Uluslararası İlişkiler Kuramları 1

Yanıt Açıklaması: Sistem kavram›, hemen hepsi de sistem yaklafl›m›n›n temel varsay›mlar›n› içerecek flekilde, de¤iflik yazarlar taraf›ndan farkl› flekillerde tan›mlanm›flt›r. Örne¤in; Morton A. Kaplan’a göre (1957: 4) sistem, kendilerine özgü, tan›mlanabilen davran›flsal düzenliliklerle d›fl çevreden ayr›lan ve aralar›nda iliflkiler bulunan de¤ifl- kenler dizisidir. Kaplan’a göre, de¤iflkenleri aras›nda iliflki bulunmayan yap›lar sistem olarak dikkate al›namaz. Uluslararas› iliflkiler alan›nda sistem yaklafl›m›n› temel alarak empirik çal›flmalar yapan McClelland’a göre (1966: 20) sistem, kendilerini d›fl çevreden ay›ran ve belirlenebilen s›n›rlar içinde etkileflmekte olan bir bütündür. Bu tan›mlar› art›rmak mümkündür. Örne¤in; K. J. Holsti (1974: 29) uluslararas› sistemi, kabileler, flehir devletleri, imparatorluklar ya da ulusal devletler gibi ba¤›ms›z siyasal varl›klar›n herhangi bir flekilde toplam› olarak tan›mlamaktad›r. Richard N. Rosecrance’a (1963: 220) göre uluslararas› sistem, bozucu girdilerden, düzenleyici mekanizmalardan ve çevresel k›s›tlay›c›lardan meydana gelen bir yap›d›r.

Yanıt Açıklaması: Karar verme teorisinde bireyler (individuals) kavramı içine, uluslararası sistemi etkileyen, hükümetsel olan (governmental) ya da olmayan (non-governmental) tüm birey ve topluluklar (ve seçkinler/elit kesim) dâhil edilmektedir. Davranışlar (behaviors) kavramıysa, uluslararası sistemi etkileyen, uluslararası bir durumda ortaya konan görüşlerden, hükümetin kararlarının alınmasında doğrudan rol alan bireylerin tutumlarına kadar geniş bir anlamda kullanılmaktadır. Uluslararası sistem (international system), ulus devletlerin eylemlerinden doğan etkileşimlerin söz konusu olduğu ortam ya da yapı olarak tanımlanırken herhangi bir devletin eylemiyle kastedilen, o devletin eyleminin oluşumunda etkili olan bireylerin eylem ve davranışlarıdır.

Yanıt Açıklaması: Sistem her bir parçası bütünün özelliklerini az çok yansıtan, parçalar arasında ortak özellikler bulunan bir yapıdır. Değişkenleri arasında ilişki bulunmayan yapılar sistem olarak dikkate alınmaz. Sistem, kendilerini dış çevreden ayıran ve belirlenebilen sınırlar içinde etkileşmekte olan bir bütündür. Sistem kavramı, sistemi oluşturan devletlerin davranışları, sistemin yapısı, işleyişi, devletlerin eylemlerini ve sistemin işleyişini sınırlayan çevresel faktörlerle birlikte düşünülmelidir. Her sistem bir dengeye ulaşmaya ya da var olan dengesini korumaya çalışır. Bu denge istikrarlı ya da istikrarsız bir yapıda olabilir.

Yanıt Açıklaması: İngiltere’de Bacon ile temelleri atılmış olan empirizm David Hume’da (1711- 1776) en yüksek noktasına varmıştır. Hume’a göre, gerçeklerle ilgili olarak yapılan bütün genellemelerin aksini düşünmek daima mümkündür. Dolayısıyla bu ilişkilerle ilgili anlayışımızı  geliştirmenin tek yolu empirik gözlemler yapmaktır. Bu gözlemlerler ilgili sonuçların ise hiç bir zaman gerçeği yansıtmadığını ve fakat olasılıkları gösterdiğini de unutmamak gerekir.

Yanıt Açıklaması: Tavuk oyunu modeli, aynı şeritte karşılıklı birbirine doğru hızla gelen iki genç yarışçının cesaret gösterisi üzerine kurgulanmış oyun teorisi modelidir.

Yanıt Açıklaması: "Çok Kutuplu" uluslararası sistem teorisinde uluslararası yapının güç dengesidir.

Yanıt Açıklaması: Aydınlanma çağı 1688-1789 yılları arasını kapsayan bir dönemdir. Bu dönemde Fransa’dan Voltaire, İskoçya’dan David Hume, Almanya’dan Immanuel Kant çağa damgasını vurmuş bilim adamlarıdır.

Yanıt Açıklaması: İki kişilik tavuk oyunu ve -n- sayıda oyuncunun söz konusu olduğu geyik avı modellerinde oyuncuların iş birliğine gitmeleri, kendi açılarından daha rasyonelken, mahkûmun ikilemi modelinde oyuncuların iş birliği yapmaya çalışmaları oldukça risklidir. Çünkü; mahkûmun ikilemi modelinde oyuncuların iş birliğine gitmeleri, birlikte serbest kalma gibi bir sonucu getirmesi yanı sıra, diğerinin iş birliğinden vazgeçmesi, iş birliğini benimseyen açısından idama mahkûm olma gibi bir felaketle sonuçlanmaktadır (-20, +20). İş birliğine gitmemeleri durumunda (-10, -10) her ikisi için de aynı şey söz konusu olacaktır.

Yanıt Açıklaması: Dış politika ile coğrafya arasında determinist bir ilişki yerine olasılık düzeyinde bir ilişki kurulması "Cografyanın dış politikayı belirlemekten ziyade etkileyen faktörlerden biri olabileceği" anlamına gelir.

Yanıt Açıklaması: Bunların göz önünde bulundurulması devletler arasında bir karşılaştırma yapmayı kolaylaştırdığı gibi, söz konusu devletin davranışlarının daha sağlıklı bir şekilde analiz edilmesine de imkân tanımaktadır (Snyder et. al. 1969: 200-201).

Yanıt Açıklaması: Realizm, uluslararası ilişkilerde, politikayı güç ve çıkar mücadelesi olarak gören yaklaşımın adıdır. Bu teoriye göre, uluslararası politika, özünde güç ve çıkar mücadelesi olarak tanımlanabilecek bir siyasal süreçtir. Bu aynı zamanda realizmin ya da diğer adıyla siyasal gerçekçiliğin ilk ve temel varsayımıdır. Uluslararası ilişkilerde realizm ulusların kendi varlıklarına dayandığı için, uluslarının karşılıklı bağımlılığı söz konusu olamaz.

Yanıt Açıklaması: Uluslararası sistemde merkezi, üstün bir otoritenin olmaması (anarşik yapı) ve devletlerin kendi güvenlikleri için güce gereksinim duymaları doğa durumuna benzetilmektedir.

Yanıt Açıklaması: Saint Simon’un kullandığı anlamda pozitivizm, toplumsal yapıyı bilimsel çalışmalar vasıtasıyla ve bilimsel yöntemler kullanarak, yeniden düzenlemeyi amaç edinen ve bu yönüyle bilimi metafizikten arındırmayı amaçlayan bir tutumun adıdır.

Yanıt Açıklaması: Hobbes’a göre bütün bilgilerimiz nesnelerin duyu organlarımız üzerindeki etkilerinden meydana gelir.

Yanıt açıklaması yok

Yanıt Açıklaması: Hükümetlerin ve örgütlerin özellikle rutin işlerdeki davranışlarının daha önceden belirlenmiş kurallara uygun olduğunu savunan karar verme modeli: "Standart uygulama prosedürleri modelidir"

Yanıt Açıklaması: Gevşek iki kutuplu sistemde ittifaklar, kısa süreli amaçlara göre değişebilir nitelikte olmayıp uzun süreli olarak kurulur ve ideoloji ittifakların oluşmasında başlıca etkendir.

Yanıt açıklaması yok

Yanıt açıklaması yok

Yanıt Açıklaması: "İki kutupluluk" Dünyanın 1945’den 1991’e kadar içinde bulunduğu uluslararası sistemdeki güç dengesidir.