Uluslararası İlişkiler Kuramları 1

Yanıt Açıklaması: "Karar vericinin kişisel özellikleri", Karar verme sürecinde aynı olay ya da durum karşısında algılamayı farklılaştıran temel faktördür.

Yanıt Açıklaması: Pozitivizm bilimin tekliği üzerinde durur, toplumsal olayların doğa bilimlerinin yöntemleriyle açıklanabileceğini ileri sürer. Epistemoloji bilginin kaynağıyla ve bilimsel bilginin gelişimiyle ilgilidir ve bu çerçevede kısaca bilgi teorisi olarak ifade edilir. Ontoloji varlığın kendisini, varlığın temel özelliklerini konu alan kısaca varlığın bilimi anlamına gelen kavramdır. Metodoloji bilimsel araştırmalarda ve bilimsel bilgiye ulaşmada yöntem kullanımıyla ilgili bir kavramdır. Rasyonalizm ise akılcı yaklaşımı benimser ve gerçek bilginin akıl ve zihin yoluyla tümdengelim yöntemiyle ulaşılan bilgi olduğunu iddia eder.

Yanıt Açıklaması: Kaplan’ın sistem modellerine yönelik eleştirilerde, söz konusu sistemlerden, özellikle güç dengesi ve gevşek iki kutuplu sistemin dışında kalan sistemlerin, büyük ölçüde, varsayımsal nitelikte sistem modelleri olduğuna dikkat çekilmektedir. Başka bir eleştiriyse söz konusu modellerin statik soyutlamalar oldukları şeklindedir. Ayrıca modeller ve varsayımları, sistemin kuralları olarak belirtilen kuralların devletlerin çıkarları gereği gösterdiği davranışlar mı yoksa uymaları gereken kurallar mı olduğu yeterince açık olmadığı için eleştirilmektedir. Ayrıca, kurallar ve davranışlarla ilgili olarak, devletler arasında bir ayrıma gidilmemekte, bütün devletlerin benzer durumlarda aynı şekilde davranacakları varsayılmaktadır. Dolayısıyla maddelerin hepsi Kaplan’ın sistem modellerine yönelik eleştirilerdir.

Yanıt Açıklaması: Karar verme teorisi devletlerin davranışlarını analiz ederken karar verici bireyleri merkeze koymaktadır.

Yanıt Açıklaması: Rasyonel insan faydayı maksimum kılmaya çalışır, bütün alternatifleri aaraştırır, her birinin gerçek değerini ölçmeye çalışır, olasılıklar üzerinde düşünür ve en uygun tercihi yapar.

Yanıt Açıklaması: Soğuk savaş döneminde ABD ve SSCB arasındaki çatışmanın, Küba ve Berlin krizlerinde uzlaşmayla çözülmesi "Tavuk oyunu" modeline uygundur.

Yanıt Açıklaması: Kaplan’ın birim veto sistemi, nükleer silahların yayılmasıyla ortaya çıkacak bir sistem olarak düşünülmektedir. Nükleer güce sahip fakat dayanılmaz ilk vuruş kapasitesine sahip olmayan devletlerin bir araya gelmesiyle ortaya çıkacaktır. Bu varsayıma göre, sistemde nükleer gücü elinde bulunduran her devlet, yapacağı ilk vuruşla rakibinin gücünü tamamen yok edememektedir fakat ilk vuruş planladığı gibi gerçekleşirse düşmanın gücü önemli ölçüde zayıflatılabilir.

Yanıt Açıklaması: Rosecrance, Avrupa Ahengi (Concert of Europe), Milletler Cemiyeti (League of Nations) ve Birleşmiş Milletler Örgütü (United Nations) gibi mekanizmaları düzenleyici mekanizmalar olarak dikkate alırken devletler arasındaki güç mücadelesi, çıkar çatışmaları ve ayrılıkçı hareketler gibi, sistemdeki istikrarı tehdit eden gelişmeleri ise bozucu girdiler olarak adlandırmaktadır. Diğer taraftan yazar, emperyalizmin hâkim olduğu bir ortamda işgal edilecek toprakların kalmamasını, çevresel kısıtlayıcı olarak değerlendirmektedir. Bozucu girdilerin ağırlıkta olması, sistemi istikrarsız, düzenleyici mekanizmaların ağırlıkta olmasıysa istikrarlı olarak nitelemektedir.

Yanıt Açıklaması: "Uluslararası sistemin, devletlerden oluşan bir yapı olarak görülmesi ve bununla birlikte uluslararası ilişkilerin devlet merkezli tanımlanması" Kenneth Waltz’ın yapısalcı realizm olarak tanımlanan sistemci yaklaşımı ile Morton A. Kaplan’ın uluslararası sistem yaklaşımı arasındaki bir benzerliği ifade eder.

Yanıt Açıklaması: "Rasyonel Politika Modeli", Graham Allison’un üzerinde durduğu üç karar verme modelinden biridir.

Yanıt Açıklaması: Frederick H. Hartmann’a göre ulusal gücün öğeleri; askeri durum, altyapı (infrastructure), demografik yapı, coğrafya, ekonomik durum, bilimsel teknolojik düzey ve psikolojik durumdur.

Yanıt Açıklaması: Sıfır toplamlı oyunlar, uzlaşması mümkün olmayan çatışmalara ve gerilimlere sıkça uygulanan bir yöntemdir.

Yanıt Açıklaması: Güç dengesi sistemi, "Evrensel sistem" ile ilişkilendirilemez.

Yanıt Açıklaması: Jervis’e göre karar vericilerin yaklaşımları ve imajları edindikleri bilgileri belirlemekte ve etkilemektedir. Karar vericiler, yerleşik düşüncelere bağlı kalma ve kendi tezlerinin değişmesine yol açacak yeni bilgilere karşı kapalı davranma eğilimindedir. Karar vericilerin başından geçen bazı olayları çağrıştırması sebebiyle aynı olay farklı karar vericiler tarafından farklı algılanabilir. Karar vericiler kararlarının karşı taraf üzerinde öngörülen etkiyi yapamayacağının farkında olmayabilirler. Karar vericiler diğer ülkenin büyükelçisinin tutum ve davranışlarının o ülkenin politikasını tamamen yansıttığını düşünür.

Yanıt Açıklaması: Empirizm sonradan edinilen bilgiyi önemser. Tüm edindiğimiz bilgiler deneyler ve gözlemler yoluyla elde edilmektedir.

Yanıt Açıklaması: Mahkûmun ikilemi modelinde tarafların, karşılıklı istenmeyen bir durumdan kaçınmaları için iş birliği yapmaları gerekmektedir.

Yanıt Açıklaması: Saint Simon’un kullandığı anlamda pozitivizm, toplumsal yapıyı bilimsel çalışmalar vasıtasıyla ve bilimsel yöntemler kullanarak yeniden düzenlemeyi amaç edinen ve bu yönüyle bilimi metafizikten arındırmayı amaçlayan bir tutumdur. Pozitivizm bu bağlamda bilimin tekliği üzerinde durmakta, toplumsal olayların doğa bilimlerinin yöntemleriyle açıklanabileceğini ileri sürmekte ve olgularla değerlerin kesin olarak ayrılması gerektiğini savunmaktadır. Empirizm ise bilimsel bilginin duyu verilerimize yönelik önermelerden oluştuğunu, doğuştan bilginin olmadığını, tüm bilgilerimizin deneyimin ürünleri olduğunu ve bilimsel bilgiye tümevarım yöntemiyle ulaşıldığını kabul eden bilgi teorisidir.

Yanıt Açıklaması: Mackinder analizinde, Doğu Avrupa ve Sibirya’yı (yani Çarlık Rusya’sının egemenliğinde olan bölgeyi) merkezi stratejik bölge olarak adlandırarak, burayı uluslararası politikanın merkez üssü (“pivot area” yani “mihver bölge”) olarak adlandırmaktadır. “Pivot Area” olarak tanımladığı bu bölgeyi daha sonra “heartland” olarak ifade etmektedir. Bu bölge “iç hilal” (“inner crescent”) adını verdiği ve Almanya, Türkiye, Hindistan ve Çin ile sınırlı olup, “dış hilal” (“outer crescent”) dediği İngiltere, Güney Afrika ve Japonya’nın yer aldığı ikinci bir bölgeyle çevrilidir.

Yanıt Açıklaması: Oyun teorisi, çatışmayı ve rekabeti öngören karar verme süreçlerine ve ilişki biçimlerine uygulanacak bir teori olarak eleştiriler almıştır. Özellikle dünya politikasının bir oyuna indirgenmesi, aşırı basitleştirme ve soyutlaştırma olarak değerlendirilmektedir. Oyun teorisi, farklı amaçları ve çıkarları olan iki ya da daha fazla oyuncu (aktör) arasındaki ilişkileri inceler. Hiçbir oyuncu, oyunu tamamen kontrol edebilme imkânına sahip değildir ve sonuçları belirleyen, tarafların izleyecekleri stratejilerdir. Her bir oyuncu ya da taraf, diğer tarafın izleyeceği olası politikaları dikkate alarak politikasını ve stratejisini belirler. Her oyunda oyuncular için tehdit, hile, blöf ve karşı blöf gibi olası politikalar ve davranışlar bulunabilir. Bununla beraber, her zaman çatışma söz konusu olmamakta, işbirliğinin mümkün olduğu durumlar da gündeme gelebilmektedir.

Yanıt açıklaması yok