Diplomasi Tarihi

Yanıt Açıklaması: Osmanlı Padişahı 1797 yılında Agâh Efendi’nin yerine İsmail Ferruh Efendi’yi Londra elçisi atamış, Paris’e Moralı Seyyid Ali, Viyana’ya İbrahim AŞf ve Berlin’e Ali Aziz Efendileri mukim büyükelçi olarak göndermiştir

Yanıt Açıklaması: Böyle bir ortam içinde, geleneksel diplomasiye en büyük darbeyi Woodrow Wilson vurdu. Ocak 1917’de daha önce müttefiklerin savaş sonrası amaçları hakkında kendi vasıtalarıyla bilgi edindikten sonra, Amerikan Senatosu’nda yaptığı bir konuşmayla eşitler arasında müzakere edilecek bir “zafersiz barış” yapılması çağrısında bulundu. Sonra, güçler dengesinin yerini alacak bir “ortak güç” sisteminin kurulmasına desteğini yineledi ve nihayet devletlerin farklı değil ortak çıkarlar gözetecekleri bir uluslararası teşkilât kurulmasını önerdi. Dahası, gizli diplomasiyi reddederek “açık olarak müzakere edilecek açık anlaşmalar”dan söz etmeye başladı.

Yanıt Açıklaması: Tarihin bilinen ilk yazılı barış anlaşması Hititler zamanından kalmadır. Hititlerle Mısırlılar arasındaki Kadeş Savaşı sonunda İÖ. 12. yüzyılda akdedilen anlaşmanın yazılı bulunduğu tabletler İstanbul Arkeoloji Müzesi’nde bulunmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Elçiliklerin bekleneni tam olarak vermemesinin başlıca nedeni atanan elçilerin diplomasi tecrübesine sahip olmamasıdır. Ayrıca elçilerin yabancı dil bilmemeleri, Rum tercümanlara bağımlı duruma sokmuştur.  Bu tercümanlardan bazıları devlete ihanet de etmişlerdir. Ayrıca, elçiliklerde görevlendirilen diğer derecelerdeki memurlar da bilgili ve istidatlı memurlar arasından seçilememiştir. Böylelikle, devletin birinci sınıf ve nitelikli memurlarını ikbal, şan ve şöhret merkezi İstanbul’dan, böyle geleceği belirsiz bir girişim için ayırmak mümkün olamamış.

Yanıt Açıklaması: Savaşın son üç yılında Winston Churchill, Roosevelt ile görüşmek amacıyla beş defa ABD’ye gitmişti. Yine Chuchill, 1942’de Stalin’i görmek için Moskova’ya gitmiş ve ABD ve Sovyet liderleriyle Tahran, Yalta ve Potsdam’da üçlü görüşmelere katılmıştı. Stalin’in ülkesinin sınırlarından pek fazla uzağa gitmeyi sevmemesine karşı, 1943’te Casablanca’da Churchill ile buluşan Roosevelt ülkesinin dışına savaş zamanında çıkan ve uçakla seyahat eden ilk ABD Başkanı olmuştu.

Yanıt Açıklaması: Sefaretnamelerin en ünlü örneklerinden birisi 1720 yılında Paris’e gönderilen Yirmi Sekiz Çelebi Mehmet Efendi’nin Fransa Sefaretnamesi’dir. Osmanlı döneminin en tanınmış elçilerinden olan Yirmi Sekiz Çelebi Mehmet Efendi’nin şöhreti aslında söz konusu sefaretnamesinin ayrıntılı ve ilginç içeriğinden, ayrıca bu belgenin 1757’de basılmış olan bir Fransızca tercümesinin yapılmış olmasından da ileri gelmektedir. Ayrıca, edebî değer de taşıdığı kuşkusuz olan söz konusu sefaretname Mehmet Efendi’nin misyonunun iki ülke ilişkileri açısından yarattığı olumlu etkiler açısından da özel bir önem taşımaktadır. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: 19. yüzyıl boyunca uluslararası ilişkilerde Fransızca özel bir yer işgal etmeye devam etmiştir.

Yanıt Açıklaması: Topyekûn savaş döneminde hükûmetler hiç olmazsa bazı politikalarını kamuo yu önünde sergileyerek “açık diplomasi” ilkelerini hayata geçirmeye başlamışlardı. Örneğin, İngiliz Dışişleri Bakanlığı geleneklerini yıkarak savaşın daha başlangıcın da dış ilişkilerle ilgili haberlerin resmî ve düzenli biçimde halka duyurulması için yeni bir enformasyon dairesi kurdu. Bunun yanı sıra 1916 başlarında, daha önce içişlerine bağlı olarak kurulmuş olan ve büyük ölçüde akademisyenler ile gazeteci lerin oluşturduğu Savaş Propaganda Bürosu da dışişleri şemsiyesi altına alındı. Bu bölüm sonradan Siyasi İstihbarat Dairesi adını alacaktı.

Yanıt Açıklaması: Wilson’un diplomasi tarihi bakımından daha önemli olan önerisi, yukarıda da değinilen, “açık barış sözleşmelerinin açık biçimde müzakere ve akdi ve ondan sonra da uluslararası ilişkilerde özel mutabakatların yapılmaması ve diplomasinin daima halkın gözü önünde samimi şekilde yürütülmesi” şeklindeki birinci noktada yer almıştı. Kasım 1918’de Almanya ile imzalanan mütarekede, imzacı devletlerin nihai barış anlaşmasına esas olarak Wilson’un on dört noktasının alınmasını -şartlı olarak- kabul etmeleri, uluslararası ilişkilerde, Harold Nicolson’un daha sonra “demokratik diplomasi” diye adlandıracağı, yeni bir çağın açıldığını haber veriyor gibiydi.

Yanıt Açıklaması: II. Mahmud, III. Selim zamanında önemi artarak, dış ilişkiler konusunda uzmanlaşan Reisülküttaplığın yerine 11 Mart 1836’da bir Hatt-ı Hümayun ile Hariciye Bakanlığını kurmuştur

Yanıt Açıklaması: Hem ilişkinin yürütülmesini sağlayan hem ilişkiye ilişkin politikaları etkileyen bir faaliyet

Yanıt Açıklaması: İkinci Dünya Savaşı sonrası doğan yeni devletler arasında diplomasi açısından hazırlıklı olanlar da yok değildi. Bunların çoğunluğu ise eski İngiliz sömürgeleriydi. Dil kolaylığının yanısıra, başta Hindistan olmak üzere, Gana ve Nijerya, İngiltere’nin gözetiminde bağımsızlık öncesi dış ilişkiler alanında kısıtlı da olsa tecrübe kazanmış ve belirli bir kadro yetiştirmişlerdi.

Yanıt Açıklaması: Tarihin bilinen ilk yazılı barış anlaşması Hititler zamanından kalmadır. Doğru cevap A seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Tanzimat Fermanı’yla yapılan reformlar ve özellikle Müslümanlarla ve gayri-Müslimlerin kanun önünde eşit kabul edilmeleri, Osmanlı Devleti’nin Avrupa sistemine alınmasını hızlandırmış, nihayet Kırım Savaşı sonrasında Osmanlı Devleti, İngiltere, Fransa, Avusturya, Sardunya, Rusya ve Prusya arasında 1856 yılında Paris’te toplanan konferansın sonucunda imzalanan antlaşma bu konuda bir dönüm noktası oluşturmuştur. Bu antlaşmayla Osmanlı İmparatorluğu’nun Avrupa Devletler Konserine (Concert Européen) girdiği ve Avrupa devletleri arasında uygulanmakta olan devletler hukukunun bir parçası olduğu kabul ve ilan ediliyordu. Böylece, Osmanlı Devleti ilk defa uluslararası hukuk sistemini resmen üstlenmiş oluyordu.

Yanıt Açıklaması: Callières’in hayatının en önemli dönemini Dokuz Yıl Savaşı (1688-1697) sırasında Hollandalılarla kısa bir barışa götüren müzakereleri gizli misyonla yürütmesi teşkil etmiştir. François de Callières başta Hollandalılarla müzakereleri olmak üzere diplomatik tecrübelerine dayanarak yazdığı Diplomasi Sanatı’nın 1716’da yayınlanmasından itibaren Avrupa devletlerarası ilişkiler tarihi alanında isim yapmıştır. Doğru cevap C şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: İngiliz Dışişleri Bakanlığı geleneklerini yıkarak savaşın daha başlangıcında dış ilişkilerle ilgili haberlerin resmî ve düzenli biçimde halka duyurulması için yeni bir enformasyon dairesi kurdu. Bunun yanı sıra 1916 başlarında, daha önce içişlerine bağlı olarak kurulmuş olan ve büyük ölçüde akademisyenler ile gazetecilerin oluşturduğu Savaş Propaganda Bürosu da dışişleri şemsiyesi altına alındı. Bu bölüm sonradan Siyasi İstihbarat Dairesi adını alacaktı.

Yanıt Açıklaması: Seyahatname, gezi yazısı ya da diğer adıyla seyahatname bir yazarın gezdiği, gördüğü yerleri edebi bir üslûpla anlattığı yazı türüdür. Salname, Osmanlılar döneminde belirli konular hakkında yıllık olarak çıkarılan dergi ya da kitaba verilen addır. Ruzname, günlük tarzında yazılan yazılardır. Osmanlı Devleti’nin yabancı ülkelere gönderdiği elçilerin görevleri hakkında düzenlemiş oldukları raporlara Sefaretname adı verilirdi. Osmanlı Devleti ve temasta bulunduğu ülkeler arasındaki siyasi ve kültürel ilişkilerin nitelik ve niceliğini incelemeye esas olabilecek en değerli belgeleri oluşturmaktadır. Fatih Sultan Mehmet döneminden sonra Avrupa devletleri ile savaş dışında belirli bir ilişkisi olmayan Osmanlıların, Batı toplumu hakkında bilgi edinmek olanağından yoksun olduğu dönemlerde, yabancı ülkelere gönderilen elçilerin görüp işittiklerine dayanarak yazdıkları sefaretnameler çok önemli kaynaklardır.

Yanıt Açıklaması: Diplomasi mekanizması ve uygulamaları, 18. yüzyıldan itibaren özellikle ikili ilişkiler yönünden neredeyse bugün bile yadırganmayacak bir biçime bürünmüştü.

Yanıt Açıklaması: 1789’da tahta çıkan III. Selim dönemine kadar Osmanlıların yabancı ülkelerle ilişkileri tek yönlü kalmıştır. Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: Konferans Versailles Antlaşması’yla sona erdi. Woodrow Wilson’un ısrarıyla Milletler Cemiyeti Sözleşmesi de bu belgenin ayrılmaz parçası hâline getirildi. Birinci Dünya Savaşı’nı resmen sona erdiren Versailles Antlaşması, muzaffer ülkelerin esas hedefi olan Almanya ile ilgili hükümleri içerdiği için genellikle Paris Konferansı’nın tek sonuç belgesi olarak anılır.