Uluslararası Ticaret Hukuku

Yanıt Açıklaması: Para borçları, alacaklının ödeme zamanındaki yerleşim yerinde; parça borçları, sözleşmenin kurulduğu sırada borç konusunun bulunduğu yerde; bunların dışındaki bütün borçlar, doğumları sırasında borçlunun yerleşim yerinde ifa edilir. Dolayısıyla I ve II'de verilen bilgiler doğru, III'te verilen bilgi doğru değildir. Doğru cevap D seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: MÖHUK m. 5 uyarınca, kamu düzeni “olumsuz etki” veya “önce olumsuz sonra olum­lu etki” olmak üzere iki tür etki doğurabilir. Yabancı devlet hukukunun olaya uygulanan hükmünün Türk kamu düzenine aykırı olması durumunda, söz konusu hükmün uygu lanmasından vazgeçilir. Buna “kamu düzeninin olumsuz etkisi” denir.

Yanıt Açıklaması: Taşıma sözleşmesinin konusunu taşınır bir malın oluşturduğu hallerde eşya taşıması söz konusu olur. Bununla beraber canlı hayvan ve cenaze taşıması da eşya taşıma olarak nitelendirilmektedir

Yanıt Açıklaması: Taraflar, teslim zamanı konusunda belirli bir düzenleme yapmamışlarsa, satıcı malları “sözleşmenin kurulmasından itibaren makul bir süre içinde” teslim etmek zorundadır (m. 33/c). Buradaki makul sürenin ne olacağı, her somut olayda, taraf menfaatlerinin tartılması suretiyle tespit edilmelidir. Malın niteliği, malın stokla olup olmaması, satıcının malı satın alma amacı gibi durumlar makul sürenin tespitinde göz önünde bulundurulabilir.

Yanıt Açıklaması: Komisyoncu uluslararası bir ödeme yöntemi olan akreditif ilişkisinde yer almaz. Bu nedenle doğru şık “e”dir.

Yanıt Açıklaması: CMR m. 20 uyarınca taşıma süresinin sona ermesinden itibaren 30 gün içinde eşya halen teslim edilmemiş olursa bu durum eşyanın kaybolduğu konusunda karine oluşturur. Bu halde eşyanın zıyaı nedeniyle doğan zarar talep edilebilir. Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: Taşıyıcı, taşıma sözleşmesi ile eşya ve/veya yolcu taşıma işini ücret karşılığında üstlenen kişidir. Bununla birlikte taşıma sözleşmelerinde taşıma taahhüdü, genellikle sözleşmenin tarafı olan taşıyıcı tarafından icra edilmekle beraber; taraflarca aksi kararlaştırılmadıkça, taşıma işinin sözleşmenin tarafı olmayan bir üçüncü kişiye bırakılabilmesi mümkündür. Bu halde karşımıza iki taşıyıcı çıkar. Sözleşmenin tarafı olan taşıyıcı “âkit taşıyıcı” ya da “asıl taşıyıcı”; sözleşmenin tarafı olmamakla beraber taşıma işini icra eden taşıyıcı ise “fiili taşıyıcı” ya da “alt taşıyıcı” olarak nitelendirilmektedir.

Yanıt Açıklaması: MÖHUK m. 60(1)’e göre, kesinleşmiş ve icra kabiliyeti kazanmış veya taraflar için bağlayıcı olan yabancı hakem kararları tenfiz edilebilir. Tenfiz talebi, varsa tarafların kararlaştırdıkları yer asliye mahkemesinden dilekçeyle istenir. Tarafların anlaşması yoksa aleyhine tenfiz talep edilen tarafın Türkiye’deki yerleşim yeri, yoksa sakin olduğu yer, bu da yoksa icraya konu teşkil edebilecek mallarının bulunduğu yer mahkemesi yetkilidir (MÖHUK m. 60(2)).

Yanıt Açıklaması: MÖHUK’un 24. maddesinin birinci fıkrasında sözleşmeden doğan borç ilişkileri alanında “irade serbestisi prensibi” benimsenmiştir. Söz konusu prensip uyarınca taraflar, aralarındaki sözleşmeden doğan uyuşmazlıklara uygulanacak hukuku seçme imkânına sahiptir. Söz konusu seçim imkânından yararlanan taraflar diledikleri bir devlet hukukunu uygulanacak hukuk olarak seçebilirler. Böyle bir seçim olmaması durumunda diğer basamaklara bakılır.

Yanıt Açıklaması: Milletlerarası yetki yabancılık unsuru taşıyan hukuki işlem ve ilişkilerden doğan uyuşmazlıklarda ülke mahkemelerinin yetkisini ifade eder. Yabancı unsur içeren hukuki işlem ve ilişkilerden doğan uyuşmazlıkları bir devlet mahkemesinin görebilmesi için milletlerarası yetkisinin bulunması gerekir. Aksi ile ifade edersek, milletlerarası yetkisi bulunmayan bir mahkemenin önüne gelen uyuşmazlığa bakması mümkün değildir. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Sadece başvuru için değil, arabuluculuk sürecinin devamı ve sonuçlandırılmasında da tarafların iradesi, gönüllü katılımı aranır. Yani, başlasa dahi taraflardan birinin vazgeçmesi hâlinde arabuluculuk süreci son bulur. Oysa aşağıda görüleceği üzere tahkim iradesinden tek taraflı olarak vazgeçilemez.

Yanıt Açıklaması: Türk mahkemelerinin milletlerarası yetkisi genel olarak 5718 sayılı Milletlerarası Özel Hukuk ve Usul Hukuku Hakkında Kanunda (MÖHUK) düzenlenmiştir. MÖHUK’un 1. maddesinde, kapsama giren diğer hususların yanında, yabancılık unsuru taşıyan hukuki işlem ve ilişkilerde Türk mahkemelerinin milletlerarası yetkisinin de düzenlendiği belirtilmiştir. Doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: Satıcının, malları yükleme limanında rıhtıma veya mavnaya yerleştirmek suretiyle, teslim  yükümlülüğünü yerine getirdiği modele FAS adı verilir. Başka bir deyişle, malların satıcı tarafından gemiye yerleştirilebilecek hâle getirilmesi gerekir. Gemiye yükleme, alıcının sorumluluğundadır.

Yanıt Açıklaması: Yabancı unsur içeren bir uyuşmazlıkla Türk mahkemelerini yetkili kılan bir anlaşmanın geçerli olması için aranan yetki anlaşması geçerlilik şartlarını 6 grupta toplayabiliriz: 1. Yetki anlaşması tacirler veya kamu tüzel kişileri arasında yapılmalıdır. 2. Uyuşmazlık, tarafların üzerinde serbestçe tasarrufta bulunabilecekleri bir konuda olmalıdır. 3. Uyuşmazlıkla ilgili kesin yetkiye sahip bir başka Türk Mahkemesi bulunmamalıdır. 4. Uyuşmazlık konusu hukuki ilişki, belirli veya belirlenebilir olmalıdır. 5. Yetki anlaşmasında yetkili kılınan mahkeme veya mahkemeler belirli olmalıdır. 6. Yetki anlaşması yazılı şekilde yapılmalıdır. Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: Verme borcunun konusu edim, özel vasıflarına göre yeter derecede belirlenmiş ise parça borcundan söz edilir. Örneğin, sahip olduğum … plakalı araba, sergideki belli bir tablo gibi. Borç konusunun ferden değil de sadece cinsi belirtilmek suretiyle miktar olarak belirlenmesi hâlinde nevî borcu söz konusudur. Örneğin beş ton pamuk, on kasa portakal gibi. Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: MO¨HUK’da tüm uyuşmazlık türleri için milletlerarası yetkiye sahip mahkemeler belirlenmemiştir. Ancak, MO¨HUK bu ha^llerde milletlerarası yetkiye sahip Türk mahkemesinin nasıl tespit edileceği meselesini, 40. maddesinde genel bir düzenlemeyle çözmüş- tür. Bu çözüm tarzı, bazı modern hukuk sistemlerinde de yer almaktadır. Söz konusu 40. maddeye göre, “Türk mahkemelerinin milletlerarası yetkisini, iç hukukun yer itibariyle yetki kuralları tayin eder.” İç hukukun yer itibariyle yetki kuralları öncelikle HMK’da belirtil- miştir. Ancak, HMK dışında, yer itibariyle yetkili mahkemeleri tayin eden, mevzuat içe- risinde başka kanunlar da bulunmaktadır. O¨rneğin Türk Medeni Kanunu (TMK), Türk Ticaret Kanunu, İş Kanunu ve İİK bunlar arasında sayılabilir. Doğru cevap B seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Bağlama kuralları, taraflar arasındaki uyuşmazlığa esastan çözüm getirmeyen, ancak hangi devlet hukukunun uygulanacağını gösteren kurallardır. Bu anlamda bağlama kuralları, gösterici nitelikte kurallardır. Her bağlama kuralı, “bağlama konusu”, “bağlama noktası” ve “uygulama emri”nden oluşur. Bağlama konusu, uyuşmazlığa sebep olan, çözümlen- mesi gereken hayat ilişkisinin kendisidir. Bağlama noktası ise bağlama konusunu belli bir devlet hukukuna bağlayarak çözümlenmesini sağlayan maddi vakıalardır.

Yanıt Açıklaması: MO¨HUK m. 24, f. 4 uyarınca tarafların hukuk seçimi yapmamış olmaları ha^linde sözleşmeden doğan ilişkiye o sözleşmeyle en sıkı ilişkili olan hukuk uygulanır. Aynı hükümde, en sıkı ilişkili hukukun tespitine yönelik karinelere de yer verilmiştir. Buna göre, sözleşmeyle en sıkı ilişkili olan hukuk; karakteristik edim borçlusunun, sözleşmenin kuruluşu sırasındaki mutad meskeni hukuku, ticari veya mesleki faaliyetler gereği kurulan sözleşmelerde karakteristik edim borçlusunun işyeri, bulunmadığı takdirde yerleşim yeri hukuku, ticari veya mesleki faaliyetler gereği kurulan sözleşmelerde karakteristik edim borçlusunun birden çok işyeri varsa söz konusu sözleşmeyle en sıkı ilişki içinde bulunan işyeri hukuku olarak kabul edilir.

Yanıt Açıklaması: CISG Antlaşması kapsamında olan bir sözleşmede, malların, ilgili oldukları alanda faaliyet gösteren kuruluşlara tescil edilmiş olması. teslim edilen malların sözleşmeye uygunluğu konusunda kullanılan bir ölçüt değildir. Bu nedenle doğru şık “e”dir.

Yanıt Açıklaması: Hakem-bilirkişilik, diğer uyuşmazlık çözüm yöntemlerinden oldukça farklıdır. Bu yola uyuşmazlıkla ilgili “maddi olayların tespiti” veya bunlar hakkında “sahip olunan özel yahut teknik bilginin arzı” veyahut “ihtilâflı vakıaların özel meslekî bilgi yardımı ile tespiti” amacıyla başvurulur (Kalpsüz, 2001, s. 344).