Orta Asya ve Kafkaslarda Siyaset

Yanıt Açıklaması: 1990’larda Bağımsız Devletler Topluluğu ülkelerine teknik yardımda bulunmak üzere TACIS programını hazırlayan ve bu program dâhilinde Orta Asya devletleri de dâhil olmak üzere, Bağımsız Devletler Topluluğu üyesi ülkeler ile ticari ve ekonomik ilişkilerini geliştirmeye çalışan Avrupa Birliği, bu ülkelere yönelik olarak teknik yardım programları başlattı. Bu nedenle doğru cevap B seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: 08.08.08 Savaşı: 08.08.08 Savaşı, 7-16 Ağustos 2008 tarihleri arasında, Osetya Sorunu’nun Rusya Federasyonu (RF) ile Gürcistan arasında savaşa dönüşmesidir. Bu savaşta RF Gürcistan’ı yenmiş ve Gürcistan toprakları Fransa’nın sorunu çözmek için devreye girmesine kadar Rus işgali altında kalmıştır. Savaşın sonunda Güney Osetya ve Abhazya’nın bağımsızlıkları RF tarafından tanınmıştır. Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: E şıkkı Türkiye'nin Orta Asya'ya ilişkin dış politikalarından biridir.

Yanıt Açıklaması: 1980’lerin ikinci yarısından SSCB’nin dağılmasına kadar olan süreçte ise Ermenistan’ın, Azerbaycan’ın Karabağ bölgesine yönelik iddiaları yeniden başlamıştır. 2 Eylül 1991 tarihinde ise Karabağ bağımsızlığını ilan etmiştir.

Yanıt Açıklaması: 144.978.573 milyonluk Rusya nüfusunun % 27’sini kırsal kesimde yaşayanlar, %73’ünü ise kentlerde yaşayanlar oluşturmaktadır. Rusya nüfusu dünya nüfusu içinde 8. sıradadır.

Yanıt Açıklaması: Verilen öncüllerin hepsi Cavahati Sorununa ilişkin doğru ifadelerdendir. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: 1999 yılında Gürcistan, Avrupa Konseyine üye olurken, üyelik ön şartı olarak Ahıska Türklerinin Anavatanlarına  geri dönmelerinin sağlanması yükümlülüğünü üstlenmeyi kabul etmiştir.

Yanıt Açıklaması: İki Kutuplu Sistem’de Kafkasya ve Balkanlar gibi etnik, dinî ve kültürel farkları fazla olan halkları bünyesinde barındıran bölgelerde, Soğuk Savaş’ın sona ermesiyle beraber bu fark­ların ortaya çıkması ve bölgesel ihtilaflar hâline dönüşmesi Dondurulmuş sorunlardır.

Yanıt Açıklaması: 1922-1952 yılları arasında SSCB Komünist Parti Genel sekreteri Stalin olmuştur. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Literatürde “08.08.08 Savaşı” ya da “Beş Gün Savaşı” olarak geçen 7 Ağustos-16 Ağustos 2008 tarihleri arasında gerçekleşen çatışmalarda RF, Gürcistan’ın önemli şehirlerini ve limanlarını bombalamıştır. Gürcistan bu savaşı kaybetmiş, RF’nin Gürcistan topraklarını işgali AB Dönem Başkanı Fransa’nın arabuluculuğunda yapılan, 16 Ağustos 2008’de imzalanan Sarkozy Planı’na kadar sürmüştür.

Yanıt Açıklaması: 1997’de Gürcistan ve Abhazya arasında ilan edilen Tiflis Deklarasyonu ilişkileri yumuşatmıştır.  Deklarasyona göre her iki taraf, sorunun barışçıl yollarla çözülmesi için çaba harcayacaklarını beyan etmiştir. 1999’da Türkiye de taraflar arasında arabuluculuk çabalarında bulunmuştur.

Yanıt Açıklaması: Anlaşmazlığın temelinde etnik farklılıklar yer almadığı için Gürcistan’ın Acaristan ile çatışması daha yumuşaktır. Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: 1992'de sıcak savaş (silahlı çatışma) hâlini almıştır. Doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: BDT’nin kurucu antlaşması, 8 Aralık 1991 tarihinde Belarus’un Minsk kentinde; Ukrayna, Rusya Federasyonu ve Belarus Devlet Başkanları tarafından imzalanmıştır.

Yanıt Açıklaması: Türkiye ve Gürcistan arasındaki ekonomik ilişkilerin hukuki çerçevesini, 1992 yılında imzalanan ‘Ticaret ve Ekonomik İşbirliği’, ‘Yatırımların Karşılıklı Teşviki ve Korunması’ ve ‘Uluslararası Kara Yolları Taşımacılığı’ antlaşmaları oluşturmaktadır.

Yanıt Açıklaması: 08.08.08 savaşıyla birlikte Rusya’nın Gürcistan topraklarını işgali Sarkozy Planına kadar devam etmiştir

Yanıt Açıklaması: Yeşil Kuşak, Soğuk Savaş’ta ABD’nin SSCB’yi çevreleme politikalarından biridir. ABD’nin SSCB’yi güneyindeki İslami oluşumları destekleyerek çevrelemesidir.

Yanıt Açıklaması: Ermenilerin paramiliter gruplarla özerklik talebinde bulunması, bölgedeki Rus üslerinin kapatılması ve Ahıska Türk­lerinin durumu Cavahati Sorununun özünü oluşturmaktadır

Yanıt Açıklaması: Ermenilerin, Azeri toprağı Kelbecer bölgesine saldırı düzenledikleri 27 Mart 1993 tarihinde, tesadüfen Demirel de yaptığı bir açıklamada, Türkiye’nin Azerbaycan ve Ermenistan’la aynı koşullarda yakın ilişki kurmak istediğini belirtiyordu. Ancak hemen sonra, Türk yetkililer, Kelbecer’in işgalinden dolayı Ermenistan’a karşı, sert tepkilerini dile getirdiler. Hatta Cumhurbaşkanı Özal, Ermenilere karşı “dişimizi göstermezsek bu iş halledilemez” diyerek Türkiye’nin soruna askerî müdahalesini yeniden gündeme getirmiştir. Başbakan Demirel de bu işgaller karşısındaki hoşnutsuzluğunu ve tepkisini çeşitli şekillerde ortaya koymuştur. Azerbaycan’ı asla yalnız bırakmayacaklarını açıklayan Hükûmet, 3 Nisan 1993 tarihinde almış olduğu bir kararla, Ermenistan’a giden tüm insani ve diğer yardımların sınırlarından transit geçişini durdurmuştur. Yani, her türlü sınır geçişini kapatmıştır. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Türkiye ve Gürcistan arasındaki ekonomik ilişkilerin hukuki çerçevesini, 1992 yılında imzalanan "Ticaret ve Ekonomik İşbirliği", "Yatırımların Karşılıklı Teşviki ve Korunması" ve "Uluslararası Kara Yolları Taşımacılığı" antlaşmaları oluşturmaktadır. Bunların dışında 15 Eylül 2005 tarihli ‘Karma Ekonomik Komisyon IV. Dönem Toplantısı Protokolü’, 28 Ocak 2005 tarihli ‘Türkiye-Gürcistan Gümrükleri Arası İşbirliği Anlaşması’, 21 Kasım 2007 tarihli ‘Serbest Ticaret Anlaşması’ ile ‘Çifte Vergilendirmeyi Önleme Anlaşması’ imzalanmıştır.