Türk Dış Politikası 1

Yanıt Açıklaması: 1955’de yapılan Londra Konferansı’nın ardından ortaya bir çözümün çıkmayışı Kıbrıs’ta işleri biraz daha karışıtırmış, gerilimin giderek artmasına neden olmuştur. Türkiye bu konferansta şu tezi savunmuştur: “Türkiye’nin adanın geleceğiyle ilgilenmesinin temelinde tarihsel, coğrafi, etnik ve stratejik faktörler yatıyordu. Kıbrıs Adası yaklaşık 400 yıl Osmanlı ‹mparatorluğu’nun (1571-1923) egemenliği altında bulunuyordu ve tarihte hiçbir zaman tam olarak Yunan egemenliği altına girmemişti. Adanın Türkiye’nin doğu kıyılarına uzaklığı 70 kilometre iken Yunanistan’a olan uzaklığı 1000 kilometreyi buluyordu. Birinci Dünya Savaşı’na kadar Türkler Adadaki nüfusun çoğunluğunu teşkil ediyorlardı. Kıbrıs her şeyden önce stratejik nedenlerden Türkiye için vazgeçilmez bir konuma sahipti. [...] Eğer İngiltere Adanın hükümranlığından vazgeçme niyetinde ise, Kıbrıs Adasının ‘asıl sahibine’ devredilmesi gerekiyordu. [...] Adayı bir üçüncü ülkeye (Yunanistan’a) devredemezdi. Bundan dolayı da, Yunanistan Kıbrıs Sorunu davasında Türkiye’nin müzakere ortağı olamazdı.” (Bağcı, 2007:111-112). Doğru cevap B'dir.

Yanıt açıklaması yok

Yanıt Açıklaması: Kıta Sahanlığı (Continental Shelf; Festlandsockel): Kıyı devletinin kara ülkesinin denizin altında süren doğal uzantısına verilen addır.  Başka bir anlatımla jeolojik olarak ülkeyi oluşturan kara parçasının deniz altındaki uzantısıdır. Kavram BM Deniz Hukuku Sözleşmesi çerçevesinde hukuki bir anlam kazanmıştır.

Yanıt Açıklaması: 1980-1990 döneminin Irak ve Suriye temelinde yaşanan önemli sorunlarından biri “su sorunu” olmuştur. Türkiye’de doğmakta olan Fırat ve Dicle nehirleri, Irak ve Suriye üzerinden Orta Doğu’ya ulaşmaktadır. Su sorununun ağırlıklı olarak gündeme geldiği süreç bu nehirler üzerinde büyük baraj projeleri gerçekleştirilmesiyle başlamış, bu durum GAP ile zirveye ulaşmıştır. Bu iki ülkenin endişesi, geliştirilen baraj ve sulama projeleriyle kendilerine ulaşan su miktarında azalma olacağına, daha da önemlisi Türkiye’nin kontrol imka^nına sahip olacağına ilişkindir.

Yanıt Açıklaması: ABD'nin yaklaşımı ile ilgili ikinci önemli örnek 1974 yılındaki Kıbrıs Barış Harekâtı sonrası ABD’nin Türkiye'ye karşı tutumudur. 1974 yılındaki bu harekât, ABD’nin silah ambargosu uygulamasına neden olmuştur. Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: ABD'nin "Yeşil Kuşak" stratejisi sonucunda İran'daki devrim sonrasında yükselen radikal İslam'a karşılık Türkiye'de ılımlı bir İslam anlayışının geliştirilmesi amaçlanmıştır.

Yanıt Açıklaması: Nükleer güce sahip ülkelerin her birinin, nükleer silaha dayalı bir ilk saldırıdan kaçınması dehşet dengesidir

Yanıt Açıklaması: 1975 yılında uygulamaya konan ambargo kararı Türkiye üzerinde istenilen etkiyi göstermemiş, Kıbrıs konusunda da istenilen sonuçları doğurmamış, aksine Türkiye’nin ABD’ye karşı güvensiz ve mesafeli bir duruş sergilemesine neden olmuştur. Bu yüzden dönemin ABD Başkanı Jimmy Carter’ın çabalarıyla 1978 yılında ambargo kaldırılmıştır. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Vietnam Savaşı genel olarak ABD'nin Sovyetler Birliği karşısında güç kaybetmesinin nedenlerinden biridir. Güney Vietnamı desteklemesinin ayrı bir etkisi olmamıştır.

Yanıt Açıklaması: ABD’nin Batı Avrupa’yı koruma amaçlı Truman Doktrini ve onu takip eden Marshall Planı ile ortaya koyduğu strateji, 1949’da NATO’nun kurulması ile çok daha farklı bir boyuta ulaşmıştır. Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: 1960-1970 döneminde Türkiye’nin SSCB’ye karşı daha ılımlı bir politika izlemesine neden olan olay Kıbrıs krizinde ABD başkanı Johnson’un Türkiye’ye göndermiş olduğu mektuptur.

Yanıt Açıklaması: ABD Bağdat Paktı üyesi değildir

Yanıt Açıklaması: 20 Temmuz 1974’te adaya müdahalede bulunulduktan sonra, 22 Temmuz 1974 günü Birleşmiş Milletler taraflara ateşkes çağrısında bulunmuştur. Adada, Sampson’un Makarios’un kaçması sonrasında kurduğu hükümet düşmüş ve yerine Glafkos Klerides hükümeti kurulmuştur. Doğru yanıt E seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: 1980-1990 arası dönemde Türkiye ile Sovyetler Birliği arasındaki ticari anlamdaki en önemli gelişme 1989 yılında imzalanan Sınır ve Kıyı Ticareti Anlaşması sonrasında gelişen "Bavul Ticareti"dir. Bunun doğrultusunda 1990 yılına gelindiğinde iki ülke arasındaki ticaret hacmi 2 milyar dolara ulaşmıştır.

Yanıt Açıklaması: SSCB’nin askeri vuruş gücünü arttırması tehdidi ABD’nin 1960’lardan sonra dış politikadaki stratejisini değiştirmesinin temel nedenidir

Yanıt Açıklaması: 1964 yılında yaşanan 1963'de yazılan Johnson Mektubu Türkiye-ABD ilişikilerini bir sorunla karşı karşıya getirmiştir

Yanıt Açıklaması: Kominform, Sovyetler Birliği Lideri Stalin’in 1947 yılında Marshall Planı’na alternatif olarak oluşturduğu Yugoslavya, Romanya, Bulgaristan gibi ülkeleri içine alan bir girişimdir.

Yanıt Açıklaması: Temmuz 1968’de ABD, SSCB ile Nükleer Silahların Yayılmasını Önleme Antlaşması’nı imzalamıştır.

Yanıt Açıklaması: Temel olarak nükleer denklik mantığı üzerinde gelişen Dehşet Dengesi (Ballance of Terror) politikaları uluslararası siyasete egemen olmaya başlamıştır.

Yanıt Açıklaması: Bulgaristan yaşayan Türklerin Türkiye'ye göç etmelerine 1989 yılında Bulgar hükumeti tarafından izin verilmiştir.