıpkı cinsiyet gibi bir etkiye sahip olduğu, eğitim düzeyi yüksek bireylerin düşük bireylere göre yaşam boyu daha yüksek benlik saygısına sahipken, yaşlılıkla birlikte bu farkın azaldığı görülmüştür. 70’li yaşlarla birlikte başlayan benlik saygısındaki düşüşte hangi faktörlerin etkili olduğunun incelendiği araştırmada sosyoekonomik statü ve fiziksel sağlığın bu düşüşteki önemli etkenlerden olduğu ortaya konmuştur. Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: Yaşlıların sosyal çevrelerinde üç tür ilişkinin öne çıkmaktadır. Bunlar: (a) eş, kardeş, çocukluk arkadaşları gibi bireylerle kurulan yakın ilişkiler, (b) gençlik yıllarından beri devam eden dostlarla kurulan sosyal ilişkiler, (c) resmi grup ya da kulüplere üyelikler aracılığı ile geliştirilen ilişkilerdir.

Yanıt Açıklaması: Yaşlıların yaşlanmaya dair tutumlarını belirlemek amacıyla Dünya Sağlık Örgütünde bir proje kapsamında Avrupa Yaşlı Tutum Anketi (AYTA) geliştirilmiştir.

Yanıt Açıklaması: Önyargı ya da diğer adıyla kalıp yargı ise, bireyin eksik, yanlış bilgiye dayalı olarak veya gerçek bilgiye ulaşmadan önce belli bir şeye karşı gösterdiği yanlı tutumdur.

Yanıt Açıklaması: Çevreden gelen bilginin duyusal belleğe aktarılmasından sonra bir sonraki aşama olan kısa süreli belleğe gönderilmesi için mutlaka bu bilgiye dikkat edilmesi gerekmektedir. Yaşlılık döneminde de dikkat sürecinde gerilemeler yaşandığı için bu dönemde bireyler karşılaştıkları yeni bir durumu üzerinden çok kısa bir süre geçmeden unutabilmekte, böylece yaşlılık döneminde hafıza zayıflamakta, yeni öğrenmeler güçleşmektedir.

Yanıt Açıklaması: Gençler arasında yaşlılara ve yaşlılığa dair bazı yanlış inançlar bulunmaktadır: • Tüm yaşlılar hastadır. • Yaşlı insanlar günümüzün yaşantılarını anlamazlar ve az vericidirler. • Tüm yaşlılar gri saçlı, gözlüklü ve işitme cihazlıdırlar. • Yaşlılar karar vermede ve yargılamada yavaştırlar. • Yaşlılar kendi ihtiyaçlarını karşılayamazlar ve kendilerini yönetemezler. • Yaşlılar mutsuz, amaçsız ve cinsel aktiviteye ilgisizdirler. • Birçok yaşlı uzun süreli bakım kurumlarından yararlanabilir, çünkü aileleri veya arkadaşları onlara bakmazlar. Bunların yanı sıra doğru ifadeler ise: • Birçok yaşlı iyi durumda ve aktiftir. • Yaşlı insanların zamanları, paylaşılacak geçmiş deneyimleri vardır. • Tüm yaşlıların gri saçları, gözlükleri ve işitme cihazları yoktur. • Yaşlılarsıklıkla karar vermek ve zor fikirleri anlamakta gençlerle fikirlerini paylaşırlar ve yardımcı olurlar. • Birçok yaşlı ölene kadar kendisini yönetme yeteneğine sahiptir. • Birçok yaşlı kendisini, gençlik yıllarındaki gibi hisseder.Yaşamları aktiftir ve cinsellik yaşamlarının bir parçasıdır. • Yaşlı nüfusun sadece %5’inin uzun süreli bakıma ihtiyacı vardır. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Bilişin bazı boyutlarının yaşlılıkta korunmasını hatta artışını sağlamak için hareketsiz kalmama, eğitim, yaşam deneyimlerinden ders çıkarma, yeni deneyimlere açık olma ve diğer insanlarla ilgili olmak gerekir.

Yanıt Açıklaması: Yaşlılıkta deneyşme bağlı kristalize zekada düşüş gözlenmez.

Yanıt Açıklaması: Schaie’nin modelinde bilişsel gelişim Piaget’den farklı olarak yaşam boyu devam eden bir süreç olarak ele alınmış ve her aşamada bilişsel kapasitenin rolüne odaklanılmıştır. bu modelde çocukluk ve ergenlik yılları kazanım aşaması olarak adlandırılmıştır. Bu aşamada birey sürekli olarak mümkün olduğunca çok bilgi edinmeye ve beceri geliştirmeye odaklanır.

Yanıt Açıklaması: Açık bellek bilinçli bir biçimde bilinen olay, durum ya da kavram bilgisini içerirken, örtük bellek daha çok otomatik olarak gerçekleştirilen beceri ve rutinlere ilişkin bilgiyi içerir.  Açık belleğin yaşlanmadan çok daha fazla etkilendiği, buna karşın örtük belleğin çok daha az etkilendiği görülmektedir. Bu nedenle yaşlı bireyler ev adresleri ya da cep telefonu numaralarını hatırlamakta güçlük çekebilirler ancak arabanın nasıl kullanıldığı ya da bir müzik enstrümanın nasıl çalındığını çok daha kolay hatırlayabilirler.

Yanıt Açıklaması: Yaşlılık danışmanlığının, terapisinin nihai amaçları her türlü farklı yaklaşım için geçerli olacak şekilde; a. Umudu, kendine yeterlilik ve denetim duygusunu teşvik etmek, b. Bakım veren kimse ya da kimselerle sağlıklı bir ilişki kurmak, c. Anlam duygusuna bir açıklık kazandırmak, d. Çevreyle yapıcı olumlu ilişkiler kurmak olarak sıralanabilir. Doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: Yaşlılıkta kişilik gelişimi açısından en uyumsuz grup olan ve psikolojik işlevlerinde bütünüyle bozukluk, duygu kontrolünde zayıflık ve düşünme işleminde bozulmalar söz konusu kişilik tipi bütünleşmemiş kişilik tipidir.

Yanıt Açıklaması: Yaşlılık aşkınlığı bir şeyleri aşmak ve ötesine geçmek olarak tanımlanmıştır. Bunu yaşayan bireylerin ise; evren ile bütünleşme içinde olduklarını hissettikleri, zaman algılarının ise bugün, en fazla gelecek haftayı içerdiği, mekânsal algılarının gerilediği, ölümü herkesin yaşayacağı fikrini benimsedikleri ve kendilik algılarının genişleyerek bağlantılı olunan diğer insanları da kapsar hale geldiği deneyimleri yaşadığı öne sürülmektedir.

Yanıt Açıklaması: Yaşlı bireylerin orta yetişkinlikteki etkinliklerini yaşlılık döneminde de mümkün olduğunca en uzun süre sürdürmeleri gerektiğini vurgulayan kuram, Etkinlik Kuramıdır.

Yanıt Açıklaması: Piaget’e göre karmaşık düşünce süreçleri geliştirme yani bilişsel gelişim yaşamda dört aşamadan geçerek gerçekleşir. Bu aşamalar Duyusal Motor Dönem , İşlem O¨ncesi Dönem, Somut İşlemler Dönemi ve Soyut İşlemler Dönemi olarak adlandırılmaktadır. Doğru cevap D’dir.

Yanıt Açıklaması: Olası benlikler bireyin gelecekteki benliğine iliş­kin değerlendirmelerini içermektedir. Üç tür ola­sı benlik tanımlanmıştır; beklenen, umulan ve korkulan benlik . Beklenen benlik bireyin şuan ki koşullarını değerlendirip, gelecekte gerçekle­şeceğini düşündüğü benliği, umulan benlik ise gerçeklemesini istediği benliği ve korkulan benlik ise bireyin gerçekleşmesinden korktuğu benliğini içermektedir.

Yanıt Açıklaması: Yaşlılıkta kişilik ve benlikte nasıl gelişimler görüldüğüne ilişkin çeşitli kuramlar bulunmaktadır. Bu kuramlarda yaşlılık döneminde kişilik gelişimi farklı biçimlerde ele alınmaktadır. Bu kuramlardan biri de Erikson’un Psikososyal Gelişim Kuramı'dır.

Yanıt Açıklaması: Yetişkinlik yıllarındaki bilişsel gelişimi kapsamlı biçimde ele alan kuram ise Schaie’nin Bilişsel Gelişimin Aşamalı Modelidir.

Yanıt Açıklaması: Oral dönem: 0-1,5 yaşlar arasında bebeğin haz odağı ağız ve ağız bölgesidir. Çocuk bu dönemde dünyayı ağzıyla tanımaya çalışır, verilen her şeyi ya da eline geçirdiği herşeyi ağzına götürür. Doğru yanıt A'dır.

Yanıt Açıklaması: Kaygılı ve güvensiz olma durumu Nevratizm in özelliklerinden biridir.