Yaşlılarda Görülebilecek Sorunlar Ve Bakım Hizmetleri

Yanıt Açıklaması: Hastane ortamı ya da hekim ofisinde ölçülen kan basıncının yüksek bulunmasına karşın günün diğer saatlerinde evde ve klinik dışında yapılan ölçümlerin normal olması “beyaz önlük hipertan- siyonu” olarak tanımlanır.

Yanıt Açıklaması: Hipertansiyon risk faktörleri arasında; yaşın ilerlemesi, sigara kullanma, menapoza girme, kalp damar hastalıkları, hipertansiyona neden olan ilaç                kullanımları, yağdan ve tuzdan zengin diyetle beslenme, ailede hipertansiyon tanısı varlığı yer almaktadır. Hipertansiyon belirtileri arasında; genellikle başın arka bölgesinde gelişen baş ağrısı, burun kanaması, kulak çınlaması, baş dönmesi, çarpıntı, bayılma sayılabilir. Yaşla birlikte kan basıncında artma görülmesinin temel nedenleri ise; büyük arterlerdeki elastisite kaybı, arheroskleroz gibi farklı nedenlerle damar rijiditesinin artması, kalpteki (kollejen lif) yapısal değişiklikler, kalp ileti sistemindeki bozukluklar, kalbin hipertrofisi ve kanın yoğunluğu sayılabilir. Doğru yanıt C’ dir.

Yanıt Açıklaması: İlaç uyumunu etkileyen faktörlerden biri duygusal nedenlerdir. Duygusal nedenler, İlaca/tedaviye yönelik önceden yaşanılan bir deneyimin uyumu etkilemesidir. Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: Düşmeyi önlemek için çevresel ve bireysel ön­lemlerin alınması gerekir. Çevresel önlemler konut içi düzenlemeler ve dı­şarıya yönelik düzenlemeleri kapsar

Yanıt Açıklaması: Yaşlılarda kalça kırıklarının %90’dan fazlası düşme sonrası gelişir.

Yanıt Açıklaması: Medikal Tedavi: Antimuskarinik ilaçlar, mesane kapasitesini artırır ve mesane doluluğu süresince bazal asetilkolin salınımını bloke ederler. Dar acılı glokom, bozulmus gastrik boşalma ve üriner retansiyonda kontrendikedir. Çeşitli doz ve formüllerde farklı antimuskarinik ajanlar mevcuttur: darifenasin, propiverin, fesoterodin, oksibutinin solifenasin, tolterodin ve trospiyum. Ağız kuruluğu, konstipasyon, görme bulanıklığı, taşikardi, sersemlik ve kognitif fonksiyonlarda azalmaya yol açabilirler.

Yanıt Açıklaması: Geçici üriner inkontinans nedenleri aşağıdaki gibidir: • Delirium (akut konfüzyonel bozulma-deliryum) • Infection (idrar yolu enfeksiyonu) • Atrophic vaginitis (atrofik vajinit-üretrit) • Pharmaceutical (ilaçlar) • Psychological (psikolojik nedenler) • Excess fluids (fazla sıvı atılımı) • Restricted mobility (hareket kısıtlılığı) • Stool impaction (gaita tıkacı) Oysa IV. maddede verilen ifade üriner inkontinansın belirti ve bulguları arasında sayılmaktadır. Dolayısıyla doğru cevap B şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Sıkışma tipi inkontinans; detrusör aşırı aktivitesine bağlı olarak kontrol edilemeyen ani sıkışma tipi hissi ile idrar kaçırılmasıdır . Fonksiyonel inkontinans; mesane fonksiyonel ve yapısal olarak normal olmakla birlikte; demans, depresyon ve deliryum gibi kognitif ve psikolojik problemleri olan kişilerin kontinans yeteneğini organize edememesinden ya da ortopedik problemler nedeni ile hareket yeteneği kısıtlanmış kişilerin zamanında tuvalete gitme becerilerinin azalmasından kaynaklanmaktadır. Stres inkontinans; pelvik taban kaslarının gevşemesi sonucu abdominal basıncın üretral sfinkter kapanma basıncını aştığı; öksürme, gülme ve hapşırma gibi aktivitelerden sonra küçük hacimli idrar kaçışı olmasıdır. Taşıma inkontinans; bozulmuş mesane duvar kontraksiyonu ya da sfinkterin gevşeme kusurundan dolayı artan mesane volumunun ve intravezikal basıncın; mekanik baskı yaratarak sürekli bir idrar kaçışına neden olmasıdır. Miks inkontinans; stres tipi ve sıkışma tipi inkontinansın bir arada olduğu inkontinans tipidir. Bu sebeple, doğru cevap D şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Hipertansiyonun primer (esansiyel) ve sekonder olmak üzere iki çeşidi bulunmaktadır. Primer hipertansiyonda neden belirli değildir ve bu grup hipertansiyon hastalarının %95’ ini oluşturmaktadır. Böbrek, kalp ve damar hastalıkları ve bazı ilaç kullanımları hipertansiyona neden olmaktadır. Bu nedeni bilinen grup, sekonder hipertansiyondur ve primere göre daha genç yaş grupta görülmekte ve hipertansiyon vakalarının yaklaşık %5’ini oluşturmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Mesane eğitimi ve pelvik taban kasları egzersizleri gibi davranışsal tedaviler; sıkışma, stres ve miks tip inkontinansda sıklıkla kombine edilerek uygulanabilmektedir. Doğru yanıt "B" seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Yaşlanma ile birlikte gastrointestinal sistemde değişiklikler görülmektedir. Ağız ve diş yapısında değişiklikler, diş sayısında azalma, tükrük salgısında değişiklikler, gerek nörolojik gerekse gastrolojik hastalıklara bağlı yutmada değişiklikler, metabolizmanın ve peristaltik hareketlerin yavaşlaması, sindirim enzim ve salgılarının azalması, mide hareketlerinde değişiklikler, mide boşalma hızında azalma, mide kan akımında azalma, mide barsak motilitesinde azalma, doku perfüzyonunda azalma, yağ dokusunda artma, vilüslerin yapısındaki değişiklikler bunlar arasında sayılabilir. Bu değişikliklere bağlı olarak oral alınan ilaçların farmakokinetiği etkilenebilmektedir. Buna rağmen IV. maddede verilen denge problemlerinin ortaya çıkması ile ilgili ifade, yaşlanma ile birlikte gastrointestinal sistemde görülen değişiklikler arasında gösterilemez. Dolayısıyla, doğru cevap E şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Hipertansiyon komplikasyonları (hastalığa bağlı gelişen problemler) arasında, beyin gibi hayati organlarda kanamalar, görme kaybı, felç gibi nörolojik durumlar, kalp ve böbrek gibi kan basıncı yüksekliğinden olumsuz etkilenen organlarda yetmezlikler sayılabilir. Bu nedenle her yaş grubu için geçerli olmak üzere sistolik kan basıncı 140 mmHg ve diyastolik kan basıncı da 90 mmHg’ nın altında olmalıdır. Eğer bireyde diabetes mellitüs (şeker hastalığı) gibi kronik hastalıklar mevcutsa bu değerler 130 mmHg ve 80 mmHg’ı geçmemelidir. Doğru yanıt D’dir.

Yanıt Açıklaması: Acil telefon numaraları (ambulans, yangın vb.) her telefona yapıştırılmalıdır. Rakamları kolayca seçilen telefonlar tercih edilmelidir. Mümkünse telefonlar her odaya yerleştirilmelidir. Düşme durumunda yerden uzanabilecek mesafede olmalıdır.

Yanıt Açıklaması: Hipertansif yaşlı bireyde önerilen hipertansiyon değerleri 140 mmHg ve 80 mmHg iken son çalışmalarda yaş ilerledikçe tolere edilebilen değerlerin önerilen değerlerden daha yüksek olduğu belirtilmiştir. Örneğin 75 yaş üstü bireylerde aşılmaması önerilen bu değerler 150 mmHg ve 90 mmHg dır

Yanıt Açıklaması: Hipertansiyon, yaygın olarak görülmesi nedeniyle üzerinde önemle durulması gereken kronik bir hastalıktır. Epidemiyolojik çalışmalar, otuzlu yaşlarda %20-25 olan hipertansiyon prevelansının yaşla birlikte artış gösterdiğini ve 60 üzeri yaş grubunda %50’lere çıktığını belirtmektedir. Bununla birlikte erişkin bireylerde hipotansiyon sistolik kan basıncının 120 mmHg’den ve/veya diyastolik kan basıncının 80 mmHg’den düşüklüğü olarak tanımlanmaktadır. Dolayısıyla doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: Birey ile ilgili faktörler: Sosyodemografik durum, eşlik eden farklı hastalıklar, kognitif yetenek, sağlık okuryazarlığı, sağlık inançları, İlaçlarla ilgili faktörler: ilaç sayısı, yan etkileri, rejimi uygulama yolu, Diğer faktörler: Hasta sağlık profesyoneli iletişimi, ilaça ulaşım, maliyet, sosyal destek sistemleridir.

Yanıt Açıklaması: Son 12 ay içinde istem dışı idrar kaçırmanın olması ya da ayda birden fazla idrar kaçırmanın olması olarak değerlendirilen hastalık üriner inkontinansdır. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Antikoagülan/Antiagregan ilaç grubu kanama riski yaratabileceği öğrenilmeli ve idrarda, balgamda, kusmukta dışkıda kan /katran rengi dışkı, hipotansiyon, taşikardi, ciltte peteşi, ekimoz, purpura ve baş dönmesi gibi iç kanama belirtileri dahil olmak üzere kanama bulguları saptandığında sağlık kuruluşuna başvurulmalıdır.

Yanıt Açıklaması: Görme keskinliğinde azalma, karanlığa uyum­da azalma, göz kamaşması ve kontrast duyarlılığın­da azalma gibi görme sorunları yaşlıların düşme­sine zemin hazırlar. Görmede, özellikle kontrast duyarlılığındaki bozulma önemlidir. Bu durumda kişi içinde bulunduğu ortamdaki kenarları, örne­ğin basamak, ağaç kökü, su oluğu ve kaldırımdaki çatlak gibi eşitsizlikleri fark edememektedir.

Yanıt Açıklaması: Hipertansiyon hastaları riski erkeklerde 55, kadınlarda 65 yaşını aşma olarak belirtilmektedir. Doğru cevap A'dır.