Türk Dış Politikası 1

Yanıt Açıklaması: 1943 yılından itibaren savaşın genel durumunun müttefiklerin lehine dönmesi ile savaşın yürütülmesi, zafere ulaşabilmek ve savaş sonrası düzeni belirlemek üzere çeşitli konferanslar düzenlenmiştir. Bunlar arasında 28 Kasım-1 Aralık 1943 tarihleri arasında Roosevelt, Churchill ve Stalin'in katılımı ile düzenlenen Tahran Konferansında ikinci cephenin Balkanlarda açılması; kurulacak milletlerarası teşkilattaki dört büyük devlet arasına Çin'in katılması konularında müttefikler arasında görüş ayrılıkları görülmeye başlanmıştır. Bu nedenle Tahran Konferansının önemli bir sonucu zafere doğru yaklaştıkça müttefikler arasındaki görüş ayrılıklarının da belirmeye başlamasıdır. Doğru yanıt D seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: ABD’nin Batı Avrupa’yı koruma amaçlı Truman Doktrini ve onu takip eden Marshall Planı ile ortaya koyduğu strateji, 1949’da NATO’nun kurulması ile çok daha farklı bir boyuta ulaşmıştır.

Yanıt Açıklaması: İsrail Golan Tepelerini işgal ettiğini açıkladığında Arap ülkeleri BM Güvenlik Kurulunda bu eyleme karşı önlem alınmasını istediğinde Türkiye çekimser kalmıştır. Filistinlilere yapılan İsrail saldırılarına ise Türkiye her zaman karşı olmuş hatta bağımsız Filistin Devleti ilan edildiğinde ilk tanıyan ülkelerden biri olmuştur. İsrail’deki Musevi lobisi Ermeni Soykırımını tanıma girişimlerinde Türkiye’nin yanında yer almıştır. Suriye’nin Türkiye’ye karşı faaliyet gösteren terör örgütlerini desteklemesi ve İsrail’e karşı sert politikalar yürütmesi İsrail-Türkiye ilişkilerini geliştirmiştir. Bu bağlamda iki ülke arasında terör ve istihbarat anlamında iş birliği artmaya başlamıştır.

Yanıt Açıklaması: Nükleer olmayan silahlarla, caydırma amaçlı yapılan savaşa konvensiyonel savaş adı verilir. Doğru cevap C seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Reagan Doktirini olarak anılan bu politika dönemin ABD başkanı Ronald Reagan öncülüğünde geliştirilmiştir.

Yanıt Açıklaması: Söz konusu doktrin ABD Başkanı Eisenhower tarafından ortaya atılan Eisenhower Doktrini'dir. 5 Ocak 1957’de tarihinde açıklanan bu doktrin, komünist tehdide karşı direnmek için yardıma ihtiyaç duyan Orta Doğu ülkelerine askerî ve ekonomik yardım sözü veren ABD’nin bölgede Fransa ve İngiltere’nin yerini alması esasına dayanmaktaydı.

Yanıt Açıklaması: 1934’de Türkiye, Yunanistan, Yugoslavya ve Romanya ile yapılan Balkan Antantı önemli bir yere sahiptir. Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: Yıldız Savaşları Projesi ABD'nin 1980'lerde başlattığı bir nükleer savunma projesidir.

Yanıt Açıklaması: FIR Hattı (Flight Information Region) uçuş haber alma bölgesini ifade etmektedir. Uluslararası uçuş güvenliğini oluşturmak üzere oluşturulan hat anlamına gelmektedir. Doğru yanıt A seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Esnek Karşılık doktrini ABD’nin J.F. Kennedy başkanliği döneminde resmen benimsenmiştir

Yanıt Açıklaması: Nükleer olmayan silahlarla yapılan savaş Konvansiyonel Savaştır.

Yanıt açıklaması yok

Yanıt Açıklaması: Albaylar Cuntası (Yunanistan 1967-1974 Albaylar Cuntası: 1967 yılında Yunanistan’daki siyasi istikrarsızlığı bahane ederek sağ eğilimli askerlerden oluşan bir gurubun gerçekleştirdiği darbedir. Türkiye 1974 Barış Harekâtı’nı gerçekleştirene kadar yönetimi elinde tutmuş, Kıbrıs’taki yenilgiden sonra yerini sivil yönetime bırakmıştır. Doğru yanıt D seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Dönemin Türkiye'sinde yaşanan 12 Eylül darbesinin nedeni olan anarşinin sorumlusu Sovyetler olarak görülmüştür. Darbeyi Sovyetler Birliği desteklememiştir.

Yanıt Açıklaması: İnönü Hüku^meti’nin adaya müdahalede bulunmaya hazırlandığı bir dönemde ABD Başkanı Johnson’ın İnönü’ye yolladığı ve Johnson Mektubu olarak bilinen mektup Türkiye-ABD ilişkilerini yeniden bir sorunla karşı karşıya getirmiştir.

Yanıt Açıklaması: 1970’lerde tekrar gündeme gelen ve hala çözülememiş olan sorunlardan birisi de Ege sorunu olmuştur. Bu sorunu temel kaynağı da Ege’deki kıta sahanlığı meselesidir. 1936 yılında Yunanistan tek taraflı olarak karasularını 3 milden 6 mile çıkarmış ve buna Türkiye hiçbir tepki göstermemiştir. 1964 yılına gelindiğinde ise Türkiye de karasularını 6 mile çıkardığını açıklamıştır. Yunanistan buna karşılık aynı yıl Ege’deki adalarını silahlandırmaya başlamış ve bu Türkiye’nin büyük tepkisine neden olmuştur. Doğru yanıt C seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Kıbrıs sorunu, Türkiye’nin bir bütün olarak siyasi, askeri ve ekonomik açıdan politikalarını yeniden gözden geçirmesinde, önceliklerini belirlemesinde en belirleyici unsur olmuştur. Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: 1980 yılına gelindiğinde Reagan’ın ABD Başkanı olmasıyla “Yeni Soğuk Savaş” dönemine girildiği kabul edilir. Bunun belirleyici etkenleri, Sovyetler’in Afganistan’ı işgali ve Doğu Akdeniz’e inme cabası, İran’ın yaşadığı rejim değişikliği ile Batı ittifakından ayrılması, İran-Irak savaşı ve PASOK yönetimdeki Yunanistan’ın ABD karşıtı tutumu olarak sıralanabilir. 1970’lerde ABD ile zayıflayan ilişkiler işte bu nedenlerle Türkiye ile olan ilişkileri geliştirmeyi elzem kılmıştır. Ayrıca bu dönem, ABD ve Batı dünyası için özellikle Orta Doğu petrollerinin ve bu bağlamda Basra Körfezi’nin öneminin büyüklüğü açısından Batı ittifakının bir parçası olan Türkiye’nin stratejik değerini çok artırmıştır. ABD için Orta Doğu’daki petrol bölgelerinin güvenliği hayati bir öneme sahipti ancak konjonktür Sovyetlerden yanaydı. Bu konjonktürü değiştirmek, bölgeyi kontrol edebilmek ve petrol yollarını güvence altına almak için ABD’nin Türkiye’den destek alması son derece önemli olmuştur.

Yanıt Açıklaması: ABD’nin gözetiminde Bağdat Paktı’nın kurulması Türkiye-SSCB ilişkilerini daha da gerginleştirmiştir. Nitekim paktın karşısında olan Mısır ve Suriye üzerindeki Sovyet etkisinin artması Türkiye’nin güneyden kuşatıldığı hissine kapılmasına neden olmuş, diğer yandan SSCB ise Türkiye’nin Batı emperyalizmine uyduluk yaptığı ve bölge ülkelerini bu etkiye açtığı iddiasında bulunmuştur. Bu gerginlik hâli, 1957 Suriye krizinde de devam etmiş, 1958’de Irak’taki askerî darbede de benzer sorunlar yaflanmıştır.

Yanıt Açıklaması: Kurulan devlet Türkiye tarafından aynı gün tanınmış olmakla birlikte başka hiçbir ülke bu yeni devleti tanımamıştır. BM’de Yunanistan kendi tezleri doğrultusunda kararlar alınmasını sağlamış ve KKTC’nin ilanı kınanmıştır. Güvenlik Konseyi bu bağımsızlık ilanının geçersiz olduğunu açıklamış ve bütün ülkelere Kıbrıs Cumhuriyeti Devleti’nden başka adada bir başka devletin tanınmamasını istemiştir. Yapılan görüşmelerde sadece Pakistan aleyhte oy kullanmıştır. 1990 yılına gelindiğinde ise Rum ve Yunan tarafı yeni bir politika gütmüş ve Rum tarafı Kıbrıs adına üyelik başvurusunda bulunmuştur. Bu nedenle cevap B’dir.