Siyasi Tarih 1

Yanıt Açıklaması: 5 Ekim 1908’de Avusturya-Macaristan, Berlin Antlaşması’ndan (1878) beri yönetimi altında bulundurduğu, ancak hukuken hâlâ Osmanlıya bağlı olan Bosna-Hersek’i ilhak ettiğini açıklamıştır.

Yanıt Açıklaması: I. Dünya Savaşı emperyalizmin nedeni değil sonucudur.

Yanıt Açıklaması: Karolenj İmparatorluğu’nun IX. yüzyılın sonlarında dağılmasından sonra, bugünkü Almanya’dan Atlantik kıyılarına ulaşan geniş bir alandaki toprak yönetimi “kont” adı verilen kişiler tarafından yürütülmeye başlamıştı. Kontlar ortalama birkaç yüz hektarlık tarım alanlarını denetimleri altında tutmakta ve “malikâne” adı verilen bölgelerindeki egemenliklerini sağlamlaştırmak için silahlı adamlar beslemekteydiler. Zamanla kontlar arasında daha güçlü olan ve “lord” olarak isimlendirilenler, çevrelerindeki kontları kendilerine tabi hale getirdiler. Lorda tabi olan kontlara “vassal” denildi. Lord (süzeren) ile vassallar arasında karşılıklı bir takım hak ve yükümlülükler söz konusuydu. Lord, vassalın topraklarını yönetmesini teminat altına alıyor, ölümü hâlinde mirasının onun ailesinden birine geçmesini sağlıyordu. Savaş durumunda lorda asker sağlamak, lordun çocukları evlendiğinde vergi vermek ve lordun esir düşmesi hâlinde fidyesini ödemek de vassalın görevleri yükümlülükleri arasındaydı. Zamanla büyük lordlar da “dük” olarak anılmaya başladılar. Yaşadıkları evi (şato) surlarla çeviren feodal beyler, tehdit hâlinde köylülerin de sığınabilecekleri yerleşim merkezleri (kale - burg) oluşturdular. Serfler ise toprağa bağlı köleler olarak bu dönemin üretim biçiminin en alt kademelerinde yer aldılar.

Yanıt Açıklaması: Kısa süren bu uzlaşma döneminin ardından, 1650’de Aristokrasi Mazarin’e karşı ayaklandı. İspanya’yla savaş devam ederken bu kez Fransa’da bir iç savaş başlamıştı. Mazarin kendisine karşı aristokrasi, burjuvazi ve Paris halkı arasında oluşan ittifakın üstesinden gelemeyince ülkeyi terk etmek zorunda kaldı. Yenişemeyen tarafların isteksizleşmesiyle 1653’te sona eren iç savaşın ardından Mazarin Paris’e geri döndü. Ağır bir mali yük getiren İspanya’yla savaşı bitirmek için 1657’de Oliver Cromwell’le ittifak yapan Mazarin, İngiliz ordusunun yardımıyla Dunkirk’ü İspanyollardan almayı başardı. Kasım 1659’daki Pireneler Barışı ile Fransa-İspanya savaşı sona erdi.

Yanıt Açıklaması: Birleşmiş Milletlerin kurulum sürecinde devletlerin kabul etmeleri gereken ilkeler dört tanedir. Savaşa başvurulmaması hususunda bazı taahhütlerin kabul edilmesi Adalet ve şeref üzerine kurulu uluslararası ilişkilerin aleni (açık) olması Antlaşmalara sıkı sıkıya uyulması Devletler hukuku kurallarına kesinlikle uyulması "Dış politikanın demokratik yöntemlerle denetlenmesi ve güçlü bir dünya devletinin kurulması" Amerikan Başkanı Wilson'un bir hayalidir.

Yanıt Açıklaması: Çanakkale Cephesi: İngiliz-Fransız Donanması, 18 Mart 1915 günü Boğaz’ı geçmeye çalıştı. Ancak bu güçler, ağır bir yenilgiye uğrayarak geri çekilmek zorunda kaldı. Bunun üzerine Gelibolu Yarımadası’na asker çıkaran İtilaf Devletleri, Osmanlı Ordusu’nun olağanüstü direnişiyle karşılaştı. Ağustos 1915’te Mustafa Kemal Paşa’nın komutasındaki Osmanlı kuvvetleri Anafartalar ve Conkbayırı’nda büyük başarılar kazandı. İngiliz ve Fransızlar, 19 Aralık 1915’ten itibaren kuvvetlerini geri çekmeye başladılar. 8-9 Ocak 1916’da da bu cepheyi tamamen boşalttılar. Bu cephede kazanılan zafer, Bolşevik İhtilali’nin başarıya ulaşmasını etkilerken asıl önemlisi çökmekte olan bir İmparatorluk’tan yeni bir Türk Devleti’nin doğuşuna zemin hazırladı.

Yanıt Açıklaması: Fransa’da Kral’a sadece “askıya alma yetkisinin” tanındığı ve tek meclisli bir anayasal monarşinin kurulduğu yeni rejim Radikallerin çabası ile gelmiştir.

Yanıt Açıklaması: Etkin ve sonuç alıcı bir mekanizmaya sahip olmayan Milletler Cemiyeti, Litvanya’yla Polonya arasındaki Vilna kenti konusundaki uyuşmazlıkta hakemlik yapmaya çalıştı ise de bu sorun “Büyükelçiler Konferansı” yoluyla çözülmüştür. Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: 1860 başkanlık seçim kampanyasında Cumhuriyetçi Parti’nin adayı olan Abraham Lincoln köle ticaretinin tamamen yasaklanması yolunda adımlar atacağını açıkladı. Seçimleri Lincoln’ün kazanması güneyde büyük bir tepki yarattı. Lincoln yönetimi iktidarı devralmadan güneydeki 7 devlet ABD’den ayrılarak bir konfederasyon kurduklarını açıkladılar. Bu karar, ne iktidarı devretmeye hazırlanan eski başkan James Buchanan, ne de yeni başkan Abraham Lincoln tarafından tanınmadı. İki taraf arasında tırmanan kriz, konfederasyon güçlerinin Güney Carolina’daki federal bir askeri üsse saldırmasıyla savaşa dönüştü.

Yanıt Açıklaması: Sorunun cevabı E seçeneğidir. Westphalia’yla getirilen en önemli düzenlemeler dinsel alanda olmuştur.

Yanıt Açıklaması: Seçimle oluşturulan Ulusal Konvansiyon 22 Eylül’de de Fransa’da cumhuriyeti ilan etti. 1792’den, Direktuvar yönetiminin kurulacağı 1795’e kadarki dönem, Ulusal Konvansiyon dönemi olarak adlandırılır. Ulusal Konvansiyon, Montesquieu’nün “güçler ayrılığı” ilkesinin aksine, yürütme ve yasama erklerinin tek organda birleşmesinin örneğini oluşturan bir olağanüstü dönem meclisiydi. Devrim karşıtlarının değil destekçilerinin oluşturduğu bir meclistir.

Yanıt Açıklaması: Doğru Cevap B: İngiltere, 1783'te mağlubiyeti kabul ederek Fransa ve İspanya ile Paris Antlaşması'nı imzalamış ve bunun sonucunda Amerika Birleşik Devletleri'ni tanımıştır.

Yanıt Açıklaması: Piyomente İtalyan birliğini kurmak için Fransa ile işbirliği yapmıştır.

Yanıt Açıklaması: XIX. yüzyılın başlarında  Nagazaki dışındaki tüm Japon toprakları Batılılara kapatılmıştı. Japonya’nın Çin’den en büyük farkı, merkezi otoritenin zayıflığı ve Japon kültürünün Çin kültürünün aksine değişime ve yeniliklere daha açık olmasıydı. Çin’dekinin aksine, dış dünyayı mutlak olarak ötekileştiren bir “emperyal akıl” ve “emperyal söylem” yoktu. XIX. yüzyıl başlarından itibaren, Nagazaki’deki ticaret kolonisinden yayılan fikirler kimi Japon elitlerinde yavaş yavaş değişim düşüncesinin doğmasına neden olmuştu.

Yanıt Açıklaması: Milletler Cemiyetinin kurulması ABD Başkanı tarafından teklif edilmiştir.

Yanıt Açıklaması: Paris Barış Konferansı'ndan sonra yeni düzende ortaya çıkan ilk sorun Polonya Devleti'nin sınırlarının çizilmesidir.

Yanıt Açıklaması: Ekonomik gücünün zirvesinde olan ABD, New York borsasının 24 Ekim 1929’da büyük miktarda değer kaybetmesiyle tarihin en büyük bunalımlarından birine sürüklendi. Bu ekonomik krizin nedenleri üzerine çeşitli tezler olmakla birlikte, iki görüş öne çıkmaktadır. Birincisi, ABD ekonomisinin savaş sonunda aşırı büyümesinden dolayı uluslararası ekonomide büyüyen dengesizliktir. İkincisi ise ünlü İngiliz iktisatçısı John Maynard Keynes’e aittir.

Yanıt Açıklaması: İngiltere’nin 1919-1929 yılları arasında dünya pazarları üzerinde yüzyıllardır sürdürdüğü egemenliği zayıfladı. Yerine bir süreden beri dünyanın en büyük ekonomik gücü hâline gelmeye başlayan ABD geçti. Ayrıca Avrupa, uluslararası politikalar açısından merkezî bir güç olmaktan çıkmaya başladı. ABD, ikili antlaşmalarla gücünü pekiştirdi ve hegemonyanın İngiltere’den kendisine geçmesini sağladı. ABD’nin 1920’de petrol üretimi dünyadaki üretimin üçte ikisine; çelik üretimi dünyadakinin yarıdan fazlasına; elektrik üretimi ise Avrupa’dakine eşitti. 1920’lerde ABD, dünyanın en büyük ihracatçısı ve İngiltere’nin ardından en büyük ithalatçısıdır. Bu nedenle doğru yanıt B'dir.

Yanıt Açıklaması: ABD Başkanı Wilson, 8 Ocak 1918’de açıkladığı 14 ilkenin sonuncusu, bu konuya ayrılmıştı: “Büyük ve küçük ulusların siyasal bağımsızlıklarını ve toprak bütünlüklerini, karşılıklı güvenliği sağlamak amacıyla antlaşmalar yapacak olan bir uluslararası örgüt kurulmalıdır”. Bu ilke, Wilson’un en büyük rüyasıydı. Nitekim Başkan, savaş sonunda “dış politikanın demokratik yöntemlerle denetlenmesini ve güçlü bir dünya hükûmeti talep eden” çevrelerin sözcülüğünü ve liderliğini üstlendi. Bu nedenle doğru yanıt A'dır.

Yanıt Açıklaması: Sykes-Picot Antlaşması, İngiltere ve Fransa, Rusya’nın Boğazlar ve çevresini alması, İtalya’ya da Anadolu’dan pay ayrılması üzerine Ortadoğu topraklarını paylaşmak için harekete geçtiler. Ayrıca savaş başladıktan sonra Mekke Şerif ’i Hüseyin’i kışkırtarak kendi saflarında savaşmaya ikna eden İngiltere, Ortadoğu’yu kontrol etmek için büyük bir mesafe de almıştı. İşte bu hızlı gelişen uluslararası gelişmeler sonucunda İngiltere ve Fransa, Ortadoğu topraklarını paylaşmak üzere 16 Mayıs 1916’da anlaştılar. Bu antlaşmanın görüşmelerini Fransa adına Georges Picot, İngiltere adına Sir Mark Sykes sürdürdüğü için antlaşmaya bu ad verildi. Doğru cevap D’dir.