Uluslararası Ticaret Hukuku

Yanıt Açıklaması: Görev, bir davaya belli bir yargı yerindeki hukuk mahkemelerinden hangisinin, yetki ise bir davaya hangi yerdeki görevli mahkemenin bakacağını belirtir. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Milletlerası yetkisi özel hükümle belirlenen Türk mahkemeleri MÖHUK’un 41 ve devamı maddelerinde belirlenmiştir. Buna göre 41. maddede Türklerin kişi hâllerine ilişkin davalarda; 42. maddede yabancıların kişi hâllerine ilişkin bazı davalarda; 43. maddede miras davalarında; 44. maddede iş sözleşmesi ve iş ilişkisi davalarında; 45. maddede tüketici sözleşmesine ilişkin davalarda ve 46. maddede sigorta sözleşmesine ilişkin davalarda Türk mahkemelerinin yetkisi özel olarak düzenlenmiştir.

Yanıt Açıklaması: Hukukta, sözleşme hükümleri tarafların kanunudur özdeyişi kullanılmaktadır (conventio est lex).

Yanıt Açıklaması: Sektörel bazlı özel hukuk kuruluşları belli alanda faaliyet gösteren tacirler ile ulusal seviyede faaliyet gösteren dernek veya konfederasyonların üyelikleri ile meydana gelmiş uluslararası sivil toplum kuruluşlarıdır. Uluslararası Havayolu Taşımacıları Birliği bunların içinde değildir.

Yanıt Açıklaması: Türk hukukunda, İcra ve İflas Kanunu m. 38 uyarınca mahkeme huzurunda yapılan sulh anlaşmaları ile kayıtsız şartsız borç ikrarını içeren ve noterde düzenleme şeklinde yapılan sulh anlaşmaları ilâm niteliğinde belge kabul edilmiştir. Ayrıca Avukatlık Kanununun “Uzlaşma sağlama” başlıklı m. 35/A hükmünde, avukatlara doğrudan görüşme yapma yetkisi verilmiştir. Bu madde uyarınca yapılan görüşmeler sonunda imza altına alınan tutanaklar da İcra ve İflas Kanunu m. 38 anlamında ilâm sayılmıştır.

Yanıt Açıklaması: Türkiye’de bulunan taşınmaz malların aynına ilişkin davalarda taşınmazın bulunduğu yer mahkemesinin yetkisi kesin yetkidir.

Yanıt Açıklaması: Diğerleri sektörel bazlı kuruluşlar iken D şıkkında verilen, daha kapsamlı ve genel olarak ticareti ele almaktadır. Cevap D dir.

Yanıt Açıklaması: Antlaşma, satım sözleşmelerinin kuruluşu ile tarafların hak ve yükümlülükleri olmak üzere iki yönünü düzenlemektedir. Antlaşmanın kapsamı, dört konu ile sınırlandırılmıştır. Bunlar Antlaşmanın, sadece milletlerarası satımlara ilişkin hükümler içermesi, yalnız ticari satımlara uygulanması, belirli bazı sorunlara uygulanmaması ve taraflarca uygulanmasının bertaraf edilebilmesidir. Antlaşma, her şeyden önce, satım sözleşmesi taraflarının işyerleri farklı âkit ülkelerde ise (m. 1/1-a) uygulanır. Bununla birlikte Antlaşma, tarafların işyerlerinin farklı ülkelerde ve milletlerarası özel hukuk kurallarının âkit bir devletin hukukuna atıf yapması durumunda da uygulanır (m. 1/1-b). Buna göre Antlaşma, sadece bir tarafın işyerinin âkit bir devlette olması hâlinde uygulanabileceği gibi, hiçbirisinin işyerinin âkit bir devlette olmaması hâlinde de uygulanabilir. İkinci olarak Antlaşma, bazı istisnalar dışında ticari mal satımı sözleşmelerine uygulanmaktadır. Tüketici sözleşmeleri, cebrî icra yoluyla yapılan satımlar, menkul kıymetlere ilişkin sözleşmeler, gemi ve hava taşıtı satımı ile elektrik satımı, Antlaşmanın kapsamı dışında bırakılmıştır (m. 2). Keza alıcının, imalat veya üretim için gerekli malzemelerin büyük bir bölümünü sağladığı sözleşmeler ile işgücünün ağırlık kazandığı sözleşmeler de Antlaşmanın uygulama alanı dışındadır (m. 3).

Yanıt Açıklaması: Birçok hukuk düzeninde ve uluslararası anlaşmalarda da kamu düzenine açıkça aykırılık tenfiz engeli sayılmaktadır. “Kamu düzeni” ifadesi, muğlak, zamana ve mekâna göre değişen bir kavramdır. Yabancı hukuklarda ve uluslararası sözleşmelerde olduğu gibi MÖHUK’da da “kamu düzeni” ifadesi tanımlanmamıştır. Çünkü kanuni bir tanıma yer verilmesi, kavramı sabit hâle getirerek (dondurarak) mahkemenin takdir yetkisini oldukça sınırlar; zamanla görülen anlayış değişikliğinin kavrama nüfuz etmesini engeller.

Yanıt Açıklaması: İç hukukun yer itibariyle yetki kuralları öncelikle Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nda belirtilmiştir.

Yanıt Açıklaması: Ayıp sözleşme konusu malın satıcı tarafından vaad edilmiş veya sözleşmeyle izlenen amaca uygun olarak bulunması gereken ve beklenen niteliklerinden yoksun olmasını veya alıcının sağlayacağı faydayı azaltan ya da tamamen ortadan kaldıran noksanlıkları ifade eder.

Yanıt Açıklaması: Mahkeme yabancı mahkeme ilâmının kısmen veya tamamen tenfizine veya istemin reddine karar verebilir. Bu karar yabancı mahkeme ilâmının altına yazılır ve hâkim tarafından mühürlenip imzalanır (MÖHUK m. 56). Tenfizine karar verilen yabancı ilâmlar Türk mahkemelerinden verilmiş ilâmlar gibi icra olunur (MÖHUK m. 57(1)). Tenfiz kararıyla birlikte, kararın gereğinin zorla yerine getirilmesi için icra dairelerine başvurulabilir. Tenfiz isteminin kabul veya reddine ilişkin mahkemenin verdiği karar aleyhine temyiz yoluna başvurulabilir. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: CISG hükümleri uyarınca, alıcının sözleşmeden dönme hakkı için, beşi olumlu, biri olumsuz altı şart öngörülmektedir. Olumlu şartlar, sözleşmenin satıcı tarafından ihlal edilmesi, sözleşme ihlalinin esaslı olması, sözleşmeden dönme beyanı, süre sınırlamasına uyulması ve malın iadesidir. Olumsuz şart ise, satıcının sorumluluktan kurtulma imkânının olmamasıdır. Doğru cevap A seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: “Milletlerarası yetki” kavramında geçen “milletlerarası” ifadesi, sanki yetkinin milletlerarası üst bir kuruluş tarafından belirlendiği ve devletlerin de bununla bağlı olduğu gibi bir izlenim doğursa da, aslında mahkemelerinin yabancı unsur içeren dava ve işlerde ne şartlarla yetkili olacağı yine devletler tarafından belirlenir. Dolayısıyla I, III ve IV'te verilen bilgiler doğrudur. Doğru cevap D seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: MÖHUK’da tüm uyuşmazlık türleri için milletlerarası yetkiye sahip mahkemeler belirlenmemiştir. Ancak, MÖHUK bu hâllerde milletlerarası yetkiye sahip Türk mahkemesinin nasıl tespit edileceği meselesini, 40. maddesinde genel bir düzenlemeyle çözmüştür. Bu çözüm tarzı, bazı modern hukuk sistemlerinde de yer almaktadır. Söz konusu 40. maddeye göre, “Türk mahkemelerinin milletlerarası yetkisini, iç hukukun yer itibariyle yetki kuralları tayin eder.”

Yanıt Açıklaması: Hakem kurulunun yetkisinin dayanağı, yukarıda da belirtildiği üzere tahkim anlaşmasıdır. Dolayısıyla hakem kurulunun yetkisi, tahkim anlaşmasının taraflarına yönelik olabilir. Hakem kurulu, kanunlarda açıkça belirtilmemişse üçüncü kişiler hakkında herhangi bir yetki kullanamaz. Örneğin üçüncü bir kişinin elindeki delilleri isteyemez; zor kullanarak tanıkların ifadelerini alamaz.

Yanıt Açıklaması: MO¨HUK uyarınca zımni (örtülü) hukuk seçimi de geçerlidir. Zımni hukuk seçimi, sözleşme hükümlerinden veya ha^lin şartlarından tereddüde yer vermeyecek biçimde anlaşılabilen hukuk seçimi olarak ifade edilmiştir

Yanıt Açıklaması: Mahkeme yabancı mahkeme ila^mının kısmen veya tamamen tenfizine veya istemin reddine karar verebilir. Bu karar yabancı mahkeme ila^mının altına yazılır ve ha^kim tarafından mühürlenip imzalanır (MO¨HUK m. 56). Tenfizine karar verilen yabancı ila^mlar Türk mahkemelerinden verilmiş ila^mlar gibi icra olunur (MO¨HUK m. 57(1)). Tenfiz kararıyla birlikte, kararın gereğinin zorla yerine getirilmesi için icra dairelerine başvurulabilir. Tenfiz isteminin kabul veya reddine ilişkin mahkemenin verdiği karar aleyhine temyiz yoluna başvurulabilir . Türk hukukunda, prensip olarak temyiz yoluna başvurulması kararın icrasını durdurmaz; ancak tedbiren kararın icrasının ertelenmesine temyiz makamınca karar verilebilir. Tenfiz isteminin kabulüne ilişkin karar aleyhine temyiz yoluna başvurulduğunda, herhangi bir karara gerek bulunmaksızın kararın icrası kanun hükmü gereği kendiliğinden durur (MO¨HUK m. 57(2)). Tenfiz kararının kesinleşmesinden itibaren on yıl içinde karar icra edilmelidir; aksi takdirde, dava zamanaşımı süresi dolacağından , kararın cebren icrası mümkün olmaz. I, III ve IV'te verilen bilgiler doğrudur. Doğru cevap A seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: HMK m. 17 ve 18’e göre, yabancı unsur içeren bir uyuşmazlıkta Türk mahkemelerini yetkili kılan bir anlaşmanın geçerli olabilmesi için aranan şartları maddeler ha^linde şu şekilde belirtebiliriz: Yetki anlaşması tacirler veya kamu tüzel kişileri arasında yapılmalıdır. Uyuşmazlık, tarafların üzerinde serbestçe tasarrufta bulanabilecekleri bir konuda olmalıdır. Uyuşmazlıkla ilgili kesin yetkiye sahip bir başka Türk mahkemesi bulunmamalıdır. Uyuşmazlık konusu hukuki ilişki, belirli veya belirlenebilir olmalıdır. Yetki anlaşmasında yetkili kılınan mahkeme veya mahkemeler belirli olmalıdır. Yetki anlaşması yazılı şekilde yapılmalıdır.

Yanıt Açıklaması: Hazine ve Maliye Bakanlığı uluslararası ticaret hukuku alanında fonksiyon ve rolü bulunan Türkiye’deki kuruluşlardan biri değildir. Bu nedenle doğru şık “e”dir.