Siyasi Tarih 1

Yanıt Açıklaması: Doğru cevap E şıkkı. Çünkü İtalya ulusal birliğini 1861 yılında kurmuştu. Sayfa 125'te açıklandığı üzere, diğer seçenekler Alman ulusal birliğinin kurulmasının sonuçlarıdır.

Yanıt Açıklaması: Liberal ve sosyalist yanlarıyla Fransa’da geçici bir başarıdan sonra başarısızlığa dönüşen 1848 İhtilali, milliyetçi yanıyla da Almanya, İtalya ve Macaristan’da başarısızlıkla sonuçlandı. Belçika, Danimarka, Hollanda, İsviçre ve Sardinya’da ise liberal yanının, anayasaları (özgürlükleri) güçlendirdiği görülmektedir. Fakat yine de 1848 İhtilalleri’nin genellikle başarısızlıkla sonuçlandığını söylemek doğru olacaktır. Avrupa’nın birtakım dengeler sayesinde böylece genel savaşa sürüklenmekten kurtulup hiç değilse yarım yüzyılı aşan bir süre için -yani I. Dünya Savaşı’na kadar- rahat nefes alabileceği bir barış dönemine girmesi Avrupa uygarlığının gelişmesine de yardımcı olmuştur

Yanıt Açıklaması: Saya 121'de belirtildiği üzere, "Piyemonteli milliyetçilerden Garibaldi “Kırmızı Gömlekliler” adını alan silahlı bir taraftar topluluğuyla güney İtalya’ya doğru yürüyüp, Piyemonte’ye katılmamış olan iki güney devletini de Birliğe dahil etti."

Yanıt Açıklaması: Fransa ve Rusya’nın birbirlerine yaklaşmasıyla doğabilecek iki cepheli savaş durumundan kurtulmayı dış politikasının temeli yapan Bismarck, 1872’de Rusya’yı yanına alarak Almanya, Avusturya-Macaristan ve Rusya arasında I. Üç İmparator Ligi’ni kurdu.

Yanıt Açıklaması: XIX. yüzyılda Sanayi Devrimi’nin sonucu olarak sömürgeciliğin çapı genişlemişti. Güçleri çok daha ileri boyuta ulaşan büyük devletlerin denizaşırı sömürgelerdeki nüfuzları derinleşti ve iktisadi yapı genişledi. Sömürgeci devlet, büyüyen iktisadi gücüyle buraları yoğunlaşan bir denetim altında tutuyor, aynı dönemde yerli halkta gelişmeye başlayan milliyetçi tepkilere karşı ise baskı yöntemleri artıyordu. Kısacası “sömürgecilik”, “emperyalizm”e doğru evrilmeye başlamıştı. Doğru yanıt A seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Küçük Antant, Avusturya-Macaristan İmparatorluğu’nun ardından kalan boşluğu doldurmak, Tuna ve Balkanlar bölgesinde istikrarı kurmak üzere yapılmıştı. Çekoslovakya Dışişleri Bakanı Beneş, revizyonizme karşı ittifak olarak önerdiği oluşum için ilk antlaşma, 14 Ağustos 1920’de Çekoslovakya ve Yugoslavya arasında yapıldı. Antlaşmaya göre, taraflardan birine saldırılması hâlinde diğeri yardım edecekti. Ardından 1921 Mart’ında son Avusturya-Macaristan İmparatoru Karl, Macaristan’da hükümdarlığı ele geçirme girişiminde bulununca, 23 Nisan 1921’de Çekoslovakya ile Romanya arasında bir ittifak antlaşması imzaladı. Bu zincire, 7 Haziran 1921’de Romanya ve Yugoslavya ittifakı eklendi. Doğru cevap D’dir.

Yanıt Açıklaması: İngiliz Lord Robert Cecil, etkin yaptırımı benimsemediğini, rıza yöntemini ve kamuoyunun baskısını dikkate aldığını Cemiyet’in ilk Genel Kurul toplantısında da savundu: “Milletler Cemiyeti’nin emrindeki en güçlü silahın ekonomik veya askerî silah ya da maddi güce dayanan başka bir silah olmadığı doğrudur. Elimizdeki en güçlü silah kamuoyu silahıdır”

Yanıt Açıklaması: Görüleceği gibi sorulan soru, B şıkkı ile eşleşmektedir. Doğru cevap B şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Manda sistemi General Smuts tarafından ortaya atılmıştır.

Yanıt Açıklaması: İngiltere ve Fransa, Boğazları ve İstanbul’u almak, Osmanlı İmparatorluğu’nu savaş dışı bırakmak, Karadeniz’e çıkarak Rusya’ya her türlü yardım ve savaş gereçleri ulaştırmak ve Batı Cephesi’ndeki yüklerini hafifletmek üzere Çanakkale Cephesini açmışlardır.

Yanıt Açıklaması: Küçük Antant, Avusturya-Macaristan İmparatorluğu’nun ardından kalan boşluğu doldurmak, Tuna ve Balkanlar bölgesinde istikrarı kurmak üzere yapılmıştır.

Yanıt Açıklaması: Çin’in sömürgeleşme sürecine girişi, tahmin edilebilecegi gibi Çin halkında birtepkinin dogmasına neden oldu. Bu tepki, muhafazakâr geleneksel yapı ve anlayışın egemen olduğu taflrada doğdu ve gelişti. Kırdaki tepkiyi kullanan ve isyanı başlatmadan önce yavaş yavaş örgütlenen “Haklı Yumrukların Uyumu” adlı örgüt 1898 yılında kuruldu.

Yanıt Açıklaması: 1848 İhtilali de 1830’daki gibi önce Fransa’da ortaya çıkmıştır.

Yanıt Açıklaması: Sömürge imparatorluklarının en büyüğü ve üzerinde güneş batmadığı söylenen İngiliz İmparatorluğu’ydu. Bu ülke 18. yüzyılda sömürge yarışında olağanüstü bir gelişme göstererek Hindistan ve Kuzey Amerika’ya egemen oldu. Mısır, Sudan, Ümit Burnu’ndan Akdeniz kıyılarına kadar Afrika’nın doğu yarısı, batıda Nijerya ve Altın Sahili, Hint Yarımadası, Seylan, Güneydoğu Asya ülkeleri, Yeni Zelanda, Avustralya İngiliz sömürge imparatorluğunun egemen olduğu alanlardı. Bu haliyle hükmettiği topraklar Britanya Adaları’nın 140 katı kadar bir yüz ölçüme ulaşmıştı. Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: İkinci önemli sorun Yukarı Silezya’nın geleceğinin belirlenmesi konusudur. Önemli bir Alman sanayi bölgesi olan Yukarı Silezya’da 20 Mart 1921’de plebisite gidildi. Polonya Ordusu plebisite katılanların çoğunluğunun Almanya’ya katılma yönünde karar vermesi üzerine bu bölgeye girdi.

Yanıt Açıklaması: Doğru yanıt d şıkkıdır. Diğer şıklarda yer alan anlaşmalar 14. ve 16. Yüzyıllar arasında yapılan anlaşmalardır. 1879’daki ikili ve 1882’deki üçlü ittifak bağına sahip olan Almanya, Fransa’yla birleşmesinden korktuğu, bu nedenle özellikle yanında, başka bir ifadeyle Fransa’nın uzağında tutmak istediği Rusya’yla 1887’de “Güvence Antlaşmasını imzaladı. Alman-Rus Güvence Antlaşması, taraflardan biri üçüncü bir devletle savaşa girerse, öteki tarafın yansız kalmasını; taraflardan birinin Fransa veya Avusturya-Macaristan’la yapacakları savaşta bu hükümlerin işlememesini öngörüyordu. Ayrıca, Boğazların kapalılığı kuralına uyulacak ve Almanya, Rusya'nın Balkanlardaki haklarını tanıyacaktı.

Yanıt Açıklaması: Doğru yanıt a şıkkıdır. 1871’de Alman Birliği’nin kurulmasıyla “Avrupa Uyumunun dikkate alınmadığı kesin bir biçimde ortaya çıkmıştır. Hatta Avusturya-Macaristan ve Fransa gibi büyük devletlerin İtalya ve Prusya’ya yenilmeleri ile bu “Uyum ”un tümüyle yıkılmasına sebep olmuştur. Böylece, “güç dengesi” daha da belirgin bir niteliğe kavuşarak birbirlerine ittifak antlaşmaları ile bağlanmış devlet grupları arasındaki askeri ve siyasi dengeye yani bloklaşmaya bırakmıştır.

Yanıt Açıklaması: ABD Senatosunun Kasım 1919’da ve Mart 1920’de Versailles Antlaşması’nı onaylamaması, Milletler Cemiyetinin daha başta “sakat” doğmasına neden oldu. Yepyeni bir çağ başlatmak isteyen Wilson hayal kırıklığına uğradı. Büyük umutlarla kurulan Milletler Cemiyeti istenileni veremedi. Bu örgütün en önemli zayıflığı ABD’nin ve Sovyetler Birliği’nin olmamasıydı. ABD, Senatonun yukarıda yazıldığı gibi Misak’ı onaylamaması nedeniyle katılmadı. Öte yandan Doğu Avrupa’daki sınırlar Sovyet Hükûmeti’ni çok yakından ilgilendirmesine rağmen bu hükûmete danışılmadan çizildi. Bununla birlikte Cemiyet, Polonya ile Almanya arasında çatışma konusu olan Yukarı Silezya, Finlandiya ile İsveç arasında gerginlik yaratan Aland Adaları sorununun arabuluculuk girişimleriyle çözülmesini başardı. Milletler Cemiyetinin birkaç başarılı çalışmasına rağmen, uluslararası barış ve güvenliği koruma alanında başarılı olamadığı yaygın bir şekilde kabul edilmektedir. Daha sonraki bölümlerde göreceğimiz gibi II. Dünya Savaşı’nı engellemede yetersiz kaldı. Bu nedenle doğru yanıt E'dir.

Yanıt Açıklaması: Sanayi Devrimi, temelde üretimin makinaların kullanılmasıyla görülen bir durumudur. Kitleselleşmesi olgusuna dayanmaktadır. Aslında üretimde makine kullanılması uygarlığın ilk dönemlerinden beri görülen bir durumdur. Değirmenlerden vinçlere kadar insanlık tarihi boyunca yavaş ama kararlı bir biçimde de olsa teknolojik ilerlemeye bağlı olarak insanlar çeşitli makinalar kullanagelmişlerdi. Bu çerçevede küçük ölçekte üretime dayanan zanaatçılık yüzyıllardan beri gelişme göstermişti. Sanayi Devrimi’ne asıl anlamını veren olgu ise buharın makinalarda bir enerji kaynağı olarak kullanılması oldu. XVIII. yüzyılda maden ocaklarında kullanılan pompaların daha güçlü enerji kaynaklarına ihtiyaç duyması nedeniyle ilk buhar makinaları kullanılmaya başlanmıştı. Fakat hayvan ve su gücüyle çalıştırılan pompalarla karşılaştırıldığında hayli önemli bir gelişme sağlasa da buhar makinaları istenen verimi sağlamaktan uzaktı. James Watt’ın kondansatörü icadı sonucunda buhar makinalarından muazzam bir verim elde edilmesiyle seri üretimin başlaması.

Yanıt Açıklaması: Ekonomik gücünün zirvesinde olan ABD, New York borsasının 24 Ekim 1929’da büyük miktarda değer kaybetmesiyle tarihin en büyük bunalımlarından birine sürüklendi. 1929 dünya ekonomik krizi kapitalist ekonomik modelin en büyük krizlerinden biridir. Ancak siyasi sistem üzerinde de etkili oldu ve 1919’dan sonra kurulmaya çalışılan uluslararası sistemin başarısızlığa uğramasına da yol açtı. ABD’de de çıkıp bütün dünyayı etkisi altına aldığından liberal demokrasi anlayışına duyulan güven azaldı. İtalya’da faşizm ve Almanya’da Nazi hareketi ekonomik ve siyasal bunalımın büyüklüğü karşısında güç kazandı. Milletler Cemiyetinin öngördüğü uluslararası sistem sorgulandı. Ortak güvenlik ve silahsızlanma çabaları büyük çapta başarısızlığa uğradı. Doğru cevap C’dir.