Siyasi Tarih 1

Yanıt Açıklaması: "Reform Hareketi ilk olarak Almanya topraklarında din adamı Martin Luther'in Katolik papazların cennetten arsa satmaları eleştirisi üzerine çıkmış ve papa tarafından aforoz edilmesi ile başlamıştır. Fakat bu görüşler Alman prenslerinin bir kısmı tarafından da kabul edilmiş ve Avrupa’ya yayılarak genişlemiştir. "

Yanıt Açıklaması: 1823 yılında ilan edilen Monroe Doktrini’nin yaklaşık bir yüzyıl boyunca ABD dış politikasının merkezine oturmuştur. Dönemin ABD Başkanı James Monroe tarafından ABD Kongresi’ne sunulan bir mesajda, “ABD’nin Avrupa devletlerinin işlerine karışmak niyetinde olmadığı, buna mukabil ABD ile dostça ilişkiler kurulmak isteniyorsa Avrupa devletlerinin de Amerika kıtasına müdahale etmemeleri gerektiği” vurgulanmıştır.(DOĞRU CEVAP A)

Yanıt Açıklaması: Üçlü ittifak ve Üçlü itilaf bloklarını karşı karşıya getiren ve özellikle Avusturya-Macaristan’ın, Rusya ve Sırbistan’la olan ilişkilerini daha da gerginleştiren kriz Balkan Krizi'dir.

Yanıt Açıklaması: Ülkede İngiliz sömürge yönetimine karşı geleneksel olmayan modern bir muhalif hareketin ortaya çıkması için XIX. yüzyılın son çeyreğini beklemek gerekecektir. İlginç bir biçimde, eskiden devlet memuru olan bir İngiliz’in önderliğinde 1885’te kurulan Kongre Partisi, İngiliz yönetimine siyasal ve sosyal taleplerini iletmeye başladı.  (DOĞRU CEVAP A)

Yanıt Açıklaması: 1601’de tahta çıkan XIII. Louis’nin saltanatının ilk yıllarında Fransa’daki Protestanlar giderek güçlerini artırarak Yüz Yıl Savaşları’ndan sonra ülkede başlayan merkezileştirme çabalarını sekteye uğratmaya başladılar. Daha önceki yıllarda yapılan devlet reformlarıyla yönetimdeki güçlerini yitirmiş bulunan aristokrasi de bu durumdan yararlanarak Kral üzerindeki denetimini güçlendirdi. 1624’te Kardinal Richelieu’nün (Riçliyö) XIII. Louis’nin başbakanı olmasıyla birlikte, Fransa’da merkezileştirme çabalarına tekrar hız verildi. Richelieu, İngiltere’de aynı tarihlerde yaşanan ve Kral’ın yetkilerinin sorgulanmaya açıldığı gelişmelerin bir benzerinin Fransa’da yaşanmasına izin vermedi. Richelieu Protestan Huguenot’lar üzerinde geniş çaplı bir baskı uygulamaya başladı. Katolikliği güçlendirerek, Fransa’nın dinsel ayrışmaya gitmesinin önünde durdu. Eş zamanlı olarak Aristokrasi’nin gücü kırıldı. Feodalizm döneminden kalan son kaleler de yıkıldı. XIII. Louis ve Richelieu’yü hedef alan ayaklanmalar ve suikast girişimleri en ağır biçimde cezalandırıldı. Keyfi tutuklamalar ve adil olmayan yargılamalar yaygınlaştı. Richelieu’nün kurduğu yaygın istihbarat (casusluk) ağının da yardımıyla, Monarşi en mutlak hâliyle Fransa’nın yönetim biçimi oldu.

Yanıt Açıklaması: İtalyan ulusal birliğinin kurulmasında en önemli rolü oynayan devlet adamı Camillo di (Kont) Cavour'dur.

Yanıt Açıklaması: Wilson’un en önemli ilkelerinden birini de “ulusların kendi kaderlerini belirleme hakkı” oluşturmuştu. Bu ilke Paris Barış Konferansı’nda göz önünde bulundurulmuş ve homojen halklardan oluşan yeni devletlerin kurulması sağlanmıştı. Avrupa’nın siyasi haritası köklü bir biçimde değişmiş ve “panter derisi” şeklini almıştı.

Yanıt Açıklaması: Devrimin ilk günlerinle ilan edilen İnsan ve Vatandaş Hakları Beyannamesi’nde yer verilen, insanların doğuştan özgür oldukları, özel mülkiyetin dokunulmazlığı, basın özgürlüğü, yasalar önünde eşitlik, adil vergi düzeni ve memuriyete girebilme gibi haklar Kurucu Meclis’in hazırladığı anayasayla teminat altına alındı. Fakat bazı sınırlamalar da getirildi. Mesela, halkın büyük bölümünün “cahil olduğu”, dolayısıyla da “siyasi görüşü bulunamayacağı” düşüncesiyle, vatandaşlar “aktif ” ve “pasif ” biçiminde ikiye ayrılırken, yalnız 25 yaşın üstünde olan ve belirli bir miktar vergiyi ödeyenlere seçme hakkı verildi. Bu durum yüksek orta sınıfı yönetimde söz sahibi durumuna getirirken köylü ve işçilerin tamamen dışlanması sonucunu doğuruyordu. Kadınların ise ne oy verme ne de eğitim hakları vardı.

Yanıt Açıklaması: 3 Mart 1918’de taraflar arasındaki Brest-Litovsk Barış Antlaşması kabul edilmiş ve böylece Rusya tamamen savaştan çekilmiştir.

Yanıt Açıklaması: Bir devletin, kendi sınırına yakın yaşayan soydaşlarının oturduğu bölgeleri ilhak etme politikasına irredentizm adı verilir.

Yanıt Açıklaması: Yunan İsyanı ve Alman Birliğinin kurulması milliyetçiliğin sonuçlarından olmakla beraber Afyon Savaşı emperyalizmin sonuçlarındandır. Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: Milletler Cemiyeti 1923’te, bir “Karşılıklı Yardım Antlaşması” hazırlayarak üye devletlerin onayına sundu. Bu antlaşmaya göre, devletlerden birinin saldırıya uğraması hâlinde Milletler Cemiyeti Konseyinin dört gün içinde kimin saldırgan olduğuna karar vermesinden sonra, diğer devletlerin doğrudan doğruya saldırıya uğrayana yardım etmesi gerekecekti. Fransa ve bazı devletler bu projeyi kabul etti. Ancak İngiltere, Dominyonlar, İskandinav ülkeleri ve Hollanda çok fazla yükümlülük altına gireceklerini öne sürerek reddettiler.

Yanıt Açıklaması: İtilaf Devletleri, 27 Kasım 1919’da Bulgaristan’la imzaladıkları barış antlaşmasında bu ülkenin sınırlarını daraltarak Ege Denizi’yle olan bağlantısını kestiler. Bulgaristan bu antlaşmayla Gümülcine ve Dedeağaç’ı Yunanistan’a; Dobruca’yı Romanya’ya ve Batı sınırlarından bazı yerleri Yugoslavya’ya vermek zorunda kaldı. Ayrıca ordusu 25 bin kişiye indirildi ve savaş tazminatı ödemesi kararlaştırıldı. Doğru cevap D’dir.

Yanıt Açıklaması: Kitabın 113.sayfasında belirtildiği üzere, "işçilerin gözünde, sosyal ve iktisadi reformlar siyasi yenileşmeden daha önemli görünüyordu. Dolayısıyla da sistemi yıkarak değiştirme fikrine yönelmekteydiler. Fransa başta olmak üzere birçok ülkede, yasa-dışı olduğu hâlde işçi örgütleri kuruldu."

Yanıt Açıklaması: Birinci Dünya Savaşı’ndan sonra barışı ve güvenliği sağlama konusunda anahtar rol oynaması düşünülen Milletler Cemiyeti, kuruluş anlarından itibaren etkisiz kalmıştı. Avrupa devletlerinin tamirat borçlarının ödenmesi konusunda uyuşmazlığa düşmesi, ABD, Sovyetler Birliği ve Almanya’nın Milletler Cemiyetinde yer almaması ve Fransa ile İngiltere arasında görüş ayrılıklarının derinleşmesi bu kurumun etkili bir politika yürütememesinin belli başlı nedenleri arasında yer almaktadır.

Yanıt Açıklaması: Avrupalı emperyalist devletlerin Şark Meselesi (Doğu Sorunu) adını verdikleri Osmanlı İmparatorluğu’nun paylaşılması girişimi, savaş sırasında yapılan gizli antlaşmalarla doruk noktasına ulaştı. Bu antlaşmaşmalar: Londra Antlaşması Sykes-Picot Antlaşması Saint Jean de Maurienne Antlaşması Balfour Deklarasyonu İngiltere, Fransa ve Rusya Arasında Boğazlarla ilgili Yapılan Antlaşma' dır. Rusya’daki sosyalist rejim ile İttifak devletleri arasında sürdürülen bir dizi diplomatik girişimden sonra Aralık 1917’de ateşkes, 3 Mart 1918’de de Brest-Litovsk Antlaşması imzalandı. Böylece Rusya savaştan çekildi.

Yanıt Açıklaması: Westphalia’yla getirilen en önemli düzenlemeler ise Otuz Yıl Savaşları’nın çıkışının asıl sebebi olan dinsel alanda olmuştur. Tüm tarafların 1555 tarihli Ausburg Barışı’nın ilkelerini aynen kabul ettikleri Westphalia düzenlemeleri ise, Katolik ve Luteryenler gibi Kalvinistler de kendi dinlerini serbestçe yaşayabilme imkânına sahip olmuşlardır. Doğru cevap E seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Öte yandan Fransız Devrimi, esas itibariyle Aristokrasi’ye (Soylular) karşı gerçekleştirilmişken Kurucu Meclis ülke topraklarının yaklaşık % 10’una sahip olan Kilise’nin de mallarına el koyunca, Ruhban sınıfının Devrim’e desteği tamamen ortadan kalktı.

Yanıt Açıklaması: Almanya'nın cezalandırılmasını amaçlayan adını aldığı sarayın aynalı salonunda imzalanan antlaşmanın adı Versailles Barış Antlaşması'dır.

Yanıt Açıklaması: Avusturya Başbakanı Kont Clement Metternich’in 1815 Viyana Kongresi’nden sonra yerleştirdiği “Avrupa ahengi” adı verilen uluslararası sistem, Avrupa’ya kısmi bir barış getirmişti. Doğru cevap A'dır.