Uluslararası Ticaret Hukuku

Yanıt Açıklaması: Uyuşmazlıkla ilgili kesin yetkiye sahip bir başka Türk mahkemesi bulunmamalıdır: Örneğin Türkiye’de bulunan bir taşınmaz mal üzerindeki ayni hakka ilişkin uyuşmazlıkta, taşınmazın bulunduğu yer mahkemesi kesin yetkilidir. (A) şirketi ile (B) şirketi, Ankara’daki bir arsanın mülkiyeti konusunda aralarında doğan uyuşmazlığın İstanbul mahkemesinde görülmesi konusunda anlaşma yapamazlar; yapsalar dahi bu anlaşma geçersizdir.

Yanıt Açıklaması: 1924 Brüksel Sözleşmesinin 4. maddesinde taşıyıcının sorumluluktan kurtulacağı haller sayılmıştır. Buna göre, geminin seyrüsefere başlamadan önce elverişsizliği yüzünden meydana gelen zıya veya hasar taşıyıcının gemiyi seyrüsefere elverişli bir hale koymak hususunda gereken dikkat ve itinayı göstermemesinden veya gemiye gerekli donatım, teçhizat ve kumanyayı temin etmemesi veya gemide mevcut, ambar ve soğuk hava mahallerini, malların kabul, nakil ve muhafazasına hazırlamaması gibi sebeplerden doğmamışsa, taşıyıcı anılan zararlardan sorumlu olmayacaktır.

Yanıt Açıklaması: CIV m. 26 uyarınca taşıyıcı aşağıdaki hallerin varlığından birini ispatlayarak yolcunun ölümünden veya bedensel bütünlüğünün ihlalinden doğan sorumluluğundan kurtulabilir: • Kazanın, taşıyıcının gereken tüm özeni göstermesine rağmen engelleyemeyeceği işletme dışı nedenlerden meydana gelmesi, • Kazaya yolcunun kusuru ile sebebiyet vermesi, • Kazanın üçüncü bir kişinin kusurundan kaynaklanması. • Taşıyıcının, gereken tüm özeni göstermesine rağmen engelleyemeyeceği işletme dışı nedenlerin varlığı, "Eşyanın; özellikle kırılma, paslanma, bozulma, kuruma, sızma, olağan fire yoluyla kolayca zarar görmesine yol açan doğal niteliği" ise bu hallerden birisi değildir.

Yanıt Açıklaması: MO¨HUK’a göre, bir yabancı mahkeme kararının tenfizi için taşıması gereken ön şartlar: I. İla^mın yabancı bir mahkeme tarafından verilmiş olması II. Kararın hukuk davalarına ilişkin olması III. Kararın kesinleşmiş olması Doğru cevap C seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Taşıyıcı, taşıma sözleşmesi ile eşya ve/veya yolcu taşıma işini ücret karşılığında üstlenen kişidir. Bununla birlikte taşıma sözleşmelerinde taşıma taahhüdü, genellikle sözleşmenin tarafı olan taşıyıcı tarafından icra edilmekle beraber; taraflarca aksi kararlaştırılmadıkça, taşıma işinin sözleşmenin tarafı olmayan bir üçüncü kişiye bırakılabilmesi mümkündür. Bu halde karşımıza iki taşıyıcı çıkar. Sözleşmenin tarafı olan taşıyıcı “âkit taşıyıcı” ya da “asıl taşıyıcı”; sözleşmenin tarafı olmamakla beraber taşıma işini icra eden taşıyıcı ise “fiili taşıyıcı” ya da “alt taşıyıcı” olarak nitelendirilmektedir.

Yanıt Açıklaması: Milletlerarası yetki yabancılık unsuru taşıyan hukuki işlem ve ilişkilerden doğan uyuşmazlıklarda ülke mahkemelerinin yetkisini ifade eder.

Yanıt Açıklaması: Sözlü olarak yapılan yetki anlaşması geçersizdir. Doğru cevap C seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Tanıma yabancı bir mahkeme kararının taşıdığı kesin hüküm etkisinin yabancı bir ülkeye de teşmili, yabancı ülkede de kabulüdür. Devlet makamlarının yardımının istenmesinden dolayı tenfizin şartları, tanımaya göre biraz daha ağırdır. Ayrıca, bir kararın tenfizine icrai kabulüne karar verilmesi için öncelikle tanınması gerekir. Dolayısıyla her tenfiz, tanımayı içerir ama her tanıma tenfizi içermez. Yani tanıma kararıyla icra makamlarına başvuru yapılamaz. Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: Devletler, mahkemelerinin milletlerarası yetkisini, davalının yerleşim yeri, mutad meskeni, sakin olduğu yer, sözleşmenin kuruluş yeri, sözleşmeden doğan edimlerin ifa yeri, sözleşme konusu şeyin bulunduğu yer, haksız fiilin işlendiği yer gibi uyuşmazlığa konu hukuki ilişkinin, işlemin veya olayın maddi veya hukuki irtibat/bağlantı noktalarını dikkate alarak belirleme yaparlar. Ancak, milletlerarası yetkiyi belirleme konusunda devletlerin münhasır yetkileri bulunduğundan, yaygın olmayan, diğer devletlerin anlayışına göre farklı ve hatta garip kabul edilen irtibat noktalarına göre mahkemelerinin milletlerarası yetkisini düzenleyen devletler de söz konusu olabilir.

Yanıt Açıklaması: Verme borcunun konusu edim, özel vasıflarına göre yeter derecede belirlenmiş ise parça borcundan söz edilir. Örneğin, sahip olduğum … plakalı araba, sergideki belli bir tablo gibi.

Yanıt Açıklaması: Forum Devleti: Kelime anlamı, mahkemenin devletidir. Uyuşmazlığa bakan mahkemeyi ifade etmek için kullanılır.

Yanıt Açıklaması: Tenfiz kararları kendisine karşı tenfiz istenen kişinin Türkiye’deki yerleşim yeri, yoksa sakin olduğu yer mahkemesinden, Türkiye’de yerleşim yeri veya sakin olduğu bir yer mevcut değilse Ankara, İstanbul veya İzmir mahkemelerinden birinden istenebilir (MÖHUK m. 51(2)). Yetkili mahkemeler basamaklı şekilde belirlenmiş olup; sıraya riayet edilmelidir. Yani karşı tarafın, Türkiye’de yerleşim yeri varken, sakin olduğu yer mahkemesinden tenfiz talep edilemez. Sadece son basamaktaki yetkili mahkemeler alternatif niteliklidir.

Yanıt Açıklaması: İşçi ya da tüketicinin korunmasına ilişkin kurallar, çocukların korunmasına ilişkin kurallar, gümrük ve kambiyo rejimine ilişkin kurallar, Türk parasının korunmasına ilişkin kurallar, kültür ve tabiat varlıklarının korunmasına ilişkin kurallar doğrudan uygulanan kurallara örnek olarak verilebilir.

Yanıt Açıklaması: İncelemenin çabuk neticenlendirilmesi için, tenfiz isteminin basit yargılama usulü hükümlerine göre yürütüleceği hükme bağlanmıştır (MÖHUK m. 55(1)). Basit yargılama usulü, HMK m. 316 ve devamı maddelerde düzenlenmiştir.

Yanıt Açıklaması: Genelde tahkim yargılamalarında üç hakemden oluşan kurul görev yapar.

Yanıt Açıklaması: Genelde tahkim yargılamalarında üç hakemden oluşan kurul görev yapar. Kurulun oluşturulması çoğunlukla şu şekilde gerçekleşir: Uyuşmazlık bulunduğunu iddia eden taraf, yani davacı kendi hakemini seçerek davalıya bildirir. Bildirimi alan davalının, belli bir süre içinde kendi hakemini seçmesi gerekir. Davalının hakemini seçmesinden sonra, seçilen iki hakem, kurula başkanlık yapacak üçüncü hakemi seçerler.

Yanıt Açıklaması: Hasar, eşyanın ekonomik değerini azaltan her türlü maddi kötüleşmedir.

Yanıt Açıklaması: Fiili idare merkezi, tüzel kişinin veya kişi ya da mal topluluğunun işlerinin fiilen yönetildiği, yönetim ve denetim organlarının bulunduğu yeri ifade eder. Doğru cevap "A" şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Milletlerarası usul hukukunun kapsamına, yabancı unsurlu bir uyuşmazlıkta ülke mahkemelerinin milletlerarası yetkisi; bu uyuşmazlıklarda uygulanacak yargılama usulü ve yabancı yargı kararlarının ülke içindeki etkisi konuları girer. Konular burada genel olarak ifade edilmiştir; bunların detayına girildiğinde kapsamın daha geniş ve çeşitlendiği söylenebilir. O¨rneğin, yabancıların Türkiye’de dava açmalarında veya takipte bulunmalarında teminat yükümlülükleri, yabancı mahkemeden yardım istenmesi (milletlerarası istinabe), yurt dışında tebligat, yabancı devletin yargı bağışıklığı/muafiyeti gibi konularda milletlerarası usul hukukunun konuları arasındadır. Milletlerarası usul hukuku kapsamına giren konulardan milletlerarası yetki ve yabancı mahkeme kararlarının Türkiye’de etkisi hususları aşağıda daha detaylı bir şekilde açıklanacaktır. O¨nündeki davada mahkeme, kanunlar ihtila^fı kuralları uyarınca, yabancı bir hukuku uyuşmazlığın esasına uygulanacak hukuk olarak tayin edebilir. Ancak mahkeme, usul hukuku konularında, kanunlar ihtila^fı kurallarına gitmez, prensip olarak kendi hukukunu (literatürde “mahkemenin hukuku” anlamında lex fori ifadesi de kullanılmaktadır) uygular.

Yanıt Açıklaması: Yabancı unsurlu uyuşmazlıklarda uygulanacak hukukun yabancı bir devlet hukuku olarak tayin edildiği durumlarda, söz konusu hukukun uygulanması ancak Türk kamu düzenine açıkça aykırı olmaması durumunda mümkündür.