Lojistik Planlama Ve Modelleme

Yanıt Açıklaması: Depo yönetimi denilince ilk akla gelen prensiplerden birisi ‘ilk giren ilk çıkar’ anlamına gelen İngilizce FIRST IN FIRST OUT teriminin kısaltması olan ve FIFO olarak anılan prensiptir. İngilizce bir kısaltma olmasına rağmen Türkçe lojistik jargonda kullanılır. Bu prensibe göre farklı zamanlarda partiler hâlinde gelen bir ürün çeşidinden bir miktar ürünün depodan çıkarılması gerektiğinde çıkacak ürünün, depoya ilk giren ürün olması gerekir. Bir başka ifadeyle depoya giriş tarihi en eski olan ürünler depodan en önce çıkarılır. Bu prensiple kullanım sürelerini depoda beklerken dolduran ürünlerin elden çıkarılması hedeflenir.

Yanıt Açıklaması: Parametreler: n : yüklenmeye uygun kutu sayısı m: yüklenecek paket sayısı pi : paket i’nin ağırlığı (i=1,...,m) q : kutuların kapasitesi

Yanıt Açıklaması: Bir müşterinin talebi birkaç farklı araçla da karşılanabilir. Bu durumda da müşteri talebinin en fazla kaç parçaya ve nasıl bölünebileceğinin önceden tasarlanmış olması gerekir. Müşteri taleplerinin tamamının bir defada karşılanmayıp bir kısmının karşılanması nedeniyle bu problem türüne kısmi taşımalı araç rotalama denir.Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: Amerika ve Avustralya’nın kırsal bölgelerinde birbirlerinden uzakta konumlanmış çiftlikler olması ve her zaman hepsine gitmek gerekmemesi nedeniyle ortaya çıkan kırsal posta problemi, kırsaldaki yerleşim yerlerinden esinlenildiği için bu şekilde isimlendirilmiştir. Doğru cevap C dir

Yanıt Açıklaması: Bir aracın bir merkezden yola çıkıp birkaç noktaya uğradıktan sonra tekrar başladığı yere dönmesi ile oluşan tura rota edı verilmektedir. Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: BF Sezgiseli (Best Fitting), eniyi yerleştirme sezgiseli olarak da adlandırılabilir. En az boş yer kalacak şekilde bir kutu arayıp yerleştirme prensibine dayanan algoritmanın adımları izleyen şekildedir.

Yanıt Açıklaması: Kazanım (Savings) algoritması Clarke ve Wright tarafından geliştirilmiş, kullanışlı ve etkin bir tur iyileştirme algoritmasıdır. Türkçede tasarruf algoritması adıyla da bilinmektedir. Tur iyileştirmeden kastedilen, algoritmanın her adımda eldeki turu iyileştirmesidir. Bu algoritma yönlü, yönsüz ve karma serimler üzerinde çalışabilir. Seyrek matrisin tam bağlı biçime çevrilmesine gerek yoktur. Kazanım algoritmasının gezgin satıcı probleminde eniyi çözümün en çok % 6 kadar uzağında çözüm bulabildiği de ispatlanmıştır.

Yanıt Açıklaması: Çoklu Çinli Postacı Problemi (k-Chinese Postman Problem-kCPP): k tane gezginin olduğu ve gezginler için kapasite sınırının olmadığı durumdur. Bu problem tıpkı çoklu gezgin satıcı problemi gibidir. Serimde k tane gezgin vardı ve her ayrıtın mutlaka bir gezgin tarafından ziyaret edilmesi gerekir. Amaç, toplamda en az mesafenin kat edilmesini sağlayacak şekilde gezginlerin rotalarını belirlemektir. Gezginlerin turları birbirleriyle kesişebilir. Aslında bu problem için Çinli postacı probleminin genel hâli de denebilir. Bir mahalledeki postaların çok sayıda postacı tarafından dağıtılması buna iyi bir örnek olur.

Yanıt Açıklaması: Ayrıt tabanlı rotalama problemleri, rotalama problemleri içinde uygulama alanı açısından çok karşılaşılan türdür ve çözümünün de oldukça zor olduğu kabul edilir. Bu tip problem türlerini ilk tanımlayan ve aynı zamanda serim kuramının da babası sayılan kişi büyük bilim insanı Euler’dir. Bu nedenle ayrıt tabanlı problemlere Euler turlu problemler de denmektedir. Ayrıt tabanlı rotalama problemi dendiğinde kastedilen şey, gezginin veya aracın tanımlanmış serimdeki ayrıtları ziyaret etmesi zorunluluğunun olmasıdır. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Kapasiteli ayrıt rotalama problemini diğer postacı problemlerinden önemli farkı her bir ayrıtın bir talep değerinin olmasıdır. Yani i. düğümden j. düğüme geçen bir araç için yol boyunca toplayacağı veya dağıtacağı miktar o ayrıtın talep değeri olarak isimlendirilir ve wij ile gösterilir.

Yanıt Açıklaması: Algoritmanın adımları şöyle verilmektedir: 1. Adım: Serimdeki tek ve çift dereceli düğümleri belirle. Bütün düğüm dereceleri çift ise Euler turu vardır, devam etmeye gerek olmaz, dur. Tek dereceli düğümler varsa 2. adıma geç. 2. Adım: Tek dereceli düğümleri listeleyerek bunların arasından hangilerinde git gel yapılabileceğini incele. Toplamda en az maliyet artışını verecek ayrıtları serime ekle. 3. Adım: Serimin genişletilmiş hâli için Euler turunu belirle. Toplam maliyet, bütün ayrıtların maliyetleri ve 2. adımda serime yeni eklenen ayrıtların maliyetleri toplamıdır. BUna göre doğru cevap C dir.

Yanıt Açıklaması: Periyodik yükleme, ürünlerin yükleme noktasına gelip bekledikleri ve belli zaman aralıklarıyla araçlara yüklendikleri durumdur.

Yanıt Açıklaması: Kapasiteli Ayrıt Rotalama Problemi (Capacitated Arc Routing Problem-CARP): k tane aracın ve araçların da kapasite sınırlarının olması hâlinde ortaya çıkan rotalama. Çözümü kolaylaştırmak için genellikle araçların türdeş olduğu varsayılır.Ama bu durumda bile problem çok karmaşıktır ve eniyi çözümünü bulmak kolay olmaz. Özellikle alt turların engellenmesine dönük olarak yazılan kısıtlar nedeniyle, 20 düğümlü küçük boyutlu problemlerde bile eniyi çözümün bulunamadığı durumlarla karşılaşılabilmektedir. Günümüzde çözülmesi en zor rotalama problemi olarak kabul edilmektedir. Öte yandan en sık karşılaşılan rotalama problemi olduğu da söylenebilir. Çöp veya özel amaçlı atıkların toplanması, bakkallara su ve gazete dağıtılması ve lojistik firmalarının şehir içi paket dağıtımlarını yapması gibi problemler hep bu gruba girer.

Yanıt Açıklaması: Kapasiteli ayrıt rotalama probleminin modeli oldukça karmaşıktır. Özellikle alt turların engellenmesi konusu ayrı bir bahistir. Burada model genel olarak verilecek ve alt tur engelleme kısıtları açık olarak verilmeyecektir. Model çözüldükten sonra alt tur oluştuğu görülüyorsa onu engelleyecek ek kısıtların modele eklenerek yeniden çözülmesi önerilebilir

Yanıt Açıklaması: Bu bilgilerden sonra şu soru sorulabilir. Bir serimde Euler turu olmazsa ne olacak? Bunun cevabı serimdeki bazı ayrıtlardan gerekmediği hâlde birkaç defa geçmek zorunda kalınacağıdır.

Yanıt Açıklaması: Giderek karmaşıklaşan iş dünyasına bağlı olarak depo yönetimi de değişmiştir. Çok farklı nedenlerle çok farklı cins sayıda malzemeden oluşan stokların bulundurulacağı depoların yönetimine ait pratikler genel olarak, depo ihtiyaç analizi, depo içi faaliyetleri, elleçleme, stok kontrol sistemleri, güvenlik ve diğer unsurlar olmak üzere altı sınıfta ele alınır. Buna göre doğru cevap B dir.

Yanıt Açıklaması: 1. Yükleme öncelikleri: Amaç fonksiyonuna katkısı daha çok olan kutuların yükleme öncelikleri daha yüksek olabilir. Eğer tüm kutular yüklenecekse de, kutularla ilgili teslimat yerleri, raf ömürleri, belirli kutuların mutlaka birlikte yüklemesi veya kesinlikle birlikte yüklenmemesi gibi kısıtlar da ele alınabilir. 2. Ağırlık dağılımı, yük dengesi: Bu kısıt ağırlığın konteyner zemini boyunca dağılımını gerektirir. Yükün dengeli taşınması, taşıma esnasında oluşabilecek riskleri azaltır. Tüm boyutlarda ele alınacağı gibi, örneğin sadece yükseklik boyutunda ağırlık merkezinin zemine yakın olması istenebilir. Bu durumda ağır parçalar alta hafifler ise üste yerleştirilecektir. 3. Konumlandırma-rotasyon kısıtları: Bu kısıt literatürde en sık dikkate alınan kısıttır. Bir parçanın her boyutta rotasyonuna izin verildiği takdirde altı farklı şekilde konumlandırılabilir. Parçaların yükseklik boyutunda rotasyona gidilmemesi sadece en-boy rotasyonuna izin verilebileceği gibi, forklifte yükleyiş veya parçaların tutma kavrama özelliklerinden dolayı hiç bir şekilde rotasyona izin verilmeyedebilir. 4. İstif kısıtları: Bir kutunun diğerinin üzerine nasıl koyulacağıyla ilgili kısıttır. Bir kutunun üzerine kaç adet kutu koyulabileceği, kutunun ne kadarlık bir basınca veya ağırlığa dayanabileceği gibi faktörler göz önünde bulundurulur. Kutu temelinde düşünülecek olursa da, her bir kutunun yüzeyleri farklı olabileceği için bu kısıtı her boyutta farklı ele almak gerekebilir. 5. Tam sevkiyat kısıtları: Bir kutu türünün yüklenmiş olmasına bağlı olarak belli kutuların da yüklenmesi gerekebilir. Aynı zamanda yüklenmemiş ise ait olduğu kümeden hiç bir kutunun yüklenmemesi de istenebilir. Mobilya, mutfak gibi montaj gerektiren kargolarda genelde tek seferde teslimat istenir. O nedenle ya tamamı yüklenir ya da hiçbiri yüklenmez. 6. Tahsis kısıtları: Bu kısıt genelde çoklu konteyner yükleme problemlerinde ele alınır. Tek bir siparişte aynı konteynere yüklenmemesi gereken kutular olabilir. Örneğin, gıda ve temizlik ürünlerinin birlikte taşınmaması gibi. 7. Pozisyonlandırma ile ilgili kısıtlar: Bu kısıt kutu-konteyner veya kutu-kutu arasında olabilir. Bazı kutuların konteynerlerin belirli bir noktasına veya belirli bir alanına yerleştirilmesi gerekebilir. Belirli bir kutu kümesinin birlikte veya mutlaka belirli bir mesafa uzaklıkta yer alması gerekebilir. Bununla birlikte yükleme boşaltma durumlarına göre de kutular için belirli bölgeler ayrılabilir. Farklı müşterilere kutuların teslim edileceği durumlarda da bu kısıt göz önünde bulundurulabilir. 8. Denge kısıtları: Dikey denge ve yatay denge olarak ele alınabilen bu kısıt, kutuların veya kutuları taşıyan çalışan ve araçların zarar görmemesi için dikkate alınır. Dikey dengede bir kutunun diğerlerinin üzerine veya zemine düşmemesini sağlar. Kutunun alt yüzeyinin konteynerin zemini veya üzerine koyulduğu diğer kutu tarafından belirli bir oranda desteklenmesi gerekir. Aynı durum yatay dengede kutuların yan yüzeylerinin belli bir oranda diğer kutular veya konteynerle teması için de geçerlidir. 9. Karmaşıklık kısıtları: Karmaşık yükleme biçimleri, kutuların el ile yüklenmesi durumunda, yüklemenin nasıl yapılacağı zorluklara ve zaman kaybına neden olabilir. Aynı zamanda karmaşık bir yapı, forklift ile yapılan yüklemelerde, kutuların forklifte temas eden yüzeylerinin düzgün olmayışı problemlere neden olabilir.

Yanıt Açıklaması: Adım 0. S paketler listesi, V uygun kutular listesi ve T kullanılmış binler listesi olsun. Başlangıçta T listesi boştur. Adım 1. S listesinin başından bir i paketini seç ve kalan kapasitesi pi ’ye (i. paket ağırlığına) eşit olan ya da pi ’den büyük olan ilk j ? T kutusuna ata. Eğer bu koşula uygun kutu yoksa V listesinin başından yeni bir k kutusu seç ve T listesinin sonuna ekle. i paketini k kutusuna ekle. Adım 2. S= Ø ise DUR, tüm paketler yüklenmiştir. T, kullanılan kutular listesi iken V de kullanılmamış kutular listesidir. S= Ø ise Adım 1’e git.

Yanıt Açıklaması: Tedarik zinciri maliyetler minimize etme gayretidir. Tedarik zinciri talebi karşılayacak gayretlerini toplam maliyetini minimize etme gayretidir. Shapiro’ya göre TZY görece yeni bir kavramdır. 1950’ lerden sonra lojistik uzmanları stratejiler ve operasyonlar üzerinde çalışan uygulayıcılarının gayretleri ile gündeme gelmeye başlamıştır. III. seçenekte verilen dışında diğerleri de doğru açıklamalar içermektedir. Doğru cevap D dir.

Yanıt Açıklaması: Ulaştırma yönetiminde etkin olabilmenin ön koşulu ulaştırma ihtiyaçlarının ve eldeki imkânların noksansız tespit edilmesidir. Ulaştırma planları yapılırken ne taşınacak? hangi yoldan taşınacak? nasıl taşınacak? nereden taşınacak? nereye taşınacak? ne zaman taşınacak? neyle taşınacak? ne kadar taşınacak? nerede taşınacak? hangi kısıtlamalara tabi olacak? taşımanın maliyeti ne olacak? birden çok araçla taşınacaksa ne olacak? hangi taşıma yöntemleri ile taşınacak? taşıma araçlar nasıl yüklenecek? sorulara cevap verilir. Buna göre cevap E dir.