Siyasi Tarih 2

Yanıt Açıklaması: Nitekim, Soğuk Savaş sonrasında ABD’nin uluslararası desteği arkasına alarak müdahalede bulunduğu ilk yer Irak oldu. Böylelikle, Çöl Fırtınası Operasyonu adı da verilen Körfez Savaşı 17 Ocak 1991’de başlatıldı. Irak’a müdahaledeki temel amaç, petrolün Batı’ya sorunsuz akışını sağlayabilmekti.

Yanıt Açıklaması: Küba Bunalımı’ ndan 1979 sonuna kadar atılan karşılıklı adımlarla şekillenen Yumuşama dönemi, ABD’nin SSCB’nin Afganistan’ı işgal etmesine gösterdiği tepkiyle birlikte sona erdi.

Yanıt Açıklaması: Nitekim, Soğuk Savaş sonrasında ABD’nin uluslararası desteği arkasına alarak müdahalede bulunduğu ilk yer Irak oldu. Böylelikle, Çöl Fırtınası Operasyonu adı da verilen Körfez Savaşı 17 Ocak 1991’de başlatıldı. Irak’a müdahaledeki temel amaç, petrolün Batı’ya sorunsuz akışını sağlayabilmekti.

Yanıt Açıklaması: Ekim 1957’de Sputnik adlı yapay uyduyu yörüngeye oturtmayı başaran SSCB, uzay yarışında ABD’nin bir adım önüne geçti.

Yanıt Açıklaması: Birleşik Almanya Avrupa’daki tüm dengeleri değiştirecek bir ülke olacaktı. Alman ulusal birliğinin kurulmasından itibaren, Avrupa’daki bütün güçler dikkatlerini Almanya’ya çevirmişlerdi. Birleşik Almanya hakkındaki endişe hiç de temelsiz değildi. Alman birliği ve emperyal hırsı iki dünya savaşının da en önemli nedenlerinden birini oluşturmuştu. ‹kinci Dünya Savaşı sonrasında bile birleşik Almanya özellikle bu gelişmeden potansiyel tehdit algılayan SSCB ve Fransa açısından en kötü senaryolardan biriydi. Nitekim Kohl, Kasım 1990’da birleşme planını ilk açıkladığında hayli olumsuz tepkiler almıştı.

Yanıt Açıklaması: Soğuk Savaş’ın bitmesi olgusu, Avrupa’da yeni umutların yeşermesine yol açtı. Üstelik, bu merkezî rolü yeniden kazanma fırsatı sadece Doğu Avrupa’yla siyasal, ekonomik, ideolojik ve kültürel entegrasyonu beraberinde getirmekle kalmadı aynı zamanda Avrupa’nın batısında II. Dünya Savaşı’ndan sonra başlayan bütünleşme sürecinin daha da hızlanmasına yol açtı. Bu bağlamda AET çerçevesinde yürütülen entegrasyon çabaları 1989 sonrasında vites büyütecek, 1992 yılında imzalanan Maastricht Antlaşması’yla topluluk uluslararası bir yapıdan uluslarüstü bir yapıya dönüştürülecektir.

Yanıt Açıklaması: Tito

Yanıt Açıklaması: Saddam’ın İran’daki yeni rejimi tanımadığını açıklamasının ardından 18 Eylül 1980’de antlaşmadan çekilmesiyle yeniden gündeme geldi ve iki ülke arasındaki ilişkiler koptu. Irak’ın 22 Eylül 1980’de baskın şeklinde saldırıya geçmesiyle birlikte sekiz yıl sürecek savaş başlamış oldu.

Yanıt Açıklaması: Polonya’nın Doğu Avrupa’daki rejim karşıtı hareketlerin ilk ortaya çıktığı yer olması tesadüf değildir. Polonya tarihsel olarak Rusya’ya hep kuşkuyla bakmıştır.

Yanıt Açıklaması: İran, 1942’de kuzeyden SSCB, güneyden İngiltere tarafından işgal edilmişti. İmzalanan anlaşma uyarınca, taraflar savaşın bitiminden altı ay sonra birliklerini geri çekeceklerdi. SSCB, bölgede hem güney Azerbaycan’ın (kuzey İran) hem de Kürtler’in bağımsızlık hareketlerine destek vermiş ve böylece Kürtler 22 Ocak 1946’da Kadı Muhammed önderliğinde Mahabat Kürt Cumhuriyeti’nin ilan etmişlerdir. İran bu durumu BM Güvenlik Konseyi’ne şikâyet etmiş ve konsey sorunun taraflar arasında görüşmelerle çözüme kavuşturulmasını önermiştir. Yapılan görüşmeler sonunda SSCB kuzey İran’da petrol ayrıcalıkları kazanacak, Azeri bölgesine özerklik sağlanacak, karşılığında da Sovyet birlikleri çekilecekti. Çekilme 6 Mayıs 1946’da gerçekleşti. Ardından İran birlikleri kuzeydeki özerklik hareketini ve Kürtler’i bastırdı. Mahabat Cumhuriyeti 10 Aralık 1946’da sona erdi. Parlamento’dan onay alınmadığı için SSCB’nin petrol ayrıcalıkları da yürürlüğe girmedi. Bundan sonra İran, petrol kaynaklarının çoğunu işleten BP (British Petrolium) ve İngiltere ile uğraşmak zorunda kaldı. 1949’da İngiltere ile yeni bir petrol anlaşması imzalandı. Bu anlaşma, hükûmetin kötü yönetimiyle birleşince halk ayaklanmasına dönüştü. 1951’de Başbakan olan Dr. Muhammed Musaddık ülke petrollerini millileştirdi.

Yanıt Açıklaması: 1973 Petrol Krizi’nin ardından İran ve diğer petrol üreten ülkeler zenginleşmiş ve refah seviyeleri artmıştır.

Yanıt Açıklaması: 1944’teki Moskova Konferansı sırasında, İngiltere Başbakanı Churchill ve SSCB lideri Stalin, savaş sonrasında Avrupa’da kurulacak nüfuz alanları üzerinde “sözlü olarak” anlaştılar. Buna göre, SSCB Romanya’da %90, Bulgaristan’da %75; İngiltere ise Yunanistan’da %90 nüfuza sahip olacaklardı. Macaristan ve Yugoslavya’da ise iki tarafın nüfuzu eşit olacaktı.

Yanıt Açıklaması: SSCB “SSCB’nin yanında olmayan herkes ona karşıdır.” politikasını reddederek “barış içinde bir arada yaşama” politikasını benimsedi. 1953’te Kore ile ateşkes imzaladı, ABD, İngiltere ve Fransa ile Almanya ve Avusturya’nın sorunlarını gözden geçirme önerisinde bulundu. Sonuçta, 1955’te “Bağımsız ve Demokratik Avusturya’nın kurulması İçin Devlet Antlaşması” imzalandı. Ardından, Federal Almanya ile diplomatik ilişkiler kurdu. Finlandiya ile imzaladığı antlaşma ile Porkkala-Ud askeri üssünü boşalttı. Ardından, Norveç ve İngiltere ile ilişkiler kurdu. Berlin ve Küba bunalımlarında barışçıl bir tavır izledi. 3 Haziran 1960’ta Hruşov Moskova’da düzenlediği basın toplantısında, SSCB’nin “önce silahsızlanma sonra denetim” tezinden vazgeçtiğini açıklayarak, silahsızlanmaya önce nükleer silahlardan başlanabileceğini kabul etti. “Sosyalizme farklı yollardan gidilebileceği ilkesi” ni benimseyerek Üçüncü Dünya ülkeleri ile daha sıkı bir işbirliği içine girdi.

Yanıt Açıklaması: 1950’lerde Batı Bloku, bölgesel askeri ittifaklarını Güneydoğu Asya ve Orta Doğu’ya yaydı. Çevreleme politikası yeni örgütlerin kurulmasına yol açtı. Karşılığında Doğu Bloku kendi askeri ittifakını kurdu ve çevrelemeyi kırmaya çalıştı. Sömürge yönetimlerinin birer birer tasfiyesi, iki blok dışında yeni bir siyasal akımı doğurdu: Bağlantısızlar.

Yanıt Açıklaması: Türkiye 19 Ekim 1939 tarihinde İngiltere ve Fransa’yla Ankara’da karşılıklı yardım antlaşması imzaladı. Üçlü ittifak ya da Ankara Paktı da denilen antlaşmayla Millî Mücadele’den beri izlediği Sovyetler Birliği’yle birlikte hareket etme politikasından ayrılmaya ve Batılı devletlere yakınlaşmaya başladı. Sovyetler bu duruma tepki gösterdi ve batılı devletlerle yaptığı ittifak antlaşması üzerine Türkiye’ye petrol sevkiyatını durdurdu.

Yanıt Açıklaması: Avrupa Parlamentosu seçimleri ilk kez 1979’da yapılmıştır.

Yanıt Açıklaması: 1 Kasım 1988’de İsrail’de genel seçimler yapılacaktı. FKÖ ve Arap devletleri bağımsızlık ilanı için seçimleri beklemişlerdi. Seçimlerin hemen ardından İsrail’de hükûmet kurma çabaları devam ederken, 12-15 Kasım 1988’de toplanan Yaser Arafat liderliğindeki Filistin Ulusal Konseyi (Parlamento) 15 Kasım’da yayınladığı bir bildiri ile “Bağımsız Filistin Devleti’nin kurulduğunu ilan etti.

Yanıt Açıklaması: BM’nin üye devletleri bağlayıcı kararlar alabilen organı Güvenlik Konseyi’dir. Güvenlik Konseyi 15 üyeden oluşur. Bunların 10 tanesi Genel Kurulun 2/3 oyuyla iki yıllığına seçilirler. Beş tanesi ise sürekli üye statüsüne sahiptir. Bu beş üyenin veto hakkı vardır: Çin Halk Cumhuriyeti (1945-1971 arası Çin Cumhuriyeti / Tayvan), Fransa, Rusya Federasyonu (1991’e kadar SSCB), İngiltere ve ABD. İspanya bunlardan birisi değildir.

Yanıt Açıklaması: Australia, New Zealand, United States Security Treaty, ANZUS ya da ANZUS paktı bu üç ülkenin imzaladığı bir güvenlik antlaşmasıdır.

Yanıt Açıklaması: Almanya iki hafta gibi kısa bir sürede tüm Polonya ordusunu saf dışı bırakması sonucunda Sovyet Dışişleri Komiseri Vladimir Potemkim tarafından artık Polonya diye bir ülke kalmadığı belirtilerek Sovyet Polonya saldırmazlık antlaşmasının ortadan kalktığını duyurarak Polonya'nın doğusunu da Sovyetler Birliği işgal etti.