Temel Sağlık Ve Hastalık Bilgisi

Yanıt Açıklaması: İçme ve kullanma suyunun renk, koku, berraklık gibi fiziksel özelliklerinin uygun hâle getirilmesi, ağır metallerden ve zararlı olan kimyasal maddelerden arındırılması ile mikrobiyolojik ajanlardan temizlenerek kullanıma uygun hâle getirilmesi işlemlerine suyun arıtılması işlemleri denmektedir. Bu aşamada suya bazı işlemler uygulanmakta ve suda bulunan zararlı maddeler sudan arındırılmaktadır. İlk olarak suda asılı hâlde bulunan istenmeyen maddelerin dibe çökmelerini sağlamak amacıyla suya ağır olan bazı kimyasal maddeler ilave edilir. Bu aşamaya koyulaştırma (koagülasyon) aşaması denir. Bu maddelerin etkisiyle bir araya gelen maddeler suyun dibine çöker. Bu ikinci aşamaya çöktürme (sedimentasyon) aşaması denir. Suyun içindeki daha küçük yapıdaki maddelerin süzülmesi amacıyla kum, çakıl gibi maddelerin yanında son yıllarda yeni teknolojik ürünlerden mikro düzeyde süzülmeyi sağlayan zar filtrelerin kullanıldığı filtrasyon aşaması üçüncü aşamayı oluşturmaktadır. Dördüncü aşamada suyun mikrobiyolojik ajanlardan arındırılmasının sağlanması amacıyla çoğunlukla klor kullanılmakla birlikte ozon ve radyosyondan da yararlanılmaktadır. Bu aşamaya da dezenfeksiyon aşaması denilmektedir. Bu işlem sonrasında su büyük tanklarda ve depolarda dağıtıma hazır hâlde bekletilirler (depolama).

Yanıt Açıklaması: • Ven: CO 2 ve atık maddelerde zengin kanı, yani kirlenmiş kanı kalbe taşıyan toplardamarlardır.

Yanıt Açıklaması: Oksijence zengin ancak bazı kimyasal atık maddelerce kirli olan kan, kalpten aorta ile çıkar ve renal arter ile (böbrek atardamarı) böbreğe ulaşır. Böbreğin süzme birimine “nefron” denir.

Yanıt Açıklaması: Hijyenin anlamı ise sağlığa zarar verecek ortamlardan korunmak için yapılan tüm uygulamalar ve alınan tüm temizlik önlemleridir. Doğru cevap D seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Letalite: Ölenlerin hastalananlara oranıdır. Doğru cevap B seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: İnsülin pankreas tarafından üretilir. Yiyeceklerle bağırsak aldığımız besin ögeleri (karbohidratlar, yağlar gerekirse proteinler), kan dolaşımına verilmeden önce glukoza dönüştürülür. Kanda glukoz seviyesi artınca pankreastan insülin salgısı artar ve kandaki glukoz insülin uyarısıyla vücut hücreleri içine alınır, ya hemen enerji üretiminde(ATP olarak) kullanılır ya da gerektiğinde kullanılmak üzere hücre içinde glikojen olarak depo­lanır.

Yanıt Açıklaması: Kalbin kasılmasına, yani kanı pompalamasına “sistol”, kalbin gevşemesine yani kanın kalbe gelmesinin sağlanmasına ise “diyastol” denir. Kalbin stetoskop adı verilen dinleme cihazı veya vücuttaki arterlerden (atardamarlar) atımın hissedilmesine “nabız” denir. Nabız sayısı 60/dakika altında ise “bradikardi”, nabız sayısı 90/dakika üzerinde ise “taşikardi” denir. Kanın damar duvarına yaptığı basınca ise “tansiyon” denir.

Yanıt Açıklaması: Veba zoonoz hastalıklardandır. Doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: Growth Hormonun fazla salgılanması sonucu gigantizm ve akromegali, az/yetersiz salgılanması sonucu ise cücelik ortaya çıkar.

Yanıt Açıklaması: Vücutta gözle görülemeyecek kadar küçük (bakteri, virüs, mantar, protozoon, riketsiya) ve görülebilecek kadar büyük (bazı helmint parazitler) patojenik özelliğe sahip zararlı organizmaların neden olduğu hastalıklara infeksiyöz hastalıklar denir. Doğru seçenek E'dir.

Yanıt Açıklaması: Beyin felci çok acil müdahale edilmesi gereken, dakikanın değil her saniyenin yaşam için çok değerli olduğu beyin hasarıdır. Beyin felcine yol açabilen sorunlar şunlardır; • Yüksek kan basıncı hastalığı ya da aniden yükselen kan basıncı, • Yüksek kolesterol seviyesine bağlı damarlarda aterosklerotik plak oluşumunun yol açtığı damar daralması, • Kalp yetmezliği veya kalp hastalıklarına bağlı kalp krizi sonucu kalbin yeterince kan pompalayamaması, • Tedavi edilmeyip kontrol altına alınmamış diyabete bağlı şeker metabolizmasındaki bozukluklar, • Tıkanma yaratabilecek kan kanseri ya da kan hastalıkları • Beyin felcine yol açabilecek beyin kan damarı fonksiyon bozuklukları. Doğru seçenek D'dir.

Yanıt Açıklaması: Kanser ve kalp hastalıkları (kalp krizi, hipertansiyon) en çok ölümün görüldüğü kronik hastalıkların başında gelmektedir.

Yanıt Açıklaması: Kalp krizinin başlıca belirtileri; sırtta, çenede veya boyunda ağrı veya rahatsızlık, baskı, baş dönmesi, zihin bulanıklığı veya bayılma, göğüs ağrısı veya göğüste baskı, sıkışma, kol ve omuzda ağrı veya rahatsızlık, soluk alamama, sıkıntılı solunumdur. Doğru cevap E seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: AİLE PLANLAMASININ YARARLARI Aile planlamasının anne ve çocuk sağlığı ile toplum için yararları aşağıda sunulmuştur. Anne Sağlığı Üzerine Olumlu Etkileri: • İki gebelik arasındaki sürenin anne sağlığı için risk oluşturmayacak şekilde düzenlenmesini sağlar. Bu süre en az 2 yıl, ideali de 3 yıl olmalıdır. • Aşırı doğurganlığı önler. Kadının 4 ve üzeri doğumlarında ölüm ve hastalık riski artar. • Riskli gebelikleri önleyerek kadının sağlığını ve yaşamını korur. • İstenmeyen gebelikleri ve sağlıksız düşükleri önler. • Erken veya geç yaştaki gebelikleri önler. • Anneyi aşırı doğurganlık, istenmeyen gebelik, riskli gebeliklerden koruduğu için annenin ruh sağlığın da olumlu katkısı söz konusudur. • Anne ölümlerini önler. • Toplumda sağlıklı anne, kadın ve çocuk sayısı artar. Çocuk Sağlığı Üzerine Olumlu Etkileri: • İstenmeyen gebelikler nedeniyle istenmeyen bir çocuğun dünyaya gelmesine engel olur. • Erken ve geç yaşta gebe kalan kadınların çocuklarında sağlık sorunları daha sık ve kalıcı olabilir. Bunları önler. • Sağlıklı doğan bebek sayısı artar. • Aşırı doğurganlık, riskli gebelikler vb. sonucu bebek ölümlerinin olmasını engeller. • Bebekler çok kısa aralıklarla doğmayacağı için daha sağlıklı olurlar. • Ebeveynler çocuklarına daha fazla ilgi gösterebilirler, ekonomik gereksinimler ve eğitim olanakları sağlayabilir. Bunlardan dolayı çocuğun ruh sağlığı korunabilir ve geliştirilebilir. • Çocuklar daha iyi beslenme, barınma ve bakım olanaklarına sahip olabilir. Toplum Üzerine Olumlu Etkileri: • Kadınların ve çocukların sağlıklı olması sonucu sağlıklı bir toplum oluşur. • Etkili olarak aile planlaması uygulayan toplumlarda nüfus dengeli ve planlı bir şekilde artar. • Kadın ve çocuk sağlığı için harcanacak tedavi giderleri azalır. • Ekonomik kaynakların daha planlı ve verimli kullanılmasına yardımcı olur. Doğru cevap D şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Hastalıklardan dolayı göçler yaşanmıştır. Doğru seçenek D'dir.

Yanıt Açıklaması: Hipertansiyon Kalpten çıkan kanın arter duvarına yaptığı basınca “tansiyon” denir

Yanıt Açıklaması: Morbidite: Bir popülasyonda hastalığa yakalananların sağlamlara oranının yüzde veya binde olarak ifade edilmesidir. Mortalite: Bir popülasyonda ölenlerin, tüm popülasyona oranıdır. Letalite: O¨lenlerin hastalananlara oranıdır. İnsidans: Bir hastalığın belli zaman diliminde bir toplumda görülme sıklığı ve oranıdır. Prevalans: Bir hastalığın bir popülasyon içinde belirli bir süre aralığında eski-yeni vakaların birlikte görülme oranıdır.

Yanıt Açıklaması: Dolaşım sisteminin temel görevleri şunlardır: • Besinleri, suyu, oksijeni (O2) ve hormonları dokulara taşımak, • Karbondioksiti (CO2) dokulardan uzaklaştırarak akciğerlere taşımak, • Hücrelerde ve dokularda oluşan atıkları onlardan uzaklaştırarak böbreklere taşımaktır. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Ülseratif kolit kalın bağırsakta ülserler ve açık yaralar ile seyreden inflamatuvar bir hastalıktır. Bir alevlenen bir iyileşen hastalıktır ve en önemli belirtisi kanlı ve mukuslu ishaldir. Tabloya karın ağrısı eklenir. Kilo kaybı görülür.