Orta Asya ve Kafkaslarda Siyaset

Yanıt Açıklaması: Avrasya Ekonomik Topluluğu (AET), Beyaz Rusya, Kazakistan, Kırgızistan, Rusya, Tacikistan’ın gümrük birliğinin oluşmasının tamamlanması ve daha sonra da ortak ekonomik alanın kurulmasını hedefleyen bir kurum olarak planlanmıştır.

Yanıt Açıklaması: 1985 yılında Sovyetler Birliği Genel Sekreterliğine Mikhail Gorbaçov’un gelmesi, bu stratejik rekabetin gerilemesine giden yolu açmış oldu. Gorbaçov, Sovyetler Birliği’ndeki kötü gidişatı durdurmak için, Glasnost ve Perestroyka politikalarını uygulamaya başladı. Ancak bu politikalar, beklentilerin aksine Sovyetler Birliği’nin dağılma sürecini hızlandırdı. 19 Ağustos 1991 yılında gerçekleştirilen başarısız askeri darbenin ardından, Sovyetler Birliği kısa sürede dağıldı. Üç Slav Cumhuriyeti’nin Bağımsız Devletler Topluluğu’nu kurmasıyla birlikte, Sovyetler Birliği resmen sona erdi. Bu süreç, Kafkas ve Orta Asya Cumhuriyetlerinin bağımsızlık yolunu da açmış oldu.

Yanıt Açıklaması: 16 Eylül 2010’da, İstanbul’da Türk Dili Konuşan Ülkeler Devlet Başkanları 10ncu Zirvesi düzenlendi.

Yanıt Açıklaması: 19.yy başlarında Rusya İran ile savaşarak topraklarını şimdiki Azerbeycan'a kadar genişletmiştir. Bu gelişme şüphesiz Osmanlı ve Türkistan alehine olmuştur. Doğru yanıt 'C'.

Yanıt Açıklaması: Şubat 1992 sonlarında gerçekleşen Hocalı Katliamı’nın, Türkiye’nin Ermenilere yönelik bakışında önemli etkileri olmuştur. Bu katliamdan sonra Türkiye’nin Ermenilere yönelik kullandığı söylemde dikkate değer bir sertleşme görülmeye başlanmıştır.

Yanıt Açıklaması: Azerbeycan  44,5 (milyar varil) Kazakistan 121 (milyar varil) Türkmenistan  39,5 (milyar varil) Özbekistan  2,594 (milyar varil)

Yanıt Açıklaması: İrredantizm, bir devletin başka bir devlet ülkesinde yaşayan bir dil ve etnik köken itibariyle kendisinden olduğuna inandığı insan topluluklarını kendi topraklarına katmak istemesi ya da en azından onlar üzerinde bir hak iddia etmesidir.

Yanıt Açıklaması: Azerbaycan’ı asla yalnız bırakmayacaklarını açıklayan Hükûmet, 3 Nisan 1993 tarihinde almış olduğu bir kararla, Ermenistan’a giden tüm insani ve diğer yardımların sınırlarından transit geçişini durdurmuştur. Yani, her türlü sınır geçişini kapatmıştır. Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: Türkiye'nin Orta Asya’ya yönelik dış politikasının temel hedefleri arasında Dünya ile bütünleşmelerine yardımcı olmak vardır. Doğru cevap C seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: 2001’de Güney Osetya kendi anayasasını kabul ettikten sonra 2004 yılında Güney Osetya’da Eduard Kokoev ve Yedintsvo (Birlik) Partisi iktidara gelmiştir. Kokoev ve partisinin amacı Gürcistan’dan ayrılıp RF ile birleşmektir.

Yanıt Açıklaması: Dış politika hedeflerini hayata geçirmek için Türkiye, 1991 - 1993 yılları arasında gözle görülür düzeyde çeşitli alanlarda adımlar attı. Öncelikle ortak sorunlara karşı ortak pozisyon almak, var olan dilsel ve kültürel farklılıkları azaltarak ekonomik işbirliği alanları açmak ve dış politikada ortak tavırlar takınmak amacıyla Türkiye, “ Türk Zirveleri ’nin” düzenlenmesine ön ayak oldu. Bu zirvelerin ilki, 30 - 31 Ekim 1992 tarihinde Ankara’da gerçekleştirildi.

Yanıt Açıklaması: Türkiye, aşağıdaki ilkeleri, Orta Asya’ya yönelik dış politikasının temel hedefleri olarak benimsedi: Orta Asya devletlerinin devletleşme süreçlerine destek vermek, Ekonomik ve siyasi reform süreçlerine katkıda bulunmak, Dünya ile bütünleşmelerine yardımcı olmak, İkili ilişkileri, karşılıklı çıkarlar ve egemen eşitlik ilkeleri temelinde geliştirmek, Doğu - Batı enerji koridorunu hayata geçirmektir. Bu nedenle doğru cevap C seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Gürcistan henüz Sovyetler Birliği topraklarının içindeyken Türkiye-Gürcistan ilişkileri 1989 yılında Sarp Sınır Kapısı’nın açılmasıyla başlar. Bu şekilde, daha SSCB yıkılmadan önce, ilk kez bir NATO üyesiyle bir Varşova Paktı ülkesi arasında (Gürcistan üzerinden SSCB) sınır kapısı açılmıştır. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Müsteşrik (oryantalist, şarkiyatçı), Doğulu milletlerin tarih, kültür, örf, âdet, din ve medeniyetlerini inceleyen, araştırmalar yapan Batılı, Müslüman olmayan bilim adamı, Doğu bilimcidir. Doğru cevap C’dir.

Yanıt Açıklaması: Aslan Abaşidze,  Gürcistan yönetimine karşı aşırı milliyetçi ve sert bir tutum sergilemiş, merkezi tanımadığını yaptığı eylemlerle göstermiştir. Daha sonra istifa ederek Rusya Federasyonu'na kaçmak zorunda kalmıştır.

Yanıt Açıklaması: Eduard Şevardnadze 1992’de iktidara gelmesi Oset- Gürcü çatışmasını azaltmıştır

Yanıt Açıklaması: Fergana Vadisi özellikle 11 Eylül’den sonra önem kazanmıştır. Çünkü Soğuk Savaş’tan sonra NATO tarafından belirlenen tehdit unsurlarından olan “Radikal dini akımlar”, etnik çatışmalar ve uyuşturucu ticareti bu bölgede gelişmiştir.

Yanıt Açıklaması: Hazar’ın Statüsü, 18. yüzyılın ilk çeyreğinden itibaren uluslararası hukukun konusu olmuştur. 1723 Petersburg Antlaşması, 1729 Reşt Antlaşması, 1813 Gülistan Antlaşması, 1828 Türkmençay Antlaşması, 1921 yılında imzalanan Moskova Dostluk Antlaşması, 1935 yılında imzalanan SSCB-İran Antlaşması, 1940 yılında imzalanan Tahran Antlaşması ile Hazar Denizi’ndeki balıkçılık faaliyetleri, seyrüsefer serbestliği ve Hazar’da donanma bulundurma gibi konular düzenlenmiştir. Doğru cevap B’dir.

Yanıt Açıklaması: Cavahati Sorunu Soğuk Savaş’tan sonra Gürcistan’da yaşanan etnik sorunlardan birisidir. Tam adı Samtshe-Cavahati olan bölgede yoğun Ermeni nüfus yaşamaktadır. Cavahati Bölgesi’ndeki Ermenilerin paramiliter gruplarla özerklik talebinde bulunması, bölgedeki Rus üslerinin kapatılması ve Ahıska Türklerinin durumu sorunun özünü oluşturmaktadır. Bölgedeki Ermenilere Ermenistan’ın ve RF’nin verdiği destek sorunu çok taraflı hâle getirmektedir. Doğru cevap C’dir.

Yanıt Açıklaması: Rusya Federasyonu, 1993’te de facto bağımsız olan Güney Osetya ve Abhazya’nın bağımsızlıklarını de jure olarak tanımıştır ve buralardaki askerî varlığını devam ettirmiştir. Rusya Federasyonu dışında Venezuela, Nauru ve Nikaragua Güney Osetya ve Abhazya’nın bağımsızlıklarını tanımaktadır. Doğru cevap C’dir.