Orta Asya ve Kafkaslarda Siyaset

Yanıt Açıklaması: Güney Kafkasya , bugünkü Azerbaycan, Gürcistan, Ermenistan devletlerini kapsayan, Büyük Kafkas Sıradağlarının güneyinde yer alan coğrafi-siyasi bölgedir Buna göre doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: Verilen öncüllerin hepsi Rus-Çin ilişkilerine ilişkin doğru ifadelerdendir. Doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: 2003 yılında Kırgızistan, Tacikistan ve Özbekistan’a giden dönemin Başbakanı Recep Tayyip Erdoğan, bu ülkelerde düzenlenen İş Konseyleri toplantılarına katılmıştır. Ayrıca Erdoğan, Özbek yetkililer ile terörle mücadelede iş birliği konusunda uzlaşmaya varmış, Karma Ekonomik Komisyon Protokolü’nü imzalamıştır. Daha sonraki yıllarda da, Başbakan Erdoğan, Türkmenistan ve Kırgızistan’ı ziyaret etmiştir. Kırgızistan ziyareti sırasında, Yüksek Düzeyli Stratejik İşbirliği Konseyi’nin kurulması kararına varılmıştır.

Yanıt Açıklaması: 1994 Asrın Antlaşması ile Azerbaycan petrollerini bölge dışı güçlere açmıştır, 1997 yılında Azerbaycan ve Kazakistan Hazar’ın deniz yatağının paylaşılması hususunda antlaşma imzalamıştır... Buna göre doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Kars Antlaşması: Bu antlaşma Acaristan’ın Gürcistan Sovyeti’ne 13 Ekim 1921 tarihli antlaşmayla katılmasını öngörmüştür.

Yanıt Açıklaması: 1996 Lizbon Zirvesi’nin ardından AGİT Minsk Grubu’nun, 1999 Cenevre ve Yalta, 2001 Paris ve Key West, Mayıs 2004 Prag Zirvelerinde de sorunun çözümüne yönelik somut bir gelişme sağlanamazken bu dönemde üç temel barış planı geliştirilmiştir. Doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: 8 Aralık 1991 günü Bağımsız Devletler Topluluğu’ nun kurulmasıyla birlikte, Türkiye, Soğuk Savaş döneminde izlediği geleneksel dış politika anlayışından uzaklaşmaya başladı. Artık Orta Asya devletleriyle ilişkilerini, siyasi ve ekonomik birliktelik temelinde ve Türkiye’nin bölgesel liderliğine dayanan anlayış çerçevesinde geliştirmeye gayret eden Türkiye, daha duygusal ve yer yer “Pan-Türkizmi” çağrıştıran söylemler benimsedi.

Yanıt Açıklaması: 10-11 Eylül 2015 tarihlerinde Astana’da Türk Dili Konuşan Ülkeler İşbirliği Konseyi’nin V. Zirvesi düzenlendi.

Yanıt Açıklaması: Kara Hakimiyet Teorisine göre Avrasya dünyanın merkezi olarak kabul edilmektedir

Yanıt Açıklaması: Eylül 1991’de ise, Kazakistan Cumhurbaşkanı Nursultan Nazarbayev, Ankara’ya gelerek “Amaçlar ve Hedefler Ortak Bildirgesini imzaladı. Bu nedenle doğru cevap E seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: AGİT Minsk Grubu eş başkanları ABD, RF ve Fransa tarafından birçok girişimde bulunulmuş ve taraflar çeşitli diplomatik görüşme yöntemleri ile sorunun çözümüne yönelik olarak, diplomatik süreç içinde tutulmaya çalışılmıştır. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Glasnost ve Perestroyka: “Açıklık ve Yeniden Yapılanma” anlamına gelen, SSCB Devlet Başkanı Mihail Gorbaçov’un başlattığı reformlara verilen addır. Reformlar devlet bürokrasisini düzenleme, ekonomiyi canlandırma, demokratikleşme gibi amaçları içerir.

Yanıt Açıklaması: Eylül 2015 verilerine göre Türkiye'de öğrenim gören Orta Asyalı öğrenciler milletlerine göre şu şekilde sıralanmaktadır: Türkmenistan Azerbaycan Kırgızistan Kazakistan Tacikistan Özbekistan

Yanıt Açıklaması: Önce Buhara Emirliği ile Hokand arasında savaş çıkartılıp Hokand askeri ve siyasi bakımdan tamamen zayıflatıldıktan sonra, l864’te Rus birlikleri tarafından işgal edilmiştir. Zaten İgnatiyev de raporunda Buhara Emirliği ile Hokand Hanlığı’nın önce birbirlerine düşürülerek Rus nüfuzu altına alınmalarını, sonra da fiilen işgal edilmelerini teklif eder. l865 senesinde Hokand, l868 senesinde Buhara Emirliği ve l873 senesinde ise Hive Hanlığı ortadan kaldırılarak Batı Türkistan’ın işgali tamamlanır. Doğru cevap E’dir.

Yanıt Açıklaması: Güney Osetya’da etnik ve kültürel problemlerin görülmeye başlanması SSCB’nin son yıllarında olmuştur. 1988’de Gürcü dilinin Güney Osetya’da güçlendirilmesine ilişkin yasa, Gürcü-Oset çatışmasını başlatmıştır. Bu yasaya karşılık Osetler; Rusça, Gürcüce ve Oset dilini resmî dil olarak kabul etmiştir. Güney Osetya, 1989’da Gürcistan Yüksek Sovyetinden statüsünün özerk bölgelikten özerk cumhuriyetliğe yükseltilmesini talep etmiştir. Gürcistan Yüksek Sovyetinin bu talebi reddetmesi üzerine Gürcistan ile Güney Osetya arasındaki ilişkiler gerilmiş ve Gürcistan, Güney Osetya’nın başkenti Tsinvali’ye girmiştir. 1990’da Güney Osetya kendisini Demokratik Cumhuriyet olarak ilan etmiş, buna karşılık Gürcistan Parlamentosu bölgenin özerkliğini kaldırıp bölgeyi Tiflis yönetimine sokmuştur. Doğru cevap D’dir.

Yanıt Açıklaması: İkinci Türk Zirvesiyle Orta Asya devletleri ve Türkiye, Dağlık- Karabağ sorununa barışçıl çözüm bulunması ve petrol/doğalgaz boru hatlarının Türkiye üzerinden geçirilmesi konularında uzlaşmaya varmıştır

Yanıt Açıklaması: Orta Asya devletlerinin dünyayla bağlantı kurmalarına yardımcı olmak, kimliklerini belirle­melerine destek vermek, bölgesel istikrara katkı sağlamak Türkiye’nin Avrasya’nın tam merkezinde olmasından kaynaklanan sorumlulukları arasında yer alır

Yanıt Açıklaması: Güney Osetya’nın bağımsızlık talebini artırmasında 2008’de Kosova’nın bağımsızlığını ilan etmesinin payı vardır. Güney Osetya 3 Mart 2008’de bağımsızlığının tanınması için RF, Bağımsız Devletler Topluluğu, BM ve Avrupa Birliği’ne (AB) çağrılarda bulunmuştur. Ağustos 2008’de bölgeye Rus askerlerinin sevk edilmesi üzerine Gürcistan, Güney Osetya’ya karşı harekete geçmiştir. RF bu saldırıya iki gerekçe ile sert karşılık vermiştir. Birincisi, bölgedeki Rus vatandaşlarının can güvenliğinin korunması; ikincisi, bölgedeki Rus Barış Gücü askerlerinin Gürcü saldırısına maruz kalmasıdır. Literatürde “08.08.08 Savaşı” ya da “Beş Gün Savaşı” olarak geçen 7 Ağustos-16 Ağustos 2008 tarihleri arasında gerçekleşen çatışmalarda RF, Gürcistan’ın önemli şehirlerini ve limanlarını bombalamıştır.

Yanıt Açıklaması: Cavahati Bölgesi’nde Ermeni nüfus yoğunluğu fazladır. Cavahati Sorunu, Dağlık Karabağ ve İşgal Altındaki  Reyonlar Sorunu ile de yakından ilgilidir.

Yanıt Açıklaması: Turgut Özal, Moskova’ya gerçekleştirdiği Mart 1991 tarihli gezisi sırasında, Ukrayna, Azerbaycan ve Kazakistan’a gitti. Kazakistan ile bilimsel ve teknik işbirliği ile kültürel değişim anlaşmaları imzaladı. Almatı-İstanbul arasında doğrudan tarifeli uçak seferlerinin başlatılması konusunu görüştü. Mayıs 1991’de ise Kırgızistan  Cumhurbaşkanı, Ankara’ya geldi. Haziran 1991’de, İstanbul’daki Dünya Ekonomik Forumu’na katılmak üzere Türkiye’ye gelen Tacikistan Cumhurbaşkanı, Türk yetkililer ile görüştü. Eylül 1991’de ise, Kazakistan Cumhurbaşkanı Nursultan Nazarbayev, Ankara’ya gelerek “Amaçlar ve Hedefler Ortak Bildirgesini imzaladı. Bu doğrudan temaslara rağmen, Türkiye bölge devletlerinin egemenliklerini tanıma konusunda isteksiz davrandı. Çünkü Türkiye, Sovyetler Birliği ile ilişkilerini sıkıntıya sokacak herhangi bir davranışta bulunmaktan sakındı.