Karşılaştırmalı Siyasal Sistemler

Yanıt Açıklaması: Köleliğe karşı çıkan kuzeydeki eyaletlerle, bu uygulamayı savunan güneyliler arasındaki gerginlik 1860’da kölelik karşıtı olan Abraham Lincoln’un başkan seçilmesiyle doruk noktasına çıkarak güneydeki ayrılıkçı hareketi güçlendirmişti. Kuzey ve güney eyaletleri arasında kölelik sorunu yüzünden tırmanan gerilim, 1861’de ABD’de büyük çaplı bir İç Savaş’a yol açmıştır.

Yanıt Açıklaması: Britanya parlamenter sisteminde daha önceki dönemlerde erklerin birbirlerinden bağımsız olmadığı günler yaşanmış olsa da, günümüzde yasama, yürütme ve yargı birbirlerinden bağımsızdır. Bu sebeple doğru cevap “A” şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Güvenoyu aynı zamanda iktidarı denetim işlevi de görür. Özellikle bazı hassas politik tercihlerin konu olduğu durumlarda milletvekilleri seçim çevrelerinden ağır baskı altında kalabilmektedir. O zaman partinin önde gelenlerinin veya başbakanın belirli bir yasa taslağında ısrar etmesi Avam Kamarası’nın arka sıralarında oturan çoğu yeni milletvekili olan parti grubu üyelerinin çok sayıda veya topluca ayak diremesine neden olabilir. İktidar partisi içinden gelen bu tür bir direnme bir anlamda güvenoyunun kaybedilmesi olarak yorumlanır. Buna Britanya siyasetinde arka sıraların isyanı (back bench revolt) denmektedir ki, bu tür bir direnme genellikle başbakanın hem parti başkanlığı hem de başbakanlık koltuğunu kaybetmesine yol açar.

Yanıt Açıklaması: Kurumsal yapısalcılık, büyük sömürgeci devletlerin sahip olduğu siyasal kurumların çalışma esaslarını betimleyen, onların tarihi evrilişlerini anlatan, hangi tür anayasaların bu yapılarla birlikte oluştuğunu anlatan bir içeriğe sahiptir.

Yanıt açıklaması yok

Yanıt Açıklaması: Devleti yönetmek

Yanıt Açıklaması: Birleşik Krallık ilk kez 1960’larda o zamanki adıyla Ortak Pazar olan AB’ne tam üyelik için başvurmuş, ancak Fransa’nın şiddetli direnci ile karşılaşmıştır. Britanya Fransız vetosunu 1969’dan sonra aştıktan sonra 1 Ocak 1973’ten itibaren Ortak Pazar’a üye oldu.

Yanıt Açıklaması: 5. Cumhuriyet rejimi, demokrasi ile merkezciliğin; toplumsal çoğulculukla yönetebilir yürütme düzenin bir uzlaşmasıdır.

Yanıt Açıklaması: Birleşik Krallık, güçlü bir deniz kuvvetine ve deniz ticaret filosuna sahip olduğu için güçlü bir sanayi ülkesi haline dönmüş ve Endüstri Devrimini ilk gerçekleştiren devlet ve ekonomi haline gelmiştir.

Yanıt Açıklaması: Yeni kurumsalcılık kuramına göre kurumlar önemli koşullar ve kısıtlar ortaya çıkartarak birey­lerin ussal davranışına etkide bulunurlar.

Yanıt Açıklaması: Yeni Kurumsalcılık: Aynı ussal davranış yaklaşımının karşılaştırmalı siyasete uygulandığı bir diğer alan da yeni kurumsalcılık (neo-institutionalism) olarak bilinen alandır. On dokuzuncu yüzyıldan gelen geleneksel kurumsalcı yaklaşımın hukuk ve normlara dayalı anlatımından tamamen farklı olarak, burada ussal davranan bireylerin kurumların oluşturduğu yapı içerisinde oynadığı rolleri inceleyen bir yaklaşım söz konusudur. Yeni kurumsalcılık kurumlara özgü değerler ve yazısız kurallara (normlara) birer gözlem birimi veya değişken olarak yaklaşır. Örneğin, yasama meclislerinin çalışabilmesi için yazısız kurallar vardır. Uygarca ve kibar davranmak, nezaket, sıra ve süreye saygı göstermek bunların başlıca örneklerindendir. Bu yazısız kurallara uymamanın etkileri onları hiçe sayanları dışlamak, adam yerine koymamak olabilecektir. Bu bilgi ile donanmış kişilerin oluşturduğu ortamlarda kurumsal ortama uygun davranış kalıpları gelişecek, bireyler dışlanmak gibi maliyetlere katlanmamak için nazik davranmaya dikkat etmeleri gerekecektir. Bu davranışların ne derecede saygı gördüğünü görgül olarak gözlemek ve buna göre de yasama meclislerini kurumsal gelişmişlik açısından sıralamak mümkündür. Dolayısıyla, yeni kurumsalcılığa göre normlar kurumların üyelerinin davranışlarını mutlak olarak belirlemez. O davranışlara uyma ve uymama konusunda ortaya koydukları yaptırımlar aracılığıyla bireysel üyeleri belirli yönde davranmaya doğru yöneltirler. Bu yönelim gözlemlenebilen, yani görgül bir olgu olup, normatif değildir.

Yanıt Açıklaması: Liberal Parti, Britanya'da yerel olarak güçlü partiler arasında yer almaz.

Yanıt Açıklaması: Ordu, Britanya siyasal kültürünün ana bileşenlerinden biri değildir.

Yanıt Açıklaması: İlk dört seçenekte otoriter rejimler bulunmaktayken İsveç bir demokrasidir.

Yanıt açıklaması yok

Yanıt Açıklaması: ABD’deki yargı sistemi merkeziyet­çidir ve iki ayrı yargı sistemi arasında bö­lünmüştür: federal mahkemeler ve eyalet mahkemeleri.

Yanıt Açıklaması: siyaset sosyologu olan James C. Davies yaptığı bir araştırmada ABD (1776), Fransız (1789), Rus (1917) ve İran (1979) Devrimlerinden  önce ülke ekonomilerinin hızlı bir büyüme sürecine girdiğini, ancak tam halk ayaklanması öncesindeyse birdenbire büyük bir yavaşlamaya ve hatta küçülmeye tabi olduğu saptanmıştır. Davies’in J- eğrisi olarak bilinen bu önermesine göre, büyük hızla süren iktisadi büyüme dönemlerinin arkasından iktisadi büyümede rastlanılan ani ve hızlı duraklama halk ayaklanmalarına yol açan bir toplumsal psikolojik etki yaratır.

Yanıt Açıklaması: Yasama organı iki meclisten oluşmuş olmakla birlikte halkın seçtiği alt meclis hemen tüm siyasal iktidarı elinde bulundurmaktadır (asimetrik meclis ilişkisi). Dolayısıyla iki meclisin eşit güce sahip olduğunu söylemek mümkün değildir. Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: Portekiz Fransa'nın çevresinde yeralmaz.

Yanıt Açıklaması: ABD'de İkinci Dünya Savaşı’ndan sonra anayasada bir kişinin yalnızca iki dönem Başkan olabileceği yönünde bir değişiklik yapılmıştır. İkinci Dünya Savaşı’ndan günümüze kadar olan dönemde seçilen 11 Başkan arasında 4’ü -Dwight Eisenhower, Ronald Reagan, Bill Clinton ve George W. Bush- seçimleri yeniden kazanarak Beyaz Saray’da sekiz yıl kesintisiz kalmayı başarmışlardır. Richard Nixon da, yeniden seçilmesine rağmen, ikinci döneminin başlangıcında Watergate Skandalı sonucunda istifa etmek zorunda kaldığı için toplam 6 yıl görev yapabilmiştir. Doğru cevap E'dir.