Siyasi Tarih 2

Yanıt Açıklaması: Hitler, Müttefik ordularını Dunkerque Limanı’nda sıkıştırdığında iri ufaklı 850 gemilik İngiliz filosu buradan yaklaşık 400.000 askeri 26 Mayıs-14 Haziran tarihleri arasında İngiltere’ye geçirdi. Tarihin bu en büyük tahliye operasyonuna Dinamo Operasyonu denildi.

Yanıt Açıklaması: Yugoslavya,1947 yılında Avrupa'daki 9 komünist partinin katılımıyla oluşan Kominform'dan 1948 yılında ihraç edilmiştir ve Doğu Blok'u ülkelerinden olmamıştır.

Yanıt Açıklaması: 1980’lere girilirken ekonomik sıkıntılar, siyasal ve ekonomik liberalleşme istekleri, ulusal talepler, Moskova’nın daha ılımlı bir politika izlemesi ve uluslararası siyasal ve ekonomik dinamiklerin birbirini etkilediği yepyeni bir konjonktür doğurmuştur. Bu konjonktür, Doğu Avrupa’daki değişim sürecini çok kısa bir sürede başlatacaktı. Değişimin ilk sinyallerini verdiği ülke ise Polonya olmuştur.

Yanıt Açıklaması: Saddam’ın İran’daki yeni rejimi tanımadığını açıklamasının ardından 18 Eylül 1980’de antlaşmadan çekilmesiyle yeniden gündeme geldi ve iki ülke arasındaki ilişkiler koptu. Irak’ın 22 Eylül 1980’de baskın şeklinde saldırıya geçmesiyle birlikte sekiz yıl sürecek savaş başlamış oldu.

Yanıt Açıklaması: Sömürge yönetimlerinin birer birer tasfiyesi.

Yanıt Açıklaması: 1945

Yanıt Açıklaması: Doğu Avrupa’daki değişimin ilk önemli Polonya’da 1980’lerboyunca muhalefet kendini göstermeye devam edecekti.  1981’deki askerî darbe sonrasında Dayanışma Hareketi yeraltına çekilmişti. Fakat ülkedeki ekonomik durumun sürekli olarak kötüleşmesi toplumsal muhalefeti büyütmeye devam etmekteydi. Üstelik Polonya’daki komünist rejime rağmen toplum üzerindeki etkisini korumaya devam eden Katolik Kilisesi de muhalefete açık destek vermekteydi. Dayanışma Hareketi’nin lideri olan Lech Walesa 1982’de gözaltına alınmıştı. Fakat Dayanışma yeraltına çekilmiş olmasına rağmen Polonya siyasetinin en önemli aktörü olmaya devam etmekteydi.

Yanıt Açıklaması: 1985 yılında Reagan yönetiminin İran’a gizlice silah sattığının ortaya çıkmasıyla (Irangate Skandalı) tüm dünya kamuoyunun dikkati İran-Irak Savaşı’na yönelmiştir.

Yanıt Açıklaması: Bir Alman savaş doktrini olan Blitzkrieg, hızlı ve ani saldırılarla düşmanın düzenli bir savunma kurmasını engelleyip sonra da ona ölümcül darbeyi vurmaya dayalıdır. Bu savaş stratejisinin gelişmesinin ardında tank ve uçak teknolojilerindeki ilerleme yatmaktadır. Stratejinin uygulanabilmesi düzgün arazi şartlarına ve disiplinli hava desteğine bağlıdır. Engebeli, çamurlu arazilerde ve hava desteğinin alınamadığı zamanlarda sistem başarısız olmuştur.

Yanıt Açıklaması: Üçüncü Dünya hareketi dünya ekonomisinde neoliberal dönüşümün de büyük etkisiyle 1990’larda tamamen ortadan kalktı. Komünizmin çöküşü sadece Doğu Bloku’nun değil hiçbir zaman başaramasalar da- alternatif bir blok olma iddiasındaki Üçüncü Dünya Bloku’nun da çökmesine yol açmıştır.

Yanıt Açıklaması: Boşnak, Hırvat ile Sırp liderler tarafından 14 Aralık’ta imzalanan Dayton Barış Anlaşması ile Bosna-Hersek’in, Bosna-Hersek Federasyonu ve Sırp Cumhuriyeti’nden oluşan tek bir devlet olması kararlaştırıldı.

Yanıt Açıklaması: İtalya’da halk ağırlaşan sosyal ve ekonomik sorunlar nedeniyle çaresizdi. Milliyetçi bir gazeteci iken orduya katılarak savaşan ve savaş sonrasında politik hayata ağırlığını koyan Benito Mussolini, ekonominin kötü gidişatını iyi değerlendirdi ve 1919’da “savaş birliği” anlamına gelen Fascio di Combattimento’ya dayalı yeni bir siyasi hareket kurdu. Bu hareket iktidara ulaşmak için şiddet dâhil her yönteme başvurdu. Militanları sendikaların, sol-komünist grupların ve seçimle gelmiş devlet adamlarının üzerinde baskı kurarak bu kesimleri yıldırdı. İş yerlerini yakıp yıktı. Mussolini, bu aşırı sağcı sokak hareketini 7 Kasım 1921’de Partito Nazionale Fascista adıyla partileştirdi. Savaş birlikleri adı verilen sokak güçlerini “Kara Gömlekler” adıyla Partinin alt örgütü olarak yeniden yapılandırdı. Faşist Parti, Paris Barış Konferansı’nda küçük düşürüldüğünü öne sürdüğü İtalya’yı güçlendireceğini ve Roma İmparatorluğu’nun ihtişamlı günlerine geri dönüleceğini vaat etti. Yöneticiler ve anayasal kurumlar, faşizmi kontrol altına alamadı. Gittikçe güçlenen Faşist Parti ve onun alt örgütü Kara Gömlekliler, 28 Ekim 1922’de Napoli’den Roma üzerine bir yürüyüş düzenleyerek Hükûmeti tehdit etti. Hükûmet istifa etti. İşçi ve sosyalist hareketleri bastırmak isteyen Kral III. Victor Emmanuel, Mussolini’yi hükûmeti kurmakla görevlendirdi.

Yanıt Açıklaması: Ekonomiyi canlandırmak için petrolden yararlanmak amacıyla Saddam Hüseyin 1990 yılında Kuveyt’i işgal etmiştir.

Yanıt Açıklaması: ABD politikalarına tepki olarak silahsızlanma çabaları durduruldu ve Moskova 1993’te imzalanan nükleer silahsızlanma antlaşması olan START-II’den çekildi.

Yanıt Açıklaması: Türkiye ortaya çıkan yeni gelişmeler karşısında güvenlik arayışına gitmiş ve bunun sonucunda batılı devletlere yakınlaşmaya başlamıştı. İngiltere de Sovyetler Birliği’ne yakınlaşmak, Orta Doğu ve Uzak Doğu’daki çıkarları açısından Türkiye’ye yakın durmayı öncelikleri arasına almaya başlamıştı. Bu politika uyarınca Türkiye 12 Mayıs 1939 tarihinde İngiltere’yle, Hatay Sorunu’nun çözülmesiyle birlikte de 23 Haziran’da Fransa ile yardım deklarasyonu imzaladı. Bu deklarasyonların sonucunda taraflar Akdeniz’de herhangi bir savaşın çıkması hâlinde birbirlerine yardımda bulunacaklardı. Türkiye, bu yardım amaçlı deklarasyonların imzalanmasını Alman Nazizmi’ne ve İtalya Faşizmi’ne karşı yaptığından, Sovyetler Birliği’nin zorluk çıkarmayacağını öngörmüştü. Kendini güvence altına aldığını varsaymıştı. Fakat 23 Ağustos 1939 tarihinde Almanya-Sovyetler Birliği Dostluk Antlaşması’nın yapılması ve 1 Eylül’de de Polonya’nın Almanya tarafından işgal edilmesi tüm dünyada olduğu gibi Türkiye’de de şok etkisi yarattı. Türkiye İkinci Dünya Savaşı başladığında hiçbir bloğa üye değildi. Ankara’dan yapılan açıklamalarda savaşın dışında kalınacağı mesajı verilmekteydi. Ancak, Türkiye’nin tehdit altında kaldığı ve kalacağı da düşünülmekteydi.

Yanıt Açıklaması: Kararlar, ABD Başkanı Roosevelt ve İngiltere Başbakanı Churchill ile diğer üst düzey komutanlar arasında, 14-20 Ocak 1943 tarihleri arasında Fas’ın Kazablanka kentinde gizli olarak gerçekleştirilen Kazablanka Konferansı’na aittir.

Yanıt Açıklaması: Dünya Savaşı bittikten sonra 3 Kasım 1918 yılında denizcilere gemilere ve tersanelere kızıl bayrak çekerek sosyalist devrimi başlatmışlardır. Kısa sürede yayılan bu ayaklanma sonucunda 9 Kasım 1918 yılında imparatorluğa son verilerek Aman cumhuriyeti ilan edilmiştir.

Yanıt Açıklaması: SSCB donanmasının büyük ölçüde genişletilmesi, Konvansiyonel silahlanma, ABD ile girilen uzay yarışı, üçüncü endüstriyel devrimin yakalanamaması SSCB ekonomisinin gerileme ve çöküşünün nedenlerindendir, ancak Doğu Bloğu içindeki huzursuzluklar bu ekonomik çüküşün sonucudur.

Yanıt Açıklaması: 1979 yılında SSCB’nin Afganistan’ı işgali ve sonrasında Doğu Avrupa’ya, Batı Avrupa’yı hedefleyen SS-20 füzeleri yerleştirmesi Avrupalı güçlerin SSCB ile ilişkilerini gözden geçirmelerine ve ABD’nin yeni çatışmacı politikalarını en azından doğrudan karşı çıkmadan benimsemelerine neden oldu.

Yanıt Açıklaması: İki ülke arasındaki tarihsel sorunları sınır anlaşmazlıkları, ideolojik çekişme, dinsel ve mezhepsel sorunlar ile Kürt sorunu başlıkları altında toplamak mümkündür. Ancak ilişkilerin gerginleşmesine neden olan olaylar zincirinin en önemlisi Irak yönetiminin önemli isimlerinden Tarık Aziz’e yönelik suikast girişimi düzenlenmiş olmasıdır.