Siyasi Tarih 2

Yanıt Açıklaması: Carter yönetiminin etkin isimlerinden olan ulusal güvenlik danışmanı Zbigniew Brzezinski tarafından geliştirilen bir başka politika Carter Doktrini’ nin taktik yanını oluşturdu. “Yeşil Kuşak Doktrini” olarak da adlandırılan bu doktrine göre, Orta Doğu’da İslam, komünizme ve SSCB’ye karşı kullanabilirdi. Bunun yolu ise bölgede ABD politikalarıyla uyumlu ülkelerde İslami gelişimi kontrol ederek, uyumsuz ülkelerde ise kışkırtarak, bu bölgelere SSCB etkisinin girmesini önlemek ve SSCB’yi “Yeşil Kuşak” ile çevrelemekti.

Yanıt Açıklaması: SALT (The Strategic Arms Limitation Talks - Stratejik Silahların Sınırlandırılması Antlaşması) görüşmeleri 1969 yılında başladı. SALT – I olarak adlandırılan görüşme Anti-Balistik Füze Anlaşmasıdır. 1979 yılında yapılan SALT – II ise nükleer silahların üretimini azaltmak amacıyla yapılmış bir anlaşmadır.

Yanıt Açıklaması: SSCB, Küba’yı 10 Ocak 1959'da tanıdı. Nisan’da Küba sosyalist olduğunu açıkladı. Böylece ilk günden sıkı ilişkiler kuruldu. Küba’nın Amerikan kıtasındaki ilk sosyalist devlet oluşu devrimci güçler için yeni bir dönemin simgesiydi.

Yanıt Açıklaması: Hitler tarafsız bir Norveç görmek istemişti. Zira uluslararası ham madde ve gıda maddeleri tedariki İngiltere tarafından kesilen Almanya’nın elinde bu tedarik için sadece Baltık Denizi ve Norveç kıyılarından geçen deniz yolu kalmıştı. Norveç tarafsız kalırsa Alman ticaret gemileri bu tarafsız sulardan özgürce geçebileceklerdi. Diğer türlü herhangi bir seçenekte bu bölgede üstün İngiliz gemileri görülmeye başlanacaktı. Bununla birlikte İngiltere de artık Finlandiya’ya yardım götürmek bahanesiyle bölgeye asker aktaramazdı.

Yanıt Açıklaması: Polonya birkaç ay içinde hem siyasal hem de ekonomik olarak hızla liberalleştirildi ve 1990 Ocak’ında Komünist Parti kendini feshetme kararı aldı. Böylece, Polonya’da komünist dönem tamamen sona erdirildi.

Yanıt Açıklaması: Mancurya

Yanıt Açıklaması: Mao güçlü milliyetçi ordu karşısında aldığı yenilgiyi, gerilla savaşı taktikleriyle zamana yayarak zafere dönüştürdü. Milliyetçi yönetimin askeri ve idari hataları karşısında halk desteğini yanına alarak Çin Halk Cumhuriyeti’ni ilan etti.

Yanıt Açıklaması: 1991’deki Körfez Savaşı’ndan da ABD muzaffer bir şekilde ayrılarak, Vietnam utancı aşılmıştı.

Yanıt Açıklaması: Eylül 1955’te Mısır, Çekoslovakya ile silah yardımı anlaşması imzalamış ve bu yolla SSCB Orta Doğu’ya girmişti. Bunu, Kasım 1955’te SSCB ile Suriye arasında imzalanan ilk ticaret anlaşması izledi. Araplar, SSCB’den çekinmediler. Her şeyden önce, SSCB ile ortak sınırları yoktu ve SSCB eski sömürgeci ya da mandater Batılı devletlerden biri değildi. Ayrıca, pek çok Arap devleti SSCB’den tehdit algılamadığı gibi bazıları ABD baskısından rahatsızlık duyuyordu. Üstelik İsrail’in kurulmasında ve sonrasında genişleme politikası izlemesinde en önemli rolü, yine ABD oynamıştı.

Yanıt Açıklaması: Yunanistan 2. Dünya Savaşı sonrasında Batı Bloku’na dahil olmuş ve Demir Perde ülkeleri arasında yer almamıştır.

Yanıt Açıklaması: Paris Antlaşması 10 Şubat 1947’de imzalandı. Bulgaristan, Finlandiya, İtalya, Macaristan ve Romanya’yla çeşitli sınır düzenlemeleri yapıldı. Avusturya’yla ise işgale uğramış devlet statüsünde olduğu için antlaşma imzalanamadı.

Yanıt Açıklaması: “Yeşil Kuşak Doktrini” olarak adlandırılan doktrine göre, Orta Doğu’da İslam, komünizme ve SSCB’ye karşı kullanabilirdi.

Yanıt Açıklaması: Soru kitaptaki metni aynen sorduğu için hatırlama düzeyindedir.

Yanıt Açıklaması: 9 Mayıs 1955 tarihinde Federal Almanya NATO’ya üye olmuştur.

Yanıt Açıklaması: Taif Anlaşması, milis güçlerinin silahlarını bırakmasını, hukuk ve düzenin yeniden tesisinde hükûmete yardım etmek üzere Lübnan’da kalmasına izin verilen Suriye birliklerinin ise 1990’ların ilk yarısından önce Bekaa’ya çekilmesini ve ardından da iki hükûmetin uzlaşmasıyla aşamalı olarak Suriye askerlerinin tamamen tahliyesini öngörüyordu. Yine de bu antlaşma çekilmeyi öngörmüş olmakla birlikte, Suriye’nin Lübnan’daki varlığını teyit etmiş olmaktaydı.

Yanıt Açıklaması: 1975’te Helsinki’de 35 Avrupa ülkesi, ABD ve Kanada’nın katılımıyla yapılan Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Konferansı (AG‹K) sonucunda imzalanan Helsinki Nihai Senedi’ yle, Doğu ve Batı Bloku ülkeleri arasındaki ilişkilerin yürütülmesinde tasarının göz önünde bulunduracakları ilkeler tespit edildi. Toprak bütünlüğüne saygı, sınırların ihlal edilmezliği, anlaşmazlıkların barışçıl yollarla çözümü, içişlerine karışmama, kuvvet kullanmaktan kaçınma gibi ilkelerin yanı sıra, insan hakları konusunda da görüş birliğine varıldı. Helsinki’de ayrıca silahsızlanma çalışmalarına devam edilmesi ve iki blok arasında ekonomik ve ticari iş birliğinin geliştirilmesi konularında da anlaşma sağlandı. İnsan haklarının tanımlanması üzerindeki görüş ayrılıkları ABD ve SSCB arasında Helsinki’den sonra da devam edecektir.

Yanıt Açıklaması: ABD’nin yeni komünist Küba yönetimine karşı sergilediği açık düşmanlık, Castro’nun SSCB’ye daha fazla yaklaşmasına sebep oldu. Bu yakınlaşma ise Soğuk Savaş’ın Küba Bunalımı doğurmuştur.

Yanıt Açıklaması: 2000 yılında yapılan seçimler sonucunda başkan olan Bush döneminde dış politika yaşanan değişimlerin en temel nedeni 11 Eylül saldırılarıdır.

Yanıt Açıklaması: Demokrasi, insan hakları ve serbest piyasa ekonomisi gibi yeni dünya düzenine rengini veren kavramları dış politikanın temeline oturtan Clinton, bu ilkelerle çatıştığını düşündüğü çeşitli ülkelere karşı sert politikalar izlemeyi sürdürdü. Yeni dünya düzeniyle uyuşmadığı düşünülen Irak, İran, Kuzey Kore gibi ülkeler “haydut devletler” olarak adlandırıldı. ABD bu ülkelere doğrudan müdahale etmediyse de siyasal ve ekonomik izolasyonlarına dönük politikalar izledi.

Yanıt Açıklaması: Clinton yönetimi, izlediği dış politikada da önemli bir destek buldu. Üstelik bu destek sadece ABD kamuoyundan değil, dünya kamuoyu tarafından da verilmekteydi. Bunun temel nedeni, Clinton yönetiminin uluslararası sorunları ve krizleri çok-taraflılık çerçevesinde çözmeye çalışmasıydı. ABD başta müttefik devletler olmak üzere diğer devletlerle işbirliği yapmak, sorun ve krizleri ilgili tüm aktörlerle görüşerek ve sürece katarak çözmek yolunu benimsemişti.