Uluslararası Politika 2

Yanıt Açıklaması: Uluslararası İlişkiler teorilerine bakıldığında liberalizmin uluslararası ilişkilerin demokratikleşmesi konusunda ciddi ipuçları verdiği iddia edilebilir. Hukukun üstünlüğüne ve devletlerarası iş birliğine dayalı bir dünya düzenini öngören bu akımı, karşılıklı bağımlılık ve uluslararası ticaretin dünya barışına katkı ve etkisini inceleyen diğer bakış açıları da desteklemiştir.

Yanıt Açıklaması: Demokratikleşme süreçlerini açıklayan üç farklı teoriden bahsedilebilir: mo­dernleşme, geçiş ve yapısalcı teori. Modernleşme teorisi demokratikleşme için en önemli unsurun ekonomik kalkınma olduğunu iddia etmektedir. Larry Diamond’un başını çektiği teorisyenlere göre demokratikleşme için bir ülkenin kalkınma düze­yi ana unsur olup daha zengin olan bir ülkenin demokratikleşme ihtimalinin daha yüksek olduğunu iddia ederler. Oysa dünyanın en büyük demokrasisi olarak ka­bul edilen Hindistan - bağımsızlığını kazandığı 1947den beri demokrasiye sahiptir ve bırakın kuruluşunu son yıllardaki atılmalarına rağmen Hindistan kelimenin tam manasıyla kalkınmış bir ülke değildir

Yanıt Açıklaması: Uluslararası Af Örgütü (Amnesty International) küresel çapta insan hakları konusunda faaliyet gösteren bir örgüttür.

Yanıt Açıklaması: XVIII. yüzyıl Fransa Vatandaşlık Hakları Deklarasyonu ve Amerika Bağımsızlık Bildirgelerinin yayınlandığı dönemdir.

Yanıt Açıklaması: Samuel Huntington’a göre tarihte üç demokrasi dalgası olmuştur. Huntington’ın üçüncü demokratikleşme dalgası 1974 yılında başlamış ve bu süreçte Portekiz, İspanya, Yunanistan, Latin Amerika, Doğu Avrupa, Asya ve Afrika demokrasiye geçmiştir.

Yanıt Açıklaması: Otokrasi, egemenlik kavramının 16. Yüzyıldan itibaren dile getirilen özelliklerinden birisi değildir.

Yanıt Açıklaması: Aynı veya yakın tarihi geçmişe ve kültüre sahip, benzer veya akraba etnisitelere dayanan, ortak inancı paylaşan, benzer kültürel nitelikleri taşıyan ve sonuçta bu noktalar çerçevesinde ortak kimlik anlayışı bulunan ülkeler arasında çeşitli amaçlar doğrultusunda bölgesel düzeyde işbirliği tesis edilmesinin daha kolay olduğu düşünülmektedir.

Yanıt Açıklaması: Küreselleşmenin, özellikle 1980 sonrasında ABD Başkanı Ronald Reagan, İngiltere Başbakanı Margareth Thatcher’ın ve Türkiyede dönemin Başbakanı Tur­gut Özal’ın neo-liberal politikalarına atfen kapitalist ekonomiyle özdeşleştirilme - sinden dolayı, Vladimir İliç Lenin’in Emperyalizm: Kapitalizmin En Yüksek Aşaması isimli kitabına referansla Marksist literatür kökenli “emperyalizm’’ kavra­mı küreselleşmenin yerine kullanılmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Korumacılığı önceleyen, ekonomik olanı siyasetin aracı olarak gören ve devleti merkeze alan yaklaşım Neorealizmdir.

Yanıt Açıklaması: Max Weber’in devleti, “belirli sınırlar dâhilinde meşru şiddet tekeline sahip kurum” olarak tanımlaması gayet anlamlıdır.

Yanıt Açıklaması: 1985’te Montpellier’de (Fransa) Robert Ménard öncülüğünde kurulan Sınır Tanımayan Gazeteciler (Reporters Sans Frontières; RSF, Reporters Without Borders; RWB) ise bugün Paris’teki merkez ofisi ve BM’de danışmanlık statüsüyle tüm dünyada basın ve ifade özgürlüğünü ve sansürle mücadeleyi savunan bir STK’dir.

Yanıt Açıklaması: BM Genel Kurulunun Eylül 2000’deki Milen- yum Zirvesi’nde açıklanan Milenyum Deklarasyonu; barış, güvenlik, kalkınma, yoksulluğun azaltılması, insan hakları güvencesi, demokrasi ve iyi yönetişimi XXI. yüzyıl hedefleri olarak sıralanmıştır.

Yanıt Açıklaması: BM Güvenlik Konseyi’nin daimi üyeleri ABD, Britanya, Fransa, Rusya ve Çin’dir.

Yanıt Açıklaması: Küreselleşme sözcüğünün ilk kez 1951’de kullanıldığını iddia eden Merriam Webster’dir.

Yanıt Açıklaması: 11 Eylül 2001’de sivil yolcu uçaklarının birer füze gibi kullanıldığı küresel kapitalizmin sembolü New York’taki İkiz Kulelere ve ABD askerî gücünün simgesi Washington’daki Pentagon’a düzenlenen saldırılar sonrasında tüm dünyada genel bir alarm durumuna geçilmesi bu etkiyi pekiştirdi.

Yanıt Açıklaması: Küreselleşme dünya toplumlarının birbirleriyle entegrasyonunu arttıran bir süreç olarak uluslararası ticarettir, uluslararası televizyonlardır, internettir, sosyal medyadır, iletişimdir, ulaşımdır, uluslararası örgütlerdir, iklim değişikliğidir, küresel ısınmadır, uluslararası suç örgütleridir ve sanal suçlardır. Fakat yerel gazeteler küreselleşmenin dünya toplumlarının entegrasyonunu arttıran bir yönü yoktur.

Yanıt Açıklaması: ABD Bağımsızlık Deklarasyonu 4 Temmuz 1776 tarihinde ilan edilmiştir.

Yanıt Açıklaması: Bütünleşme olgusunu dört aşamalı bir süreç olarak ele almak mümkündür. Birincisi, bölgesel bütünleşmenin en basit şekli üye ülkeler arasında bir serbest ticaret alanı (STA) oluşturulmasıdır. STA ile üye ülkelerin üretmiş olduğu ürünlerin bölgesel ticaretinin serbest olması sağlanır ve gümrük vergileri karşılıklı olarak kaldırılır. EFTA, NAFTA ve GAFTA bilinen STA örnekleridir. ikincisi, bütünleşmenin daha sıkı ilişkilere dayalı ikinci aşamasını gümrük birliği oluşturur. Gümrük birliği uygulaması STA’yı içermenin ötesinde üye ülkeler tek bir gümrük alanı olarak de- ğerlendirilerek bu alana dışarıdan yapılacak ithalata ortak bir gümrük vergisi uygulanır. Geçmişte 1960’ların sonunda AET gümrük birliği ve bugünün BDT gümrük birliği bu örneklerden bazılarıdır. Üçüncüsü, üye devletlerin hep birlikte ortak bir pazar tesis etmesidir. Serbest ticaret ve ortak gümrük tarifesine ek olarak ortak pazar uygulamasında üyeler arası ticaretin tek pazar ortamında gerçekleştirilmesini teminen pek çok ekonomi politikasında uyumlaştırma yapılır. Tarife dışı engellerin kaldırılması, gümrük uygulamalarının birleştirilmesi, sermayenin ve iş gücü- nün serbest dolaşıma tabi kılınması, ürün standartlarında tam bir ortaklığın sağlanması ve rekabet şartlarının eşitlenmesi gibi alanlarda bölgesel pazar tek bir alan hâline getirilir. 1970’lerden 1987 Avrupa Tek Senedi’ne kadar geçen dönemde AT’nin geçirdiği evre buna örnek verilebilir. Dördüncü ise bölgesel bütünleşme çerçevesinde ekonomik ve parasal birliğin kurulmasıdır.

Yanıt Açıklaması: Soruda tanımı yapılan yaklaşım Neomarksizmdir.

Yanıt Açıklaması: Küreselleşmeyi en iyi açıklayan teorinin hangisi ya da hangileri olduğunu söylemek zor olsa da hangisinin yetersiz olduğunu tespit etmek nispeten daha kolaydır. Bu çerçevede en çok tartışılan, yetersizliği en çok öne sürülen teori Uluslararası İlişkilerin en güçlü teorisi olarak iddia edilen realizmdir. Realizmin önermelerine bakıldığında bugünkü küreselleşmenin çok az bir kısmıyla ilgilenmektedir.