Uluslararası İlişkiler Kuramları 1

Yanıt Açıklaması: Bacon, gözlem ve deneyin temel alınıp bilimin bu esaslara göre yeniden kurulması gerektiğini savunur. Hobbes’a göre her şey-maddi olan da ruhani olan da, ayrı ayrı insanlarda olanlar da devletlerde olanlar da- doğal nedenlere bağlıdır ve doğal nedenler tarafından zorunlu olarak belirlenmişlerdir. Locke’a göre zihin başlangıçta üzerine hiçbir şey yazılmamış düz beyaz bir kâğıt gibidir. Tüm edindiğimiz bilgiler deney ve gözlemler yoluyla elde edilir. Rasyonalizmin temsilcisi olan Descartes, gerçeğe deney ve gözlem yerine akıl yoluyla ulaşılabileceğini savunur. Hume ise gerçeklerle ilgili olarak yapılan bütün genellemelerin aksini düşünmenin daima mümkün olduğunu dolayısıyla bu ilişkilerle ilgili anlayışımızı geliştirmenin tek yolunun empirik gözlemler yapmak olduğunu savunur. Bu gözlemlerle ilgili sonuçların hiçbir zaman gerçeği yansıtmayacağını fakat sadece olasılıkları göstereceğini ifade eder.

Yanıt Açıklaması: Hobbes, Morgenthau ve Aron klasik realizm düşünürleri arasındadır.

Yanıt Açıklaması: Ütopyacıların (liberallerin veya idealistlerin) “çıkarların uyumu” doktrinini eleştiren Edward H. Carr, idealistlerin kendi çıkarlarını dünyanın geri kalanına kabul ettirmek amacıyla bilinçli ya da bilinçsiz bir şekilde evrensel çıkar adı altında gizlediğini öne sürmektedir.

Yanıt açıklaması yok

Yanıt Açıklaması: Descartes doğuştan düşüncelerin açık seçik olduğunu, duyular tarafından bulanıklaştırılmadığını kendi doğamızdan türetilen gerçek düşünceler olduğunu savunur. Kant, a priori bilginin kesin olmakla beraber a posteriori bilgi sallantılı olduğunu ve değişme olasılığı olduğunu düşünür. Hegel akıl dışındaki herhangi bir yetiyle bilgi edinmeyi reddeder. Dewey ise pragmatisttir.

Yanıt Açıklaması: Karar verme teorisi, uluslararası sistemde cereyan eden tüm olayların, bireylerin eylemlerine indirgenebileceği, bunun da bireylerin görüş ve davranışlarından ayrı tutulamayacağı varsayımından hareket eder. Karar verme teorisi, devleti realist teorideki gibi rasyonel kararlar veren üniter, yekpare bir aktör olarak görmemekte; devlet dendiğinde devlet adına karar veren ve karar verme sürecine katılan bireylere de işaret edilmektedir. Karar verme teorisinde bireyler (individuals) kavramı içine, uluslararası sistemi etkileyen, hükümetsel olan (governmental) ya da olmayan (non-governmental) tüm birey ve topluluklar (ve seçkinler/elit kesim) dâhil edilmektedir. Karar verme teorisine göre, “ulusal çıkar” kavramı, yalnızca uluslararası sistemle ya da onu yapısal özellikleriyle açıklanamaz;  bunun için devletin içselözelliklerini de dikkate almak gerekir. Realistlerin ve sistem teorisyenlerinin varsaydıkları gibi devlet, diğer devletlerin politikalarına göre hareket eden ya da davranışları uluslararası yapı tarafından belirlenen bir tür “bilardo topu” (billiard ball) ya da “kara kutu” (black box) değildir.

Yanıt Açıklaması: Kapitalist dünya ekonomisi emek ile sermaye arasındaki uluslararası toplumsal ilişkiyi ifade eder. Marksist anlayışta olduğu gibi, artı değer, bu ilişki sonucu proleteryadan kapasite aktarılmaktadır. Bu aktarım ve emek sermaye iş bölümü sadece ülke içiyle sınırlı kalmamakta; dünya ölçeğinde gündeme gelmektedir. Wallerstein’ın dünya sistemi modelinde ifade edilen egemenlik karalar üzerinde mutlak otorite (otonomi) sahibi olmak anlamına gelmemektedir.

Yanıt Açıklaması: Söz konusu John Locke'dur.

Yanıt Açıklaması: İki kişilik bir oyunun “sıfır toplamlı” olması ; Oyunda bir oyuncunun kazancı diğerinin kaybıdır

Yanıt Açıklaması: İdealizmi ütopya olarak niteleyerek ağır şekilde eleştiren Carr’ın açtığı yoldan giderek kendini bir realist teori geliştirmeye adamış olmasından dolayı XX. yüzyıl realizminin asıl babası sayılan yazar Hans J. Morgenthau’dur. Hans J. Morgenthau’ya göre, dünya rasyonel bir bakış açısıyla kusurlu ve noksandır. Bunun nedeni ise insanın doğasında aranmalıdır. İnsan kötü, günahkar ve ilişkilerinde çıkarı ve gücü ön plana alan bir doğaya sahiptir. Dünya, insanın doğasında var olan bu güçlerin bir yansımasından ibaret olduğundan, dünyayı düzeltmek ve geliştirmek için bu güçlere karşı çıkmak yerine bu güçlerle birlikte hareket etmek gerekir. Böyle bir dünya, ister istemez çatışan çıkarlar dünyası olacak, moral ilkeler hiçbir zaman tam olarak gerçekleştirilemeyecek, olsa olsa, geçici çıkar dengelerinin ve her an yı- kılıp bozulabilecek çözümlerle giderilmiş çatışmaların gölgesinde oluşan bir dünya elde edilebilecektir.

Yanıt Açıklaması: Güç Dengesi Sisteminin temel davran›fl kurallar› afla¤›daki gibi özetlenebilir: • Kapasiteyi (gücü) art›rma güdüsüyle hareket ederken savafl yerine diplomatik görüflmeleri tercih etmek, • Kapasiteyi art›rma f›rsat›n› kaç›rmaktansa savafla girmeyi tercih etmek, • Temel aktörlerden birinin ortadan kald›r›lmas› söz konusuysa savafl› durdurmak, • Sistem içinde baflat (hegemon) duruma geçmeye çal›flan devlet veya koalisyonlara karfl› ç›kmak, • Uluslarüstü ilkelere ba¤lanma do¤rultusunda hareket eden devletleri s›n›rlama yönünde çaba göstermek, • Yenilmifl ya da y›k›lm›fl bir temel aktörün sisteme tekrar dönerek temel aktör konumunu kazanmas›na, daha önce temel aktör durumunda olmayan bir devletin temel aktör s›n›fland›rmas›na kat›lmas›na çal›flmak, • Bütün aktörlere karfl› kabul edilebilir ortaklar olarak davranmak.

Yanıt Açıklaması: Realist Morgenthau’ya göreyse ulusal gücün öğeleri; coğrafya, doğal kaynaklar, endüstriyel kapasite, askeri güç, nüfus, ulusal karakter, ulusal moral, diplomasinin niteliği ve hükümetin niteliğidir. Ulusal çeşitlilik bunlara dahil değildir.

Yanıt Açıklaması: "Spor ve sanata ilgi duyan geniş halk yığını son grup", şelale modelinin özelliklerinden biri değildir.

Yanıt Açıklaması: Ulusal güç dendiğinde, en başta askeri güç akla gelmekle beraber siyasal altyapı, ekonomik durum, coğrafi konum, dolayısıyla büyüklük, nüfus ve teknolojik düzey de aynı derecede önemlidir.

Yanıt Açıklaması: Sistem yaklaşımından farklı olarak karar verme teorisi, uluslararası sistemde cereyan eden tüm olayların, bireylerin eylemlerine indirgenebileceği, bunun da bireylerin görüş ve davranışlarından ayrı tutulamayacağı varsayımından hareket eder. Oysa sistem yaklaşımı ve uluslararası sistem modellerinde, uluslararası ilişkilerin başlıca aktörleri ulus devletlerdir, bireyler üzerinde fazla durulmaz. Aslında karar vericilerin, bireylerin söz konusu politika ya da devletlerin diğer devletlere karşı tutumunda rolleri ve önemleri belirsizse bunların üzerinde durulması gerçekten gerekmeyebilir. Fakat uluslararası sistem modelleri, hemen her zaman, bireylerin ve karar vericilerin devletlerin dış politikalarındaki rollerini, önemli olup olmadıklarına bakmaksızın, yok sayarlar. Karar verme yaklaşımı bu tutuma karşı çıkarak, devletlerin dış politikalarını bireylerin davranışlarından yola çıkarak analiz eder ve bu davranışların uluslararası sistem üzerindeki etkilerini inceler.

Yanıt Açıklaması: Doğanın belli kanunlar tarafından yönetildiği ve bunların kendilerinden ziyade sonuçlarını gözlemlemenin mümkün olabildiğini düşünenler rasyonalistlerdir.

Yanıt Açıklaması: Karar verme teorisi devletlerin davranışlarını analiz ederken karar verici bireyleri merkeze koymaktadır.

Yanıt Açıklaması: "Devletin büyük devlet olup olmaması faktörü" Karar vermede rasyonelliği etkileyen faktörler arasında yer almaz.

Yanıt Açıklaması: Söz konusu durum geyik avı oyun modeline benzetilmektedir.

Yanıt Açıklaması: 1940’lı yıllardan itibaren sosyal bilimlerde kullanılan oyun teorisi, özellikle uluslararası çatışmaların analizine uygulanmaktadır.