Tehlikeli Madde Lojistiği Ve İş Güvenliği

Yanıt Açıklaması: Kompakt yükleme ise taşıma kabının tümünü doldurabilecek miktarda paketli veya paletli yüklerin kara yolu aracına istiflenmesi şeklinde gerçekleştiren yükleme şeklidir.

Yanıt Açıklaması: McDonnell Douglas tipi uçaklar hava yolu taşımacılığında kullanılan araçlardan bir diğeridir. Kargo taşımacılığında Boeing ile birlikte en çok kullanılan uçak tipidir. Ortalama olarak 93 ton taşıma kapasitesine sahiptir. Genel olarak küçük ebatlı ve paletli yüklerin taşınması için kullanılırken diğer uçaklardan farklı olarak yüklemeler burun kısmından değil, yan kapılardan yapılmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Sınıf 5.1 Yakıcı Maddeler: Sınıf 5.1 Yakıcı Maddeler sınıfı içerisinde yer alan materyaller; kendileri yanıcılık özelliği göstermeyen fakat bir başka madde ya da materyalin yanmasını sağlayan veya kolaylaştıran maddelerdir. Bu tür maddeler aynı zamanda reaksiyon başlatan maddeler olarak da tanımlanabilmektedir. Bu maddelerin içeriğinde yer alan oksijen reaksiyon ile birlikte açığa çıkarak, bir başka madde içerisinde yer alan yanıcı bir özelliği açığa çıkarabilmektedir. Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: Yanıcı sıvı maddeler atmosferik ortamda ve 61 °C’den daha düşük yanma (parlama) derecesine sahip olan materyallerin yer aldığı sınıftır. Yanıcı sıvı maddeler sınıfı; sıvı bir madde içerisinde hassasiyeti azaltılmış patlayıcı maddeleri de içerebilmektedir. Yanıcı sıvı maddeler aşağıda gösterildiği biçimde etiketlenmektedir. Sorunun A seçeneğinde verilen etiket boğucu gazları, B seçeneği su ile temas ettiğinde yanıcı gazlar açığa çıkaran maddeyi, D seçeneği yanıcı katı maddeyi, E seçeneği yanıcı gazları temsil etmektedir. Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: Kara Yolunda Kullanılan Araçlar : Brandalı Araçlar, Isı Kontrollü (Frigorifik) Araçlar, Tanker Araçlar (Yanıcı Sıvı Tankerleri, Organik Peroksit Tankerleri, Kimyasal Madde Tankerleri, Gaz Tankerleri, Dökme Katı Madde Tankerleri) Deniz Yolunda Kullanılan Araçlar : Ham Petrol Tanker Gemileri (Ultra Büyük Ham Taşıyıcılar (ULCC), Çok Büyük Ham Taşıyıcılar (VLCC), Suezmax Tankerler, Aframax Tankerler), Kimyasal Madde Tanker Gemileri, Gaz Tanker Gemileri, OBO Gemileri Kimyasal Madde Vagonları ise demir yolunda kullanılan araçlar a örnektir.

Yanıt Açıklaması: Patlayıcı maddeler sınıfına dâhil olan materyallerin risk değer ve özelliklerini tanımlamak üzere harf kodları da kullanılmaktadır. Bu kodlar uyum grupları olarak ifade edilmektedir. Harf kodları “A” ile başlamakta ve “S” ile sona ermektedir. Söz konusu bu kodlar aynı zamanda patlayıcı maddelerin içerikleri ve bileşiklerini de tanımlamaktadır.

Yanıt Açıklaması: Özellikle rijid yüklemelerde yükün ağırlığı ile aracın hareketi sırasında ortaya çıkabilecek kuvvetler dikkate alınarak spanzetlerin belirli bir kuvvet direncine sahip olması gerekmektedir.Uygulamada genel olarak kullanılan spanzetlerin minimum 1.400 daN direnç değerinin altında olmaması gerekmektedir. Yükün ağırlığı arttıkça kullanılacak spanzetlerin sayısı ve dayanıklılığını gösteren direnç değeri de artmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Taşımanın güvenli ve emniyetli biçimde gerçekleştirilebilmesi için taşıma kabının dış etkenlere karşı korunaklı olması, yağmur, nem vb. faktörler aracın iç ortamına geçirmeyecek özellikte olması gerekmektedir. Aynı zamanda aracın iç kısmında olası bir sızıntı veya akıntı durumunda tehlikeli maddelerin dışarıya sızmasını engelleyecek şekilde dış ortamdan izole olması gereklidir.

Yanıt Açıklaması: Tehlikeli madde taşıyan araçlar önlerindeki aracı en az 50 metre mesafeden takip etmek zorundadır. Doğru cevap E seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Tehlikeli maddeler özellikleri gereği yüksek düzeyde risk ve tehlikelere sahip materyaller oldukları için taşıma ve depolama gibi operasyonların yanı sıra yükleme ve boşaltma gibi elleçleme operasyonlarında da yüksek düzeyde özen ve detaylı bir biçimde planlamaya gereksinim duyulmaktadır. Diğer yandan taşıma operasyonlarında mevcut riskler elleçleme süreçlerinde taşıma ve depolama operasyonları ile kıyaslandığı zaman büyük ölçüde artış göstermektedir. Bunun en temel nedeni yükleme ve boşaltma sırasında meydana gelebilen düşme, devrilme vb. olumsuz durumların olasılıklarının yükselmesidir.

Yanıt Açıklaması: Yükün kayması ve spanzetten kurtulmasının engellenebilmesi için sabitleme açısının da dikkate alınması gerekmektedir. Sabitleme açısı normal koşullarda 75° ila 90° arasında olmalıdır.

Yanıt Açıklaması: Ham Petrol Tanker Gemileri Ham petrol tankerleri işlenmemiş nitelikte olan petrolleri taşımak için tasarımlanmış tanker tipi gemilerdir. Ham petrol tankerleri Uluslararası Deniz yolu ile Tehlikeli Maddelerin Taşınmasına ilişkin Kodlar (IMDG) ile Denizlerde Can Güvenliğinin Sağlanması Sözleşmesi (SOLAS) çerçevesinde belirlenmiş özellik ve standartlarda olmaları gerekmektedir. Petrol taşıyan bu türde tankerler taşıma kapasiteleri açısından aşağıdaki gibi gruplandırılabilmektedir. • Ultra Büyük Ham Taşıyıcılar (ULCC) • Çok Büyük Ham Taşıyıcılar (VLCC) • Suezmax Tankerler • Aframax Tankerler.

Yanıt Açıklaması: Çok Büyük Ham Taşıyıcılar (VLCC); ULCC tipi tanker gemilere kıyasla daha düşük taşıma kapasitesine sahip gemilerdir. Bu tür tankerler le ham petrol, petrol türev olan benzin, tiner, dizel vb. tehlikeli maddeler taşınabilmektedir. Ham petrol tankerleri grubunda yer alan bir diğer gemi türü 120.000 ila 200.000 arası taşıma kapasitesine sahip olan Suezmax tipi tanker gemilerdir. Bu tür tankerler ölçüleri ve özellikleri çerçevesinde Süveyş Kanalı’ndan transit olarak geçiş yapabilme imkânına sahip olan gemilerdir. Aframax tankerler en küçük kapasiteye sahip tankerlerdir. Bunların kapasiteler 80.000 DWT’den başlamakta, 120.000 DWT’ye kadar ulaşmaktadır. Ultra Büyük Ham Taşıyıcı (ULCC) ve Çok Büyük Ham Taşıyıcı (VLCC) gemilerinden kısmen daha küçük olan tanker 70,000 ila 100,000 metrik ton arası değişen yük taşıma kapasitesine sahiptir. Dökme katı madde tankerler, katı forma sahip tehlikeli maddeler dökme katı madde tankerleri ile taşınmaktadırlar. Bu tankerler özellikle toz ve granül halde tehlikeli maddelerin taşınmasında kullanılabilmektedir. Soruda Ultra Büyük Ham Taşıyıcı tanker türünün tanımı verilmiştir.

Yanıt Açıklaması: Sıkıştırılmış gaz, 50 °C de araçlar için basınç altında paketlendikleri zaman tamamen gazdırlar. Kritik sıcaklıkları -50 °C eşit veya küçük olan tüm gazlar bu kategoriye dâhildir. Yüksek basınçlı sıvılaştırılmış gaz, kritik sıcaklığı -50 °C üzerinde ve +65 °C’a eşit veya küçük olan gazlardır. Soğutulmuş sıvılaştırılmış gazlar, araçlar için paketlendikleri zaman düşük sıcaklıklarından dolayı, kısmen sıvı olan bir gazdır. Çözülmüş gaz, basınç altında araçlara paketlendiği zaman bir sıvı fazlı çözücüde çözünmüş olan bir gazdır. Soruda sıvılaştırılmış gazın tanımı verilmiştir.

Yanıt Açıklaması: Tehlikeli madde taşıyan araçlar meskûn mahaller içerisinde en fazla 30 km hızla gidebilirler.

Yanıt Açıklaması: Taşımacı, taşıma sırasında kaza vb. olumsuz bir durum söz konusu olduğunda bu tür durumları meydana gelmelerinden itibaren en geç otuz gün içerisinde Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığına bildirmek zorundadır. Doğru yanıt B'dir.

Yanıt Açıklaması: Bir maddenin bu kapsamda tehlikeli olarak tanımlanabilmesi için hastalık meydana getirebilecek türde ve enfeksiyona yol açabilecek özellikte olması gerekmektedir. İçeriğinde mikrobiyolojik canlılar bulunsa bile hastalık ve enfeksiyon yaratmaması hâlinde söz konusu madde bu sınıfa dahil edilmektedir. Sınıf 6.2 Bulaşıcı Maddeler sahip oldukları riskler ve yaratacakları sonuçlar aşağıdaki gibi alt tehlike sınıflarına ayrılabilmektedir. Yukarıdaki sınıflandırma Dünya Sağlık Örgütü (WHO) tarafından geliştirilen kriterler çerçevesinde oluşturulmaktadır. Bir risk gruplandırması, organizmanın bir hastalığı meydana getirebilme yeteneği, bulaşma şekli ve göreceli kolaylığı, hem birey hem topluluk için teşkil ettiği risk derecesi ve bilinen ve etkili koruyucu ajanlar ve tedaviler ile bertaraf edilebilme özelliklerine göre gerçekleştirilmektedir. Risk seviyesine göre belirlenmiş her risk grubu için kriterler detaylı olarak belirtilmektedir. İnsan ve hayvanlar üzerinde ciddi hastalıklara sebep olabilen, doğrudan ya da dolaylı şekilde bulaşabilen çoğunlukla yeterli düzeyde tedavi ve önleyici tedbir olanaklarının bulunmadığı patolojik maddelerin bulunduğu grup Risk Grubu 4 olarak tanımlanabilmektedir. Risk Grubu 3 insan ve hayvanlarda ciddi hastalıklara neden olabilen, ancak bir kişiden diğerine bulaşma imkânı olmayan ve etkili tedavi ve yeterli önleyici tedbirlerin mevcut olduğu patolojik maddelerin bulunduğu yüksek bireysel risk ve düşük topluluk riski şeklinde ifade edilebilen alt gruptur. Hayvan ve insanlarda hastalıklara sebep olan ama ciddi bir risk içermeyen, buna karşılık enfeksiyona neden olan bu hastalıkların etkili bir şekilde tedavi edilebildiği, enfeksiyonun sınırlı şekilde yayılabildiği maddeleri içeren alt grup Risk Grubu 2 olarak tanımlanabilmektedir. Risk Grubu 1 ise insan ve hayvanlarda hastalık yaratabilme ihtimali neredeyse hiç olmayan maddelerin ter aldığı alt gruptur. Bu tür maddeler bulaşıcı madde olarak nitelendirilmemektedir.  Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: Kısa adı “Turuncu Kitap (Orange Book)” olan bu doküman, temel olarak tehlikeli maddelerin sınıflandırılması, ambalajlanması, işaretlenmesi, etiketlenmesi ve belgelenmesi hakkında tavsiyeler içermektedir.

Yanıt Açıklaması: Yükleme sırasında oluşabilecek riskler • Yükün araçtan kayması • Yükün başka yüklere çarpması • Yükün araçtan düşmesi • Yükün bir ateş kaynağı ile birleşmesi • Yükün reaksiyon başlatması • Yükün istifleme aracı ile birlikte devrilmesi

Yanıt Açıklaması: Dökme olarak taşınmayan paketli ya da paletli yüklerin her birisi için merkez nokta olarak tarif edilen “yük basma noktasının” belirlenmesi gerekmektedir. Bu nokta yükün bulunduğu zemine kuvvet uyguladığı nokta olarak ifade edilebilmektedir. Dolayısıyla yüke ilişkin bu nokta yükün üzerinde yer aldığı zemin üzerinde hareket etmesine de etki eden bir faktördür.