Türk Dış Politikası 2

Yanıt Açıklaması: 1989-1993 dönemi gerek Türkiye gerek Avrupa gerekse tüm dünya açısından büyük değişikliklerin yaşandığı bir dönemdir. Bu dönemin en önemli gelişmeleri kuşkusuz 1989’da Berlin Duvarı’nın yıkılması, ardından 1990’da Doğu ve Batı Almanya’nın Federal Almanya Cumhuriyeti adı altında birleşmesi ve 1991’de SSCB’nin dağılmasıdır.

Yanıt Açıklaması: DSP-MHP-ANAP koalisyonundan oluşan IV. Bülent Ecevit Hükümeti 28.05.1999 - 19.11.2002 tarihleri arasında kurulmuştur. Mevcut durumda son koalisyon hükümeti niteliğindedir.

Yanıt Açıklaması: Gündem 2000’de Türkiye ile ilgili olarak iç politikayı ilgilendiren bireysel özgürlükler ve ifade özgürlüğünün AB ortalamasının altında olduğu, sivil siyasette Milli Güvenlik Kurulu aracılığıyla askerlerin belirgin ağırlıklarının azaltılması ve Bakanlar Kurulunun ön planda olması gerekliliği, makroekonomik dengesizlik konularının önem teşkil ettiğinden bahsedilmektedir. Yunanistan ile ilgili olarak da Ege sorununun Uluslararası Adalet Divanı’nın da dahil olduğu uluslararası hukuk kuralları çerçevesinde çözülmesi gerektiğini belirtmektedir.

Yanıt Açıklaması: ABD’nin liderliği ve bu liderlik sonucunda Avrupa’nın güvenliğini sağlama temelli ortaya çıkan NATO’yla (North Atlantic Treaty Organisation) birlikte SSCB’ye karşı çok yönlü bir savunma ve rekabet hattı oluşturulmuştur.

Yanıt Açıklaması: Terör örgütü PKK’nın bu dönemde Bulgaristan’da örgütlenme ve faaliyet göstermesine bu ülkenin göz yumması.

Yanıt Açıklaması: Özal’ın ölümü ardından Süleyman Demirel Cumhurbaşkanı olmuş, başkanı olduğu DYP’nin başına Tansu Çiller geçmiş ve hükümeti kurma görevi kendisine verilerek DYP-SHP koalisyonunun başında başbakan olmuştur. Bu olay ayrıca, Türkiye Cumhuriyeti tarihinde ilk kez bir kadın siyasetçinin başbakanlığının da başlangıcı olmuştur.

Yanıt Açıklaması: A

Yanıt Açıklaması: I. Dünya Savaşı’nın patlak vermesi ve hemen ardından II. Dünya Savaşı’nın çıkması uluslararası sistemde bir geçiş döneminin yaşanmasına yol açmış ve Avrupa dışından bir güç olan Amerika Birleşik Devletleri’nin (ABD) uluslararası sistemde etkin bir aktör olarak ortaya çıkmasına neden olmuştur. Böylelikle bozulan güç dengesi modelinden iki kutuplu sisteme geçilmiş, SSCB ile ABD arasında oluşan bloklaşma uluslararası sistemi kendilerinin başını çektiği iki kutuplu hâle getirmiş ve 1991 yılına kadar devam eden bu döneme literatürde Soğuk Savaş dönemi adı verilmiştir.

Yanıt Açıklaması: A

Yanıt Açıklaması: B

Yanıt Açıklaması: A

Yanıt açıklaması yok

Yanıt Açıklaması: Türkiye, 1991’de peş peşe bağımsızlıklarını ilan eden bu ülkeleri ilk tanıyan devlet olmuştur. Kuşku yok ki daha önce tarihsel-coğrafi birliktelik olmasa da etnik, kültürel ve dinî nedenlerle bölgede özel ve prestijli bir yeri olan Türkiye’nin etkinliği de yüksek düzeyde gerçekleşmiş ve rol model olmuştur.

Yanıt Açıklaması: Gorbaçov, iktidara geldikten sonra Sovyet ekonomisi üzerinde yük olan askerî harcamaları azaltmış, ulusal sosyalizm modellerine ve bu modelleri kapsayan reformlara izin vermiş ve Sovyet iç politikasında bir liberalleşme hareketi başlatmıştır. Gorbaçov bu politikaları, Glostnost (açıklık) ve Perestroika (yeniden yapılanma) adını verdiği iki temel üzerinde gerçekleştirmeye çalışmıştır.

Yanıt Açıklaması: Lüksemburg Zirvesi’nden altı ay sonra 15-16 Haziran 1998’de toplanan Kardif Zirvesi’nin sonuç belgesinde Türkiye’nin AB sürecindeki konumu değiştirilerek ‘üyelik için ehil’ ifadesi yerine ‘üyelik adayı’ şekline getirilmiştir.

Yanıt Açıklaması: Soğuk Savaş’ın sona ermesinin ardından 1990’lı yıllarda Türkiye’nin tekrar jeopolitik, jeokültürel ve jeostratejik önem kazanmasında Çin’in önemli bir üretim üssüne dönüşmesi nedeniyle AB’nin ucuz üretim alternatifi arayışının etkisi olduğu söylenemez.

Yanıt Açıklaması: Yugoslavya Sosyalist Cumhuriyeti’nden ilk ayrılan devlet Slovenya olmuştur. Bunu Hırvatistan, Makedonya ve ardından Bosna-Hersek takip etmiştir. Slovenya’nın güçlü ve düzenli bir orduya sahip olması Yugoslav ordusuyla yaşanan çatışmalarda etkisini göstermiş ve Belgrad yönetimi bu ülkenin bağımsızlığını tanımak zorunda kalmıştır. Ancak Hırvatistan’ın bağımsızlık ilanı, Sırplar ile Hırvatlar arasında bir iç savaşın çıkmasına neden olmuştur. Federal ordu bu savaşta Sırp tarafında yer almıştır. Ancak Hırvatlara Almanlar başta olmak üzere dış dünyadan gelen destek, Hırvatistan’ın bağımsızlığını kazanmasında önemli etkiye sahiptir. Bosna-Hersek’te ise bütün tehdit ve tedhişe rağmen, 29 şubat 1992’de gerçekleştirilen referandumda halkın yüzde 99’u bağımsızlık yönünde oy kullanmış ve Bosna-Hersek de bağımsızlığını ilan etmiştir.

Yanıt Açıklaması: KKTC Cumhurbaşkanı Rauf Denktaş 1998 yılında yaptığı açıklamada Kıbrıs sorununun Konfederasyon yöntemi ile çözülebileceğini bildirmiştir

Yanıt Açıklaması: Türkiye ile Yunanistan arasındaki ilişkilerdeki asıl değişim ise Türkiye’nin Suriye’ye baskı yaparak Abdullah Öcalan’ı bu ülkeden çıkarması sonrasında ya- şandı. Öcalan’ın Rusya ve İtalya’nın ardından gittiği Kenya’da Yunan Büyükelçiliğinde saklandığının anlaşılması ve 15 Şubat 1999’da Kenya’da yakalanıp Türkiye’ye getirildiğinde üzerinde Lazaros Mavros adına düzenlenmiş bir Kıbrıs Cumhuriyeti pasaportunun bulunmuş olması, bir anda Türkiye-Yunanistan ilişkilerini en ciddi krizlerden birine soktu.

Yanıt Açıklaması: Ticaret engelleri 1997-1999 döneminde Türkiye’nin Suriye ile yaşadığı sorunlardan biri olmadığı söylenebilir