Orta Doğuda Siyaset

Yanıt Açıklaması: Doğal Gaz ihracatçısı Ülkeler Forumu GECF’nin son toplantısı da Aralık 2011’de Doha’da gerçekleştirilmiştir.

Yanıt Açıklaması: Dünya petrolünün yaklaşık %2’sini üreten Rus petrol şirketi Yukos ile Rus yetkililer arasında Temmuz 2004’te yaşanan bazı sorunlar, kısa bir süre içerisinde uluslararası bir krize dönüşmüştür.

Yanıt Açıklaması: BM Filistin Özel Komitesi 11 üyeden oluşmaktadır

Yanıt Açıklaması: Sadabat Paktı, 8 Temmuz 1937’de Tahran Sabadat Sarayında imzalanmıştır.

Yanıt Açıklaması: İngilizler bir taraftan, Şerif Hüseyin aracılığıyla Araplara birtakım vaatlerde bulunarak onları Osmanlıya karşı ayaklanmaya kışkırtırken diğer taraftan kendi aralarında Osmanlı topraklarını 1916 Mayıs’ında Fransa ile imzaladıkları ve daha sonra ortaya çıkacak olan Sykes-Picot anlaşmasıyla paylaşmaktaydılar.

Yanıt Açıklaması: Osmanlı’nın bölgeden çekildiği anlaşma 1918 Mondros mütarekesidir.

Yanıt Açıklaması: Oslo süreci, Filistin’in önce Gazze ve Eriha’da sonra tüm Batı Şeria’da özerk bir yönetime sahip olmasını beş yılın sonunda da bağımsız olmasını öngörmekteydi. Bu çerçevede FKÖ, İsrail’i İsrail de FKÖ’yü tanımaktaydı. Hem tanıma anlaşmasını hem de ilk etapta Gazze ve Eriha’da özerk bir yönetim oluşturulmasını öngören Oslo süreci sonunda bağımsız bir Filistin devletinin kurulması öngörülmüşse de İsrail’in söz konusu topraklardan çekilmemesinden dolayı amacına ulaşamamıştır.

Yanıt Açıklaması: 1980’li yılların ikinci yarısında güçlükle elde ettiği siyasi istikrarı ve ekonomik kazanımları kaybetmek istemeyen Türkiye, Türk dış politikasının şekillenmesinde etkili olan dönemin Cumhurbaşkanı Turgut Özal’ın ABD’nin talepleri ve Türkiye’nin çıkarlarını bir araya getirmeye çalışan bir politika izlemesiyle ABD tarafında politikalar izlemiştir.

Yanıt Açıklaması: Afganistan. İngiltere, özellikle 1917 Sovyet Devrimi'nden sonra Komünist ideolojinin Hindistan bölgesine yayılmasını önlemek için "Tampon Bölge" olarak tanımladığı Afganistan'a yardımlarını 1919'dan itibaren arttırmıştır. İngiltere bu maksatla Afgan aşiretleri ile temaslarını arttırmıştır.

Yanıt Açıklaması: İngiltere, özellikle 1917 Sovyet Devrimi’nden sonra Komünist ideolojinin Hindistan bölgesine yayılmasını önlemek için “Tampon Bölge” olarak tanımladığı Afganistan’a yardımlarını 1919’dan itibaren arttırmıştır.

Yanıt Açıklaması: İsrail’in 5 Haziran 1967’de saat 7:45’teki saldırısıyla başlayan ve Altı Gün Savaşı olarak bilinen savaş Mısır tarafından fark edildiğinde saatler 10:35’i göstermekteydi.

Yanıt Açıklaması: General Ariel Fiaron komutasındaki İsrail kuvvetleri 16 Ekim’den itibaren Sina’nın kuzeyinden Süveyş’in batı yakasına geçmeyi başararak güneye yönelmiş ve Mısır III. Ordusunu kuşatma altına alarak Kahire’yle bağlantısını kesmiştir.

Yanıt Açıklaması: Ülkeler bazında, dünya rezervinin yaklaşık %22’sini elinde bulunduran Rusya, sahip olduğu 44.6 trilyon m3 ile en fazla doğal gaz rezervine sahip ülkesidir.

Yanıt Açıklaması: İngilizler bir taraftan, Şerif Hüseyin aracılığıyla Araplara birtakım vaadlerde bulunarak onları Osmanlıya karşı ayaklanmaya kışkırtırken diğer taraftan kendi aralarında Osmanlı topraklarını 1916 Mayıs’ında Fransa ile imzaladıkları ve daha sonra ortaya çıkacak olan Sykes-Picot anlaşmasıyla paylaşmaktaydılar.

Yanıt Açıklaması: Savaş’ın tarafları açısından düşünüldüğünde İsrail, bu savaştan kısa vadeli ve doğrudan en kazançlı çıkan taraf olmuştur.

Yanıt Açıklaması: ABD’nin Orta Doğu politikasında önemli partneri konumundaki İran politikası, 1979 Humeyni Devrimi ile ciddi ölçüde değişime uğramıştır. Özellikle ABD Elçiliğinin basılması ve diplomatik personelin rehin alınması krizin tırmanmasındaki başlıca unsurlar olmuştur.

Yanıt Açıklaması: Asya Pasifik ülkeleri ise günde yaklaşık 28 milyon varillik bir tüketim gerçekleştirmektedirler. Bunlar arasında Çin günde yaklaşık 9.4 milyon varille başı çekmektedir.

Yanıt Açıklaması: Petrol ihraç Eden Ülkeler Örgütü’ne Birleşik Arap Emirlikleri 1967’de, Cezayir 1969’da, İran 1960’da, Katar 1961’de üye olmuştur. Angola’nın üyeliği ise 1 Ocak 2007’de gerçekleşmiştir.

Yanıt Açıklaması: Fez Planı'nda ise şu noktalar üzerinde durulmuştu: 1. Kudüs dâhil, İsrail'in 1967'de işgal ettiği tüm topraklardan çekilmesi, 2. 1967'den sonra işgal edilen yerlerde kurulan yerleşim yerlerinin kaldırılması, 3. Kutsal yerlerde üç dinin dinsel törenlerinin özgürce yapılabilmesi, 4. Filistin halkının kendi kaderini belirleme hakkını ve tek meşru temsilcisi FKÖ önderliğinde ulusal haklarının vurgulanması, 5. Batı Şeria ve Gazze'nin altı aydan fazla süreyle BM gözetimi altında kalması, 6. Kudüs başkent olmak üzere bağımsız Filistin devletinin kurulması, 7. BM Güvenlik Konseyinin bölgedeki bütün devletlere bağımsız Filistin devleti dahil, barışı garanti etmesi, 8. BM Güvenlik Konseyinin yukarıdaki kararların uygulanmasını garanti etmesi. Reagan Planı’yla ortaya konan öneriler Filistinlilerin taleplerine oldukça uzak bir formüldü. Aslında İsrail’in Batı Şeria’yı güvenlik içinde yönetmesini sağlayacak bir formül üzerinde duran ABD, Filistinliler için bağımsız bir devleti desteklemeyeceğini açıkça belirtirken sadece belli bir süre (beş yıl) sonunda özerkliği öngören bir plan üzerinde durmaktaydı.

Yanıt Açıklaması: Petrolün kullanım kolaylığı, güvenirliği ve yenilenebilir bir kaynak olmaması enerji tüketiminde petrole olan bağımlılığın sürmesine yol açmaktadır.